Słowa kluczowe
Pylyp Orlyk
language
style
borrowings
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 240
Liczba pobrań: 187
Abstrakt
The article’s subject of interest is the language of the Travel Diary written by the Cossack hetman Pylyp Orlyk from 1720 to 1732 during a trip from Stockholm to Istanbul. The article refers to the so-called “macaronisation”, i.e. the saturation of the text with Latin and/or Italian words and borrowings from other languages, typical of Polish texts of the Baroque period. A large part is devoted to Turkish words because a significant part of Pylyp Orlyk’s journey went through the lands belonging to the Ottoman Empire in the eighteenth century.
Bibliografia
Borščak Ilko (1923), Orlikiana, „Hliborobs’ka Ukraina”, t. 4, s. 342.
Głębocki Henryk (1999), Hetmana Filipa Orlika plan sojuszu polsko-kozackiego z 1720 roku, „Arcana: kultura, historia, polityka”, nr 26 (2), s. 52–60.
Istorija ukrains’kogo kazactva. Narisi u dvoh tomah (2006), red. kolegija, Nacional’na Akademija Nauk Ukraini, Vidavničij dim „Kievo-Mogilian’ska akademija”, Kijiv.
Kuraszkiewicz Władysław (1992), Makaronizmy w Pamiętnikach J.Ch. Paska, w: Barok w polskiej literaturze, kulturze i języku, red. Marian Stępień, Stanisław Urbańczyk, Warszawa – Kraków, s. 101–108.
Lewaszkiewicz Tadeusz, Rzepka Wojciech R. (1978), Uwagi o leksyce makaronicznej w tekstach polskich z XVII wieku, w: Z polskich studiów slawistycznych, seria V, cz. 1. Językoznawstwo, Warszawa, s. 271–277.
Majtczak Tomasz, Sieradzka-Baziur Bożena, Mika Dorota (2013), O zapożyczeniach turkijskich w języku polskim, „Roczniki Humanistyczne”, t. 61, z. 6, s. 93–107.
Mazower Mark (2017), Saloniki. Miasto duchów. Chrześcijanie, muzułmanie i żydzi w latach 1430–1950, przeł. Agnieszka Nowakowska, Wołowiec.
Mikołajczak Aleksander (1998), Łacina w kulturze polskiej, Wrocław. Pylyp Orlyk, https://en.wikipedia.org./wiki/Pylyp_Orlyk [dostęp: 29 kwietnia 2018].
Rendiuk Teofil Georgovič (2013), Pilip Orlik: moldovski ta rumunski šliahi, Bukurek, Černivci.
Rybicka-Nowacka Halina (1973), Rzeczowniki zapożyczone z łaciny w języku polskim XVII w. (na materiale literatury pamiętnikarskiej), Wrocław.
Rzepka Wojciech Ryszard, Walczak Bogdan (1992), Socjolekt szlachecki w XVII wieku, w: Barok w polskiej literaturze, kulturze i języku, red. Marian Stępień, Stanisław Urbańczyk, Warszawa – Kraków, s. 179–188.
Sobol Walentyna (2016), Dyskurs życia prywatnego w „Diariuszu podróży” Filipa Orlika, w: Memuarystyka w dawnej Polsce, red. Piotr Borek i in., Kraków, s. 162–167.
Sobol Walentyna (2018), Międzysłowiański przekład: polskojęzyczny diariusz Filipa Orlika (1672–1742). Rozczytanie, edycja i tłumaczenie na język ukraiński, w: Z polskich studiów slawistycznych, seria 13, t. 2, Poznań.
Stachowski Stanisław (1967), Studia nad chronologią turcyzmów w języku serbsko-chorwackim, „Zeszyty Naukowe UJ. Prace Językoznawcze”, nr 18.
Stachowski Stanisław (1971), Studia nad chronologią turcyzmów w języku bułgarskim, „Zeszyty Naukowe UJ. Prace Językoznawcze”, nr 33.
Stachowski Stanisław (2007), Słownik historyczny turcyzmów w języku polskim, Kraków.
Stachowski Stanisław (2014), Słownik historyczno-etymologiczny turcyzmów w języku polskim, Kraków.
Stojkov Stojko (2002), Bălgarska dialektologija, Akademično izdatelstvo „Prof. Marin Drinov”, Sofija.
Strach Stanisław (2021), Podręczna gramatyka języka cerkiewnosłowiańskiego okresu nowożytnego z podręcznym słownikiem cerkiewnosłowiańsko-polskim, Białystok.
The Diariusz podróżny of Pylyp Orlyk (1720–1726) (1989), wstęp Orest Subtelny, Cambridge.
Tokarzewski Karaszewicz Jan, oprac. (1936), Diarij get’mana Pilipa Orlika, Prace Ukraińskiego Instytutu Naukowego, t. XVII, seria historyczna, z. 3, Warszawa.
Ukrains’ke kozactwo. Mala enciklopedija (2006), red. kolegija, Vidavnictvo „Geneza”, Kijiv.
Umińska-Tytoń Elżbieta (1992), Polszczyzna potoczna XVIII wieku, Łódź.
Velčev Jordan (2005), Gradăt meždu Iztoka i Zapada XIV–XVII vek, Izdatelska kăšta Žanet 45, Plovdiv.
Walczak Bogdan (1995), Zarys dziejów języka polskiego, Poznań.
Walczak Bogdan (1997), Słownictwo obcego pochodzenia na warsztacie badacza: problem granic („głębokości”) opisu genetycznego, w: Leksyka słowiańska na warsztacie językoznawcy, red. Hanna Popowska-Taborska, Warszawa, s. 269–280.
Walczak Bogdan (2000), Niektóre leksemy rara ot curiosa w „Dziennikach” Stanisława Niezabitowskiego, w: Kontakty językowe polszczyzny na pograniczu wschodnim. Prace ofiarowane Profesorowi Januszowi Riegerowi, red. Ewa Wolnicz-Pawłowska, Wanda Szulowska, Warszawa, s. 265–271.
Walczak Bogdan (2001a), Wybrane leksykalne rara et curiosa „Listu z Indii” Krzysztofa Pawłowskiego, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. 8, s. 179–195.
Walczak Bogdan (2001b), Kontakty polszczyzny z językami niesłowiańskimi, w: Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Lublin, s. 527–539.
Walczak Bogdan (2002), Jeszcze raz w sprawie wartości pamiętników jako źródeł do dziejów języka polskiego, w: Język polski. Współczesność – historia, red. Władysława Książek-Bryłowa, Henryk Duda, Lublin, s. 193–201.
Walczak-Mikołajczakowa Mariola (2019), Opisanie na bălgarskite gradove i sela ot načaloto na XVIII vek, otbeliazani on Filip Orlik poo vreme na pătuvaneto mu v Istanbul, „Palaeobulgarica”, t. 43, nr 1, s. 45–61.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).