Dawne słowniczki gwarowe jako źródło do historii języka

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: sty 1, 2015
DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2015.22.1.11
Słowa kluczowe:
history of the Polish language, folk dialects, dictionaries

Main Article Content

Bogusław Nowowiejski
Uniwersytet w Białymstoku

Abstrakt

Monolingual dictionaries of Polish as well as the old translation dictionaries which until the 19th century also fulfilled the function (in compliance with the intention of their authors) of general Polish dictionaries are traditionally regarded as fundamental sources of the history of the Polish language, especially its development and lexical resources. The collections of folk vocabulary which—more or less professionally—were narrowly used in the papers concerning the past periods of the Polish language aroused poor interest on the part of the historians of language. The article contends that small dialectal dictionaries should be treated equally with other sources of the history of the Polish language, especially lexicographical ones, for they provide a very interesting material for analysis and interpretation, not only linguistic.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Nowowiejski, B. (2015). Dawne słowniczki gwarowe jako źródło do historii języka. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, 22(1), 169-184. https://doi.org/10.14746/pspsj.2015.22.1.11
Numer
Tom 22 Nr 1 (2015)
Dział
Studia nad polszczyzną współczesną i historyczną

Autorzy

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.

Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.

Użytkownicy

Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:

  • uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
  • bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w  oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.

Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.

Inne

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).

Biogram autora

Bogusław Nowowiejski, Uniwersytet w Białymstoku

prof. dr hab. Bogusław Nowowiejski – Zakład Historii Języka Polskiego, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku; zainteresowania naukowe: historia języka polskiego, dialektologia, onomastyka, historyczna leksykografia ogólna i gwarowa, polszczyzna kresowa, współczesna polszczyzna, język w mediach, polska terminologia sportowa.

Bibliografia

  1. Bajerowa Irena (1986), Polski język ogólny XIX wieku. Stan i ewolucja, t. I–III, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
  2. Czarkowski Ludwik (1908), Słownik gwary ludowej w Ziemi Drohickiej, „Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie”, s. 110–128.
  3. Dejna Karol (1973), Dialekty polskie, Ossolineum, Wrocław.
  4. Dubisz Stanisław (2002), Język – historia – kultura (wykłady, studia, analizy), Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  5. Gloger Zygmunt (1893), Słownik gwary ludowej w okr(ęgu) Tykocińskim, „Prace Filologiczne”, t. 4, s. 795–904.
  6. Judycka Irmina (1954), Typy zapożyczeń niemieckich w gwarach Warmii i Mazur, „Poradnik Językowy”, z. 8, s. 1–12.
  7. Karaś Halina (2011), Polska leksykografia gwarowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  8. Kurzowa Zofia (1993), Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich XVI-XX w., PWN, Warszawa–Kraków.
  9. Kwapień Ewelina (2010), Kształtowanie się zasobu leksykalnego polszczyzny w XIX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  10. Majdak Magdalena (2008), Słownik warszawski. Koncepcja, realizacja, recepcja, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  11. Matuszczyk Bożena (2006), Słownik języka polskiego S.B. Lindego. Warsztat leksykografa, Wydawnictwo KUL, Lublin.
  12. Nowowiejski Bogusław (2011), Niemiecko-polski słownik Mrongowiusza. Źródło do historii polskiej leksyki i leksykografii, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
  13. Nowowiejski Bogusław, Wojtkiewicz Iwona, red. (2009), Dziewiętnastowieczne słowniczki gwarowe z Polski północno-wschodniej, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
  14. Pepłowski Franciszek (1986), O zasobie leksykalnym w „Słowniku” J.S. Bandtkiego, „Prace Filologiczne”, t. 33, s. 127–134.
  15. Pepłowski Franciszek (1987), O źródłach słownika J.S. Bandtkiego, w: Sprach- und Kulturkontakte im Polnischen. Gesammelte Aufsätze für A. de Vincenz zum 65. Geburtstag, red. Gerd Hentschel, Gustaw, Ineichen und AlekPohl, München.
  16. Siatkowski Janusz (1983), Interferencje językowe na Warmii i Mazurach, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, s. 103–115.
  17. Umińska-Tytoń Elżbieta (2001), Słownictwo polszczyzny potocznej XIX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  18. Umińska-Tytoń Elżbieta (2011), Polszczyzna dziewiętnastowiecznych salonów, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  19. Waga Antoni (1860), Abecadłowy spis wyrazów ludowego języka w okolicach Łomży, Wizny i przyległych, „Biblioteka Warszawska. Pismo Poświęcone Naukom, Sztukom i Przemysłowi”, t. 2, s. 748–760.
  20. Walczak Bogdan (1991), Słownik wileński na tle dziejów polskiej leksykografii, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
  21. Wojtkiewicz Iwona (2002), Ekspresywnie o człowieku w Słowniczku gwary augustowskiej Aleksandra Osipowicza, „Białostockie Archiwum Językowe”, nr 2, s. 227–236.
  22. Worbs Erika (1995), Das ausführliche polnisch-deutsche Handwörterbuch von Jan Kajetan Trojański – ein Beiträg zur polnischen Lexikographie des 19 Jhs., „Prace Filologiczne”, t. 40, s. 397–413.
  23. Worbs Erika (1997), Die polnisch-deutsche Lexikographie im ersten Drittel des 19. Jh. (die polnisch-deutschen Wörterbücher von Bandtkie, Mrongovius und Trojański), w: Między oświeceniem i romantyzmem. Kultura polska około 1800 roku, red. Jakub Zdzisław Lichański, Brigitte Schultze, Hans Rothe, DiG, Warszawa.
  24. Woźniak Kazimierz (2000), Stan polskiej leksykografii gwarowej pod koniec XX wieku, w: Słowiańskie słowniki gwarowe, red. Hanna Popowska-Taborska, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa, s. 17–51.