Abstrakt
The aim of the article is to analyse the language of women protagonists of the selected prose writings by Joanna Chmielewska stylized into colloquial Polish. Several conclusions stem from reading her novels.First, stylization of the language of women protagonists into colloquial Polish appears in the narrative layer and in dialogues.
Second, Joanna Chmielewska in her novels faithfully mirrors the colloquial variety of Polish, additionally enriching it with linguistic innovations of various type. Emotional tone prevails in the utterances of women, being especially manifest in the use of numerous exclamations, onomatopoeic words, calls or the words generally considered as vulgar or offensive. This also refers to diminutive expressions and the affectionate terms used in the function of words as well as pejorative expressions.
The women protagonists of the novels speak the language rich in idioms and proverbs. They appear in an unchanged form but even more often are subjected to diverse linguistic experiments. The reader’s attention is attracted to numerous contaminations and supplementary innovations.
It should be noted that colloquialism in Chmielewska’s writing is primarily manifested at the linguistic level; to a much lesser degree in the selection of topics. In the studied texts there are no typical everyday themes connected with a stereotypically understood role of a woman.
Bibliografia
J. Anusiewicz, Potoczność jako sposób doświadczania świata i jako postawa wobec świata, w: Potoczność w języku i kulturze, red. J. Anusiewicz, F. Nieckula, Wrocław 1992, Język a Kultura, t. 5.
S. Bąba, J. Liberek, Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny, Warszawa 2001.
J. Chmielewska, Całe zdanie nieboszczyka, wyd. 4, Warszawa 1992.
J. Chmielewska, Wszyscy jesteśmy podejrzani, Warszawa 2001.
J. Chmielewska, Studnie przodków, Warszawa 2001.
J. Chmielewska, Krokodyl z Kraju Karoliny, wyd. 4, Warszawa 1993.
J. Chmielewska, Drugi wątek, wyd. 2, Warszawa 1995.
J. Chmielewska, Romans wszechczasów, wyd. 2, Warszawa 1990.
K. Handke, Język a determinanty płci, w: Płeć w języku i kulturze, red. J. Anusiewicz, K. Handke, Wrocław 1994, Język a Kultura, t. 9, s. 20; eadem, Styl kobiecy we współczesnej polszczyźnie kolokwialnej, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”XXVI, 1989.
K. Handke, Wulgaryzmy w języku Polek XX wieku, w: Polszczyzna dawna i współczesna. Materiały z ogólnopolskich konferencji językoznawczych, red. C. Kosyl, Toruń 1994.
E. Kaptur, Język bohaterek wybranych utworów Joanny Chmielewskiej, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” X, 2003.
E. Kaptur, Nazwy uczuć w wybranych utworach Joanny Chmielewskiej. Emocje pozytywne, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” XI, 2004.
E. Kaptur, Nazwy uczuć w wybranych utworach Joanny Chmielewskiej. Emocje negatywne, w: Studia nad
polszczyzną współczesną i historyczną. Prace dedykowane Profesorowi Stanisławowi Bąbie w 65-lecie urodzin, red. J. Liberek, Poznań 2004.
M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Słownik terminów literackich, wyd. 3 poszerz. i popr., Wrocław 1998.
E. Masłowska, Myślenie potoczne w semantyce, w: Potoczność w języku i kulturze, red. J. Anusiewicz, F. Nieckula, Wrocław 1992, Język a Kultura, t. 5.
W. Michalak, Frazeologia i jej przekształcenia w twórczości Joanny Chmielewskiej, „Prace Literackie” XXIX, 1991.
K. Ożóg, O współczesnych polskich wyrazach obraźliwych, „Język Polski” LXI, 1981, nr 3-5.
D. Pasich, Apetyt na Chmielewską, „Wiadomości Kulturalne” 1994, nr 30.
S. Skorupka, Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. 1-2, wyd. 9, Warszawa 1999.
Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, t. 1-3, Warszawa 1978-1981.
Słownik języka polskiego, red. M. Bańko, t. 1-6, Warszawa 2007.
Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj, t. 1-5, Kraków 2000-2004.
Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. 1-4, Warszawa 2003.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).