Abstrakt
The most important issues related to the Church Slavonic translation of the liturgical pericopes of the Good News of the Resurrection of Christ presented in this article indicate the appearance of a great number of variants unknown in the Slavic region. An attempt to translate them is to some extent an analysis of their theological content conducted by the translators and authors of particular manuscripts. In the seventeen verses of the Prologue of the Gospel of St. John, the development of the theological thought is apparent. This pericope begins with the creation of the world and concludes on a strong ecclesiological note. The most significant variants of the Church Slavonic translation of the liturgical pericopes for the Feast of the Resurrection of the Lord indicate and emphasise their essential theological content.
Bibliografia
Abel (Popławski) biskup (1999), Święta Pascha, – Zmartwychwstanie Chrystusa, w: Krzysztof Leśniewski, Jadwiga Leśniewska, Prawosławie. Światło wiary i zdrój doświadczenia, Prawosławna Diecezja Lubelsko Chełmska, Lublin, Orthdruk, Białystok, s. 118–121.
Bondaruk Konstanty (1987), Nauka o nabożeństwach prawosławnych, Prawosławna Diecezja Białostocko-Gdańska, Białystok.
Buck Harry M. (1958), The Johannine Lessons in the Greek Gospel Lectionary, „Studies in the Lectionary Text of the Greek New Testament” (Chicago), t. 2, nr 4, s. 45.
Bułgakow Sergiusz (1992), Prawosławie. Zarys nauki Kościoła prawosławnego, przeł. Henryk Paprocki, Formica, Warszawa.
Colwell Ernest Cadman (1969), Studies in Methodology in Textual Criticism of the New Testament, „New Testament Tools and Studies” (Leiden), t. 9, s. 758–760.
Jeremiasz arcybiskup (2000), Miejsce Biblii w Kościele prawosławnym. Perykopy liturgiczne a problemy badań Pisma Świętego, „Rocznik Teologiczny ChAT”, z. 1, s. 23–29.
Jeremiasz arcybiskup (2009), Wstęp do Ewangelii Jana, w: Cztery Ewangelie i Dzieje Apostolskie. Przekład Ekumeniczny, Towarzystwo Biblijne w Polsce, Warszawa, s. 239–240.
Jeremiasz arcybiskup (2013), Wstęp do Ewangelii Jana, w: Ewangelia Św. Jana, Ekumeniczny Przekład Przyjaciół, Kompas II, Warszawa, s. 11–13.
Langkammer Hugolin (1992), Pieśń o logosie, w: Egzegeza Ewangelii Św. Jana, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Lenczewski Mikołaj (1980), Liturgika, czyli nauka o nabożeństwach, Chrześcijańska Akademia Teologiczna, Warszawa.
Lijka Kazimierz, Święto Paschy w Kościele prawosławnym. Liturgia i teologia, „Anamnesis” 2008, nr 2, s. 89–94.
Mędala Stanisław (1992), Chwała Jezusa (Ewangelia według św. Jana), w: Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg biblijnych. Ewangelia św. Jana. Listy Powszechne. Apokalipsa, t. 10, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawas, s. 29–32.
Mędala Stanisław (2010), Nowy komentarz biblijny. Nowy Testament, Ewangelia według św. Jana, t. 4, cz. 1, Święty Paweł, Łódź.
Ostapczuk Jerzy (2010), Cerkiewnosłowiański przekład liturgiczny perykop okresu Paschalnego i święta Pięćdziesiątnicy w rękopiśmiennych ewangeliarzach krótkich, Chrześcijańska Akademia Teologiczna, Warszawa.
Paprocki Henryk (2003), Wielki Tydzień i święto Paschy w Kościele prawosławnym, Wydawnictwo „M”, Kraków.
Poniatowski Zygmunt (1970), Logos Prologu Ewangelii Janowej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Przybył Elżbieta (2006), Prawosławie, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Smykowska Elżbieta (2004), Liturgia prawosławna. Mały słownik, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa.
Strach Stanisław (2012), Składnia języka cerkiewnosłowiańskiego okresu nowożytnego z podręcznym słownikiem cerkiewnosłowiańsko-polskim, Parafia Prawosławna pw. św. Jerzego w Ząbkowicach, Ząbkowice Śląskie.
Szczepański Władysław (1916), Cztery Ewangelie, Składy Główne: Księgarnia G. Gebethnerna I SP w Krakowie, Gebethnera i Wolfa w Warszawie, w Łodzi i Lublinie i Księgarnia św. Wojciecha w Poznaniu, Kraków.
Szymaniuk Anatol (2009), Duchowe i liturgiczne znaczenie Pentikostarionu (od Paschy do Pięćdziesiątnicy), w: Wszechnica Kultury Prawosławnej, t. 6, Bractwo Prawosławne Św.Św. Cyryla i Metodego, Białystok, s. 96.
Triod cwietnaja (2003), Mitropolija UPC, Kijów.
Triod’ Postnaja, cz. 1 (2004a), Mitropolija UPC, Kijów.
Triod’ Postnaja, cz. 2 (2004b), Mitropolija UPC, Kijów.
Wikgren Allen Paul (1963), Chicago Studies in the Greek Lectionary of the New Testament, Biblical and Patristic Studies in Memory of Robert Pierce Casey, red. J. Neville Birdsall, Robert W. Thomson, Herder, New York.
Znosko Aleksy (2000), Kanony Kościoła Prawosławnego, Wydawnictwo Bratczyk, Hajnówka.
Алексеев Анатолий Алексеевич (2008), Библия в богослужении, Византийско-слабянский лекционарий, Издательство Нестор-История, Сант-Петербург.
Верещагин Евгений Михайлович (2001), Церковнославянская книжность на Руси, Лингвотекстологические разыскания, Москва.
Доброфский Йосеф (1825), Кириллъ и Мефодiй, Словенскiе первоучители. Историко - Критическое иследованiе, Переводъ М. Погодина, в Типографии Семена Селивановскаго, Москва.
Новицкий Орест (1837), О первоначальномъ переводе Свяшченнаго Писанiя на славянскiй языкъ, В Университетской Типографии, Кiевъ.
Павлов Иннокентий (1987), Пролог Евангелия от Иоанна (1.1–18) в славянском переводе, К истории филосовской мысли в славянских землах в IX–XVI вв., Palaeobulgarica, XI, 4, s. 3–17.
Сперанский Михаил Михайлови (1899), Разбор сочиненiй Г. А. Воскресенского. Отчеть о тридцать девятомъ присужденiи наградъ графа Уварова, Записки Императорской Академiи Наукъ по историко-филологическому отделннiю, серия VIII , т. III, s. 71–73.
Słowniki języka polskiego
Tokarski Jan (1980), Słownik wyrazów obcych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Słowniki języka greckiego i hebrajskiego
Popowski Remigiusz (2006), Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu. Wydanie z pełną lokalizacją greckich haseł, kluczem polsko-greckim oraz indeksem form czasownikowych, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa.
Koehler Ludwig, Baumgartner Walter, Stamm Johan Jakob (2013), Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa.
Wydania greckiego tekstu Nowego Testamentu
Aland Barbara, Aland Kurt, Karavidopoulos Johannes, Martini Carlo M., Metzger Bruce M. (2016), Novum Testamentum Graece, 28-th Recived Edition, Deutsche Bibel Gesellschaft, Stuttgart.
Przekłady Nowego Testamentu
Święta Ewangelia (2015), wyd. 2 popr., Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).