Keywords
Pylyp Orlyk
language
style
borrowings
How to Cite
Number of views: 236
Number of downloads: 186
Abstract
The article’s subject of interest is the language of the Travel Diary written by the Cossack hetman Pylyp Orlyk from 1720 to 1732 during a trip from Stockholm to Istanbul. The article refers to the so-called “macaronisation”, i.e. the saturation of the text with Latin and/or Italian words and borrowings from other languages, typical of Polish texts of the Baroque period. A large part is devoted to Turkish words because a significant part of Pylyp Orlyk’s journey went through the lands belonging to the Ottoman Empire in the eighteenth century.
References
Borščak Ilko (1923), Orlikiana, „Hliborobs’ka Ukraina”, t. 4, s. 342.
Głębocki Henryk (1999), Hetmana Filipa Orlika plan sojuszu polsko-kozackiego z 1720 roku, „Arcana: kultura, historia, polityka”, nr 26 (2), s. 52–60.
Istorija ukrains’kogo kazactva. Narisi u dvoh tomah (2006), red. kolegija, Nacional’na Akademija Nauk Ukraini, Vidavničij dim „Kievo-Mogilian’ska akademija”, Kijiv.
Kuraszkiewicz Władysław (1992), Makaronizmy w Pamiętnikach J.Ch. Paska, w: Barok w polskiej literaturze, kulturze i języku, red. Marian Stępień, Stanisław Urbańczyk, Warszawa – Kraków, s. 101–108.
Lewaszkiewicz Tadeusz, Rzepka Wojciech R. (1978), Uwagi o leksyce makaronicznej w tekstach polskich z XVII wieku, w: Z polskich studiów slawistycznych, seria V, cz. 1. Językoznawstwo, Warszawa, s. 271–277.
Majtczak Tomasz, Sieradzka-Baziur Bożena, Mika Dorota (2013), O zapożyczeniach turkijskich w języku polskim, „Roczniki Humanistyczne”, t. 61, z. 6, s. 93–107.
Mazower Mark (2017), Saloniki. Miasto duchów. Chrześcijanie, muzułmanie i żydzi w latach 1430–1950, przeł. Agnieszka Nowakowska, Wołowiec.
Mikołajczak Aleksander (1998), Łacina w kulturze polskiej, Wrocław. Pylyp Orlyk, https://en.wikipedia.org./wiki/Pylyp_Orlyk [dostęp: 29 kwietnia 2018].
Rendiuk Teofil Georgovič (2013), Pilip Orlik: moldovski ta rumunski šliahi, Bukurek, Černivci.
Rybicka-Nowacka Halina (1973), Rzeczowniki zapożyczone z łaciny w języku polskim XVII w. (na materiale literatury pamiętnikarskiej), Wrocław.
Rzepka Wojciech Ryszard, Walczak Bogdan (1992), Socjolekt szlachecki w XVII wieku, w: Barok w polskiej literaturze, kulturze i języku, red. Marian Stępień, Stanisław Urbańczyk, Warszawa – Kraków, s. 179–188.
Sobol Walentyna (2016), Dyskurs życia prywatnego w „Diariuszu podróży” Filipa Orlika, w: Memuarystyka w dawnej Polsce, red. Piotr Borek i in., Kraków, s. 162–167.
Sobol Walentyna (2018), Międzysłowiański przekład: polskojęzyczny diariusz Filipa Orlika (1672–1742). Rozczytanie, edycja i tłumaczenie na język ukraiński, w: Z polskich studiów slawistycznych, seria 13, t. 2, Poznań.
Stachowski Stanisław (1967), Studia nad chronologią turcyzmów w języku serbsko-chorwackim, „Zeszyty Naukowe UJ. Prace Językoznawcze”, nr 18.
Stachowski Stanisław (1971), Studia nad chronologią turcyzmów w języku bułgarskim, „Zeszyty Naukowe UJ. Prace Językoznawcze”, nr 33.
Stachowski Stanisław (2007), Słownik historyczny turcyzmów w języku polskim, Kraków.
Stachowski Stanisław (2014), Słownik historyczno-etymologiczny turcyzmów w języku polskim, Kraków.
Stojkov Stojko (2002), Bălgarska dialektologija, Akademično izdatelstvo „Prof. Marin Drinov”, Sofija.
Strach Stanisław (2021), Podręczna gramatyka języka cerkiewnosłowiańskiego okresu nowożytnego z podręcznym słownikiem cerkiewnosłowiańsko-polskim, Białystok.
The Diariusz podróżny of Pylyp Orlyk (1720–1726) (1989), wstęp Orest Subtelny, Cambridge.
Tokarzewski Karaszewicz Jan, oprac. (1936), Diarij get’mana Pilipa Orlika, Prace Ukraińskiego Instytutu Naukowego, t. XVII, seria historyczna, z. 3, Warszawa.
Ukrains’ke kozactwo. Mala enciklopedija (2006), red. kolegija, Vidavnictvo „Geneza”, Kijiv.
Umińska-Tytoń Elżbieta (1992), Polszczyzna potoczna XVIII wieku, Łódź.
Velčev Jordan (2005), Gradăt meždu Iztoka i Zapada XIV–XVII vek, Izdatelska kăšta Žanet 45, Plovdiv.
Walczak Bogdan (1995), Zarys dziejów języka polskiego, Poznań.
Walczak Bogdan (1997), Słownictwo obcego pochodzenia na warsztacie badacza: problem granic („głębokości”) opisu genetycznego, w: Leksyka słowiańska na warsztacie językoznawcy, red. Hanna Popowska-Taborska, Warszawa, s. 269–280.
Walczak Bogdan (2000), Niektóre leksemy rara ot curiosa w „Dziennikach” Stanisława Niezabitowskiego, w: Kontakty językowe polszczyzny na pograniczu wschodnim. Prace ofiarowane Profesorowi Januszowi Riegerowi, red. Ewa Wolnicz-Pawłowska, Wanda Szulowska, Warszawa, s. 265–271.
Walczak Bogdan (2001a), Wybrane leksykalne rara et curiosa „Listu z Indii” Krzysztofa Pawłowskiego, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. 8, s. 179–195.
Walczak Bogdan (2001b), Kontakty polszczyzny z językami niesłowiańskimi, w: Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Lublin, s. 527–539.
Walczak Bogdan (2002), Jeszcze raz w sprawie wartości pamiętników jako źródeł do dziejów języka polskiego, w: Język polski. Współczesność – historia, red. Władysława Książek-Bryłowa, Henryk Duda, Lublin, s. 193–201.
Walczak-Mikołajczakowa Mariola (2019), Opisanie na bălgarskite gradove i sela ot načaloto na XVIII vek, otbeliazani on Filip Orlik poo vreme na pătuvaneto mu v Istanbul, „Palaeobulgarica”, t. 43, nr 1, s. 45–61.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” since 2016 under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).