Gniazdo czasownika mniemać w historii języka polskiego

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: sty 1, 2010
DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2010.17.13

Main Article Content

Kinga Knapik
Uniwersytet Śląski

Abstrakt

The article presents the history of the word family of the lexeme mniemać. The applied nest method, worked out by synchronic linguistics, has made it possible to gather and juxtapose lexical units in a diachronic perspective. The nest analysis is preceded with information on the etymology of words. Thus constructed “historical nests” show a different development path for the two following verbs, synonymous in Old Polish: mniemać and mnieć. The verb mniemać has become obsolete now, whereas mnieć is a component word in modern compounds thanks to the form po-mnieć, which is rarely used today but which was very active in the word formation in the Old and Middle Polish period. This form has become a basic signifier for numerous prefixal formations such as przypomnieć, upomnieć, wspomnieć, wypomnieć and zapomnieć. A juxtaposition of the words recorded in historical dictionaries of the Polish language with the modern vocabulary allows us to show the changes and transformations in the vocabulary of the language that remain oblique from the synchronic perspective.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Knapik, K. (2010). Gniazdo czasownika mniemać w historii języka polskiego. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, 17, 193-203. https://doi.org/10.14746/pspsj.2010.17.13
Numer
Tom 17 (2010)
Dział
Studia nad historią języka

Autorzy

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.

Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.

Użytkownicy

Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:

  • uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
  • bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w  oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.

Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.

Inne

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).

Bibliografia

  1. A. Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1–2 (A–P), Warszawa 2000.
  2. W. Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.
  3. A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, wyd. 2, Warszawa 1970.
  4. D. Buttler, Rozwój semantyczny wyrazów polskich, Warszawa 1978.
  5. M. Danielewiczowa, Wiedza i niewiedza. Studium polskich czasowników epistemicznych, Warszawa 2002.
  6. K. Długosz-Kurczabowa, Wielki słownik etymologiczno-historyczny języka polskiego, Warszawa 2008.
  7. H. Jadacka, Zagadnienie motywacji słowotwórczej w opisie gniazdowym, w: Słowotwórstwo gniazdowe. Historia. Metoda. Zastosowanie, red. M. Skarżyński, Kraków 2003.
  8. J. Łoś, Gramatyka polska, cz. 3: Odmiennia historyczna, Lwów 1927.
  9. R. Grzegorczykowa, ‘Pamiętanie’ i ‘przypominanie sobie’ wśród innych aktów mentalnych (na podstawie danych języka polskiego), w: Pojęcie, słowo, tekst. Z zagadnień semantyki leksykalnej, red. R. Grzegorczykowa, K. Waszakowa, Warszawa 2008.
  10. R. Grzegorczykowa, Uwagi o przeciwstawieniu ‘wiedzy’ i ‘sądu’, w: Studia z semantyki porównawczej. Nazwy barw, nazwy wymiarów, predykaty mentalne, Warszawa 2003.
  11. K. Kleszczowa, Słowotwórstwo gniazdowe na usługach lingwistyki diachronicznej, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” 52, 2007.
  12. K. Kleszczowa, Zanikanie słów wobec ewolucji systemu słowotwórczego, w: Staropolszczyzna piękna i interesująca, t. 1, red. E. Koniusz, Kielce 2005.
  13. S.B. Linde, Słownik języka polskiego, t. 1–6, Lwów 1854–1860.
  14. A. Piotrowska, Etymon *men w zapożyczeniach w języku polskim, „Prace Filologiczne” 49, 2004.
  15. A. Piotrowska, Ewolucja znaczeniowa derywatów werbalnych od czasowników pamiętać i pomnieć, „Prace Filologiczne” 51, 2006.
  16. A. Piotrowska, Rys historyczny czasowników zapomnieć (się), zapamiętać (się) i derywowanych od nich form na gruncie języka polskiego w kontekście słowiańskim, w: Zamknięte w języku. Studia językoznawcze, red. H. Karaś, Warszawa 2004
  17. A. Piotrowska, Wybrane wyrazy pochodne z rodziny pomnieć używane wymiennie w dziejach języka polskiego, w: Czynić słowami. Studia ofiarowane K. Długosz-Kurczabowej, red. H. Karaś, Warszawa 2006.
  18. Slovník koreňových morfém slovenčiny, red. M. Sokolová, M. Ološtiak, M. Ivanom, Hlavná, 2005.
  19. Słownik gniazd słowotwórczych współczesnego języka ogólnopolskiego, red. M. Skarżyński, t. 3–4, Kraków 2004.
  20. Słownik języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku [online], http://sxvii.pl.
  21. Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa, F. Pepłowski, t. 1–33 (A–Przypatrywać się), Warszawa 1966–2009.
  22. Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. 1–11, Warszawa 1953–2003.
  23. Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, E. Sobol, Warszawa 2006.
  24. э.A. Kapпiловcькa, Kopeнeвий гнïдoвий cловник yкpaïньcкoï мoви. Гнiздa слiв з вeршинaми – омогрaФiчними коренями, Kиïв 2002.
  25. A.Н.Tихонoв, Cловообразовательный словaрь рyccково языкa, t. 1–2, Mоcквa 1985.