Słowa kluczowe
translation
inflectional language
analytical language
caesura
middle verse
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 20
Liczba pobrań: 8
Abstrakt
The type of poetry practiced by Jan Kochanowski is entirely foreign to Bulgarian literature, which until the mid-19th century was mainly devoted to religious writing and was not significantly influenced by Western literature. Nevertheless, the works of our Renaissance master are known in Bulgaria as they have been translated into Bulgarian since the 1980s. Jan Kochanowski's texts were translated by two outstanding translators: Ivan Valev and Panayot Karagyozov. The article includes an analysis of the translations by both translators – its aim is to indicate the translation strategies they use, and in the case of epigrams, also to compare the translated texts. The author discusses these translations, focusing mainly on the difficulties resulting from the systemic differences between Polish (inflectional language) and Bulgarian (analytical language, with a mobile dynamic accent). At the same time, an analysis of the creative skills of both Bulgarian translators proves that the differences in their readings of Kochanowski’s works, and thus a slightly different way of translating, result from their different personalities and interests.
Bibliografia
DzP – Kochanowski Jan (1969), Dzieła polskie, oprac. Julian Krzyżanowski, t. I–II, Warszawa.
FiC – Карагьозов Панайот, прев. и съст. (2010), Фрашки и целувки. Схихове от Ян Кохановски, Мария Павликовска-Ясножевска и Ян Щаудингер, София.
PiL – Иван Вълев, подбор и превод (1985), Ян Кохановски, Покой и лютня, София.
[FiC – Karagʹozov Panajot, prev. i sʺst. (2010), Fraški i celuvki. Shihove ot Ân Kohanovski, Mariâ Pavlikovska-Âsnoževska i Ân Ŝaudinger, Sofiâ. PiL – Ivan Vʺlev, podbor i prevod (1985), Ân Kohanovski, Pokoj i lûtnâ, Sofiâ.]
Balcerzan Edward (1998), Literatura z literatury (strategie tłumaczy), Katowice.
Balcerzan Edward, Rajewska Ewa, oprac i red. (2007), Pisarze polscy o sztuce przekładu: 1440–2005. Antologia, Poznań.
Borowy Wacław (1952), Apostrofy, zapytania i kontrasty w Trenach, w: tenże, Studia i rozprawy, t. 1, Wrocław.
Lubaś Władysław (1977), Literacka organizacja rymu Jana Kochanowskiego, „Język Polski”, z. 1, s. 243–254.
Pintarić Neda (2001), Bartul Kašić i njegovi poljski suvremenici, w: Drugi hrvatski slavistički kongres: zbornik radova, red. Dubravka Sesar, Ivana Vidović Bolt, Zagreb, s. 143–157.
Pintarić Neda (2015), Warsztat tłumaczenia Trenów Jana Kochanowskiego na język chorwacki, „Synchroniczne i Diachroniczne Aspekty Badań Polszczyzny”, Studia Językoznawcze, t. 14, s. 129–146. DOI: https://doi.org/10.18276/sj.2015.14-09
Szwebs Weronika (2012), Treny Jana Kochanowskiego w angielskich przekładach, „Przekładaniec”, nr 26, s. 299–318.
Walczak Mariola (1998), Język piśmiennictwa bułgarskiego. Zarys dziejów, Poznań.
Walczak-Mikołajczakowa Mariola (2018), W jedności z Bogiem i Naturą, Poznań.
Minczew Georgi, red. (2002), Ziemscy aniołowie, niebiańscy ludzie. Anachoreci w bułgarskiej literaturze i kulturze, Białystok.
Žoržeta Čolakova (1994), ’Trenite’ na Ân Kohanovski – dialog meždu kulturni sʺznaniâ, Naučni trudove na PU „P. Hilendarski”, Bʺlgarska filologiâ, t. 32, kn. 1, s. 87–93.
Walczak-Mikołajczakowa Mariola (2017), Jan Kohanovski, Žalmi, prev. Zdravko Stamatoski, v: Antologija na svetskata poezija prevedena na makedonski jazik, tom 3, XVI–XVII vek, od Boalo do Balaši, Skopje, Ars lamina 2015, s. 216–226, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, 24 (1), s. 205–210. DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2017.24.1.14
Biolčev Boân (1987), Pʺtât na edno vʺzraždane. Samobitnost i evropejski tradicii v poeziâta na polskiâ Renesans, Sofiâ.
Vʺlev Ivan (1984), Prez zdrača na vekovete, „Panorama”, br. 5, s. 217–218.
Daradanova Elena, Polskoto mežduvoenno dvadesetiletie v ogledaloto na kolektivnata recepciâ, „Poznańskie Studia Slawistyczne”, nr 16, s 275–281.
Karagʹozov Panajot (1984), Ân Kohanovski, „Rodna reč”, br. 6, s. 47–49.
Karagʹozov Panajot (2003), Virtualnata krʺčma. Mʺžki prikazki, Sofiâ.
Kovačeva Adriana (2017), (Ne)zabeležimata prevodačka. Emancipacionni prevodni praktiki na Dora Gabe, Veliko Tʺrnovo.
Rikev Kamen (2010), Tvorec i tvorba v staropolskata merena reč [Doktorska disertaciâ], Sofiâ, s. 186–239.
Rikev Kamen (2014), Dva zubʺra i muza. Polskata literatura XV–XVIII vek – epohi, avtori, tekstowe, Sofiâ.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Mariola Walczak-Mikołajczakowa
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do utworu publikowanego w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym umową autorską, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób, ani innych praw osób trzecich, w tym dóbr osobistych.
Autor(zy) zachowują pełne prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem, udzielając Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji CC BY-ND 4.0 Międzynarodowe na korzystanie z utworu bez ograniczeń terytorialnych przez czas nieokreślony na określonych umową autorską polach eksploatacji.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).