Polski dyskurs patriotyczny w prasie i w pismach okolicznościowych z 2. połowy XVIII wieku

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: sie 2, 2016
DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2016.23.1.6
Słowa kluczowe:
patriotic discourse, fatherland, freedom, independence

Main Article Content

Mirosława Siuciak
Uniwersytet Śląski

Abstrakt

The article examines the process of shaping of the Polish patriotic discourse, which was determined by such events of the 18th century as the Bar Confederation, the Great Sejm proceedings, and the Kościuszko Uprising. In a situation in which Poland was threatened with the invasion of surrounding world powers and in the face of impending armed struggle for sovereignty, the then most important values uniting the Polish nation were formulated. The first entity to define them were the Bar confederates, who fought against the Russian army in defence of their fatherland, religion, freedom, and independence. In the 1790s the patriotic discourse shifted to the press covering the proceedings of the Great Sejm, and later to newspaper coverage of the Kościuszko Uprising. During these events, the freedom demands were altered because the conservative Sarmatian republicanism had been replaced with ‚new’ republicanism – characterised by social radicalism and supporting the separation of church and state. Despite some semantic shifts, for more than 200 years the most significant values constituting the Polish patriotic discourse have been: fatherland, freedom, and independence.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Siuciak, M. (2016). Polski dyskurs patriotyczny w prasie i w pismach okolicznościowych z 2. połowy XVIII wieku. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, 23(1), 81-93. https://doi.org/10.14746/pspsj.2016.23.1.6
Numer
Tom 23 Nr 1 (2016)
Dział
Studia nad polszczyzną współczesną i historyczną

Autorzy

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.

Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.

Użytkownicy

Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:

  • uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
  • bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w  oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.

Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.

Inne

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).

Biogram autora

Mirosława Siuciak, Uniwersytet Śląski

dr hab. Mirosława Siuciak – Zakład Historii Języka Polskiego, Instytut Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego; zainteresowania naukowe: historia języka polskiego w aspekcie przemian systemowych i komunikacyjnych, stylistyka historyczna, genologia lingwistyczna, polszczyzna regionalna, historyczna i współczesna sytuacja językowa na Górnym Śląsku.

Referencje

  1. Źródła
  2. „Gazeta Narodowa i Obca” (1791).
  3. „Gazeta Rządowa” (1794), nr 1.
  4. Konfederacja barska. Wybór testów (2004), wstęp i objaśnienia Władysław Konopczyński, Ossolineum, Wrocław.
  5. „Korespondent Narodowy i Zagraniczny” (1794).
  6. „Korespondent Warszawski” (1792).
  7. Materiały do konfederacji barskiej z 1767 i 1768, z niedrukowanych dotąd i nieznanych rękopisów, zebrał Szczęsny Morawski (1851), t. 1, Sozański Er. Ant., Lwów.
  8. Literatura
  9. Bartmiński Jerzy (2006), Dynamika polskiego pojęcia ojczyzna, w: tegoż, Językowe podstawy obrazu świata, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 186–199.
  10. Bartmiński Jerzy (2014), Polskie rozumienie OJCZYZNY i jego warianty, w: tegoż, Polskie wartości w europejskiej aksjosferze, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 114–140.
  11. Buchwald-Pelcowa Paulina (1997), Cenzura w dawnej Polsce. Między prasą drukarską a stosem, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Warszawa.
  12. Forycki Maciej (2010), Wstęp, w: Konfederacja barska. Wybór tekstów, red. Stanisław Sierpowski, Foka, Wrocław, s. 5–19.
  13. Grześkowiak-Krwawicz Anna (2006), Regina libertas. Wolność w polskiej myśli politycznej XVIII wieku, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
  14. Grześkowiak-Krwawicz Anna, Sapała Patryk, red. (2013), Dyskurs polityczny Rzeczypospotej Obojga Narodów. Wybór źródeł, Sub Lupa, Warszawa.
  15. Hombek Danuta (2001), Prasa i czasopisma polskie XVIII wieku w perspektywie bibliologicznej, Universitas, Kraków.
  16. Janowska Aleksandra, Waśkowski Krzysztof (2011), Krótkie rzeczy potrzebnych z strony wolności a swobód polskich zebranie. Wolność, swoboda, niepodległość, w: Humanizm w języku. Wartości humanistyczne w polskiej leksyce i refleksji o języku, red. Aleksandra Janowska, Magdalena Pastuchowa, Radosław Pawelec, Neritou, Warszawa, s. 417–453.
  17. Knapik Kinga (2011), Semantyczny rozwój leksemów patria, patriotyzm i bliskoznaczników obywatelstwo, ojczyzna, w: Humanizm w języku. Wartości humanistyczne w polskiej leksyce i refleksji o języku, red. Aleksandra Janowska, Magdalena Pastuchowa, Radosław Pawelec, Naritou, Warszawa, s. 402–415.
  18. Konopczyński Władysław (2004), Wstęp, w: Konfederacja barska. Wybór tekstów, Ossolineum, Wrocław, s. 5–52.
  19. Legomska Julia (2010), Państwo, naród, ojczyzna w dawnej polszczyźnie. Leksykalno-semantyczny opis pojęć, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
  20. Maciejewski Janusz (1977), Pojęcie narodu w myśli republikantów lat 1767–1775, w: Idee i koncepcje narodu w polskiej myśli politycznej czasów porozbiorowych, red. Janusz Goćkowski i Andrzej Walicki, PWN, Warszawa, s. 21–41.
  21. Maliszewski Kazimierz (1990), Obraz świata i Rzeczypospolitej w polskich gazetach rękopiśmiennych z okresu późnego baroku, UMK, Toruń.
  22. Maliszewski Kazimierz (2001), Komunikacja społeczna w kulturze staropolskiej, UMK, Toruń.
  23. Mayenowa Maria Renata, Pepłowski Franciszek, red. (1966–2012), Słownik polszczyzny XVI wieku, Ossolineum, IBL PAN, Wrocław.
  24. Niewiara Aleksandra (2014), Od polskich słów do polskich zdań. W poszukiwaniu słów kluczy do polskiej kultury, „Forum Lingwistyczne”, nr 1, s. 65–76.
  25. Ostaszewska Danuta (2011), „Merkuriusz Polski” – początek kształtowania się komunikacji masowej, w: Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2010, red. Stanisław Borawski, Magdalena Hawrysz, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra, s. 85–96.
  26. Tazbir Janusz (1986), Polish National Consciousness in the Sixteenth to the Eighteenth Century, w: Concepts of Nationhood in Early Modern Eastern Europe, „Harvard Ukrainian Studies”, vol. 10, nr 3/4, s. 317–335.
  27. Walicki Andrzej (2000), Idea narodu w polskiej myśli oświeceniowej, PAN Instytut Filozofii Socjologii, Warszawa.