Keywords
Reinhard Lorichius
comparisons
sixteenth century
historical linguistics
How to Cite
Number of views: 279
Number of downloads: 206
Abstract
The article discusses potential dependences between two pedagogical books printed in the sixteenth century: Księgi o wychowaniu i ćwiczeniu każdego przełożonego [Books on upbringing and training every superior] […] by Reinhard Lorichius and Książki o wychowaniu dzieci [Books on upbringing children] […] by Erazm Gliczner. The subjects of this study are comparative structures extracted from those books. Nineteenthcentury researchers had doubts as to the originality of Gliczner’s book. The analysis carried out for that purpose proved them to be unfounded. We can show common comparatum in only nine cases. The dependences between comparisons resulted from different comparandum or tertium comparationis. The similarity between Gliczner and Lorichius is noticeable in only one comparison.
References
Danysz Antoni (1912), Erazm Gliczner jako pedagog. Studyum nad pierwszą pedagogiką polską, „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego”, t. 38, s. 3–99.
Gliczner Erazm (1558), Kſyąſzki o wy|chowányu dzyeći bárzo dobre,| pożytecżne, y potrzebne, s kto|rych rodżicy ku wychowányu| dzyeći ſwych, náukę do|łożną wycżerpnąć| mogą.| Teraz nowo ucżynione y s pil|noſcią wyrobione, Drukarnia Mateusza Siebeneichera, Kraków.
Greszczuk Barbara (1988), Konstrukcje porównawcze i ich rozwój w języku polskim, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, Rzeszów.
Gruszczyński Włodzimierz, red. (2004–), Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku, Instytut Języka Polskiego PAN, https://sxvii.pl[dostęp: 8 listopada 2019].
Kobielus Stanisław (2002), Bestiarium chrześcijańskie. Zwierzęta w symbolice i interpretacji. Starożytność i średniowiecze, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Kopaliński Władysław (2017), Słownik symboli, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa.
Krasnowolski Antoni, Niedźwiedzki Władysław, red. (1920), M. Arcta słownik staropolski, Wydawnictwo M. Arcta w Warszawie, Warszawa.
Kraszewski Józef Ignacy (1842), Wilno: od początków jego do roku 1750, t. 4, Nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, Wilno.
Leszczyński Zenon (1999), Nad porównaniami Mickiewicza, w: Mickiewicz i Kresy: rozprawy przedstawione na międzynarodowej sesji naukowej w Krakowie 4–6 grudnia 1997, red. Zofia Kurzowa, Zofia Cygal-Krupowa, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków, s. 131–143.
Lorichius Reinhard (1558), Reinharda| Lorichiuſa kxięgi, o| wychowaniu y o czwi|cżeniu káżdego przełożo|nego, nie tylko pánu ale y| poddánemu każdemu ku| cżytániu bárzo pożytecżne:| teraz nowo z łáćińſkiego| ięzyká ná polſki prze|łożone, U dziedziców Marka Szarffenbergera, Kraków.
Maciejowski Wacław Aleksander (1852), Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, t. 3, Nakładem i drukiem S. Orgelbranda, Warszawa.
Maciuszko Janusz Tadeusz (2016), Piśmiennictwo protestanckie XVI wieku a zagadnienie wychowania, „Studia z Teorii Wychowania”, t. 3, s. 37–50.
Mayenowa Maria Renata, Pepłowski Franciszek, red., Słownik polszczyzny XVI wieku, Ossolineum, Wrocław (1966–1994), Warszawa (1995–), https://spxvi.edu.pl/[dostęp: 19 października 2019].
Meller Katarzyna (2004), „Noc przeszła a dzień się przybliżył”. Studia o polskim piśmiennictwie reformacyjnym XVI wieku, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Ottmann Rudolf (1886), Erazm Gliczner-Skrzetuski. Przyczynki do życia i pism jego, „Przewodnik Naukowy i Literacki. Dodatek do Gazety Lwowskiej”, t. 14, nr 6, s. 524–541.
Pietrzak Magdalena (2001), Rośliny w porównaniach występujących w „Trylogii” Henryka Sienkiewicza, w: Świat roślin w języku i kulturze, red. Anna Dąbrowska, Irena Kamińska-Szmaj, Wydawnictwo UWr, Wrocław, Język a Kultura, t. 16, s. 169–178.
Sokólska Urszula (2001–2002), Porównania charakteryzujące ludzi i zachowania ludzkie w reportażach Melchiora Wańkowicza, „Roczniki Humanistyczne”, z. 6, s. 391–402.
Sokólska Urszula (2007), Leksyka „zwierzęca” jako składnik comparatum w porównaniach Jana Twardowskiego, „Białostockie Archiwum Językowe”, t. 7, s. 153–168.
Tazbir Janusz (1977), Ziemianin – żeglarz – podróżnik morski. Kształtowanie się stereotypów w kulturze staropolskiej, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 22, s. 123–142.
Urbańczyk Stanisław, red. (1982), Słownik staropolski, t. 9, Polska Akademia Nauk, Wrocław.
Wierzbicka Barbara (2011), O zwierzętach rodem z „Biblii” w polskich XVI-wiecznych romansach rycerskich, „Rocznik Teologii Katolickiej”, t. 10, s. 187–202.
Wyrwa Andrzej (2012), Ryby w kulturze i rekultywacja środowiska wodnego, Wydawnictwo Pejzaż, Bydgoszcz.
Wysoczański Włodzimierz (2005), Językowy obraz świata w porównaniach zleksykalizowanych na materiale wybranych języków, Wydawnictwo UWr, Wrocław.
Zalewski Witold (2014), Polska twórczość organowa zainspirowana pieśnią kościelną w liturgii Kościoła rzymskokatolickiego, cz. 1, „Pro Musica Sacra”, t. 12, s. 169–199.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” since 2016 under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).