Abstrakt
The present article, though far from being exhaustive, makes a contribution to support the standpoint, expressed by many researchers, that there is the growing need for an inclusion of elements of paleography to studies on the history of the Polish language. The article should be viewed as an attempt at an examination of the graphical and linguistic properties of the text under scrutiny (libri iuris civilis or alba civilia of the city of Poznan from the years 1575–1793) that constitutes onomastic material excerpted from historical sources. The present article demonstrates typical characteristics of linguistic features of the document; diversity of the texts is highlighted, writing ductus instantiated in the flow of writing the text is discusses, as well as individual styles of handwriting and the tendency of the city’s scribes to differentiate letters and signs graphically (multifunctionality of signs, the influence of non-Polish handwriting styles, abbreviations).Finansowanie
Materiał opracowano w ramach grantu promotorskiego Nr N N 104 119 538 „Nazwiska nowych obywateli poznańskich na podstawie ksiąg przyjęć do prawa miejskiego (1575–1793). Studium onomastyczno-socjologiczne”.
Bibliografia
Dyplomatyka wieków średnich, oprac. K. Maleczyński, M. Bielińska, A. Gąsiorowski, Warszawa 1971.
K. Banderowicz, Hybrydowe społeczeństwo. O procesach imigracyjnych na podstawie onimów historycznych mieszkańców Poznania, w: Mnohotvárnost a specifičnost onomastyki (IV. česka onomastická konference), 15.–17. září 2009, Ostrava–Praha 2010.
K. Banderowicz, Poznaniacy − mieszkańcy Wielkopolski, krajanie czy obywatele świata? Procesy migracyjne uchwycone w nazwiskach i tekście poznańskich ksiąg przyjęć do prawa miejskiego (1575–1793), w: Miasto w perspektywie onomastyki i historii, red. I. Sarnowska-Giefing, M. Graf, Poznań 2010.
A. Gieysztor, Zarys dziejów pisma łacińskiego, Warszawa 2009.
K. Górski, Neografia gotycka. Podręcznik pisma neogotyckiego XVI–XX w., Warszawa 1978.
Z. Klemensiewicz, Historia języka polskiego, Warszawa 2009.
Z. Klemensiewicz, Historia języka polskiego, Warszawa 2009.
K. Kuklińska, Handel Poznania w drugiej połowie XVIII wieku, Warszawa–Poznań 1976.
Z. Kurzowa, Studia nad językiem filomatów i filaretów (Fonetyka, fleksja, składnia), Kraków 1972.
M. Leńczuk, Potrzeba włączenia elementów paleografii do nauczania historii języka polskiego, w: Studia językoznawcze, t. 4, Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, Szczecin 2005.
J. Lipowski, Ewolucja nazwisk w południowej części Śląska Cieszyńskiego w czasach austriackich. Analiza słowotwórczo-statystyczna i graficzna, Wrocław 2008.
M.J. Mika, Przyjęcia do prawa miejskiego w Poznaniu w latach 1576–1600, „Kronika Miasta Poznania” 1990, nr 3–4.
R. Pawłowska, Fonetyka języka polskiego nauczanego w Gdańsku w XVII wieku, Gdańsk–Wrocław 1979.
Polski słownik archiwalny, red. W. Maciejewska, Warszawa 1974.
M. Siuciak, Między uzusem a normą – metodologia badań nad przekształceniami ortograficznymi i fonetycznymi w dobie nowopolskiej, w: Dokument pisany w badaniach historyka języka polskiego. Z badań nad grafią i fonetyką historycznej polszczyzny, red. M. Kuźmicki, M. Osiewicz, Zielona Góra–Poznań 2010.
J. Słowiński, Rozwój pisma łacińskiego w Polsce XVI–XVIII wieku. Studium paleograficzne, Lublin 1992.
J. Szymański, Dyplomatyka, w: Nauki pomocnicze historii, Warszawa 1983.
J. Szymański, Paleografia, w: Nauki pomocnicze historii, Warszawa 1983.
S. Urbańczyk, Rozwój ortografii polskiej, „Język Polski” 1955, z. 3.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).