Słowa kluczowe
propriety
update
Penal Code
archaism
Penal Code of the Kingdom of Poland
Austrian penal code of 1852
Jak cytować
Abstrakt
In my article, I formulate and describe the demand to remove the term obyczajność (propriety) from the Penal Code. In the course of the analysis, I will attempt to prove that its presence in the Act is an example of cultivating a terminological tradition that dates back to the partitions period and was started for a reason that is currently outdated – the general language was insufficient to describe sexual crimes. I also show that due to the discrepancy between the general and legal language, the use of the term obyczajność may mislead a non-professional interpreter of a legal text. The text concludes with a more precise description of the titular demand, i.e. a proposal to change the title of Chapter 25 of the Penal Code.
Bibliografia
Źródła (wraz ze stosowanymi skrótami)
k.k. – Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny, t.j.: Dz.U. 2019, poz. 1950.
k.w. – Ustawa z dnia 20 maja 1971 roku – Kodeks wykroczeń, t.j.: Dz.U. 2021, poz. 281.
KKA – Powszechna ustawa karna austryacka z dnia 27.05.1852 r., Księgarnia J. M. Himmelblaua, Kraków 1880 [dostęp: 19 czerwca 2020]; online: dlibra.umcs.lublin. pl.
KKKP – Kodex karzący dla Królestwa Polskiego: z dodaniem praw kryminalnych późniey uchwalonych, reiestru porządkowego i alfabetycznego, przypisków wska¬zuiących artykuły związek z sobą maiące z dnia 16.04.1818 r., Natanson, Druk. przy ulicy Elektoralnéy, Warszawa 1830 [dostęp: 19 czerwca 2020]; online: fbc. pionier.net.pl.
Kodeks karny Rzeszy Niemieckiej z dnia 15 maja 1871 r. z późniejszymi zmianami i uzupełnieniami po rok 1918 wraz z ustawą wprowadczą do kodeksu karnego dla Związku Północno-Niemieckiego (Rzeszy Niemieckiej) z dnia 31 maja 1870 r., Spółka Pedagogiczna, Poznań 1920 [dostęp: 19 czerwca 2020]; online: www.wbc. poznan.pl.
L – Linde Samuel Bogumił, Słownik języka polskiego, t. 1–6, Drukarnia Księży Pijarów, Warszawa 1807–1814; online: kpbc.umk.pl [dostęp: 10 stycznia 2019].
SJP – Słownik języka polskiego PWN, aktualizacja Lidia Drabik, sjp.pwn.pl [dostęp: 19 czerwca 2020].
SWIL – Słownik języka polskiego, t. 1–2, red. Aleksander Zdanowicz i in., Wilno 1861, swil.ijp-pan.krakow.pl [dostęp: 19 czerwca 2020].
Ustawa karna z dnia 27. maja 1852 nr. 117 Dz.U. P. z polskim i niemieckim tekstem ustawy, objaśnieniami, judykaturą C. K. Trybunału Kasacyjnego i wzorami wyro¬ków w sprawach o przekroczenia, oprac. Józef Sułkowski, Księgarnia Leona Frommera, Kraków 1906.
WSJP – Wielki słownik języka polskiego, https://wsjp.pl/ [dostęp: 19 czerwca 2020].
Literatura
Ajdukiewicz Kazimierz (1965), Logika pragmatyczna, Warszawa.
Cieślak Wojciech (2010), Prawo karne. Zarys instytucji i naczelne zasady, Warszawa.
Egierska-Miłoszewska Danuta (1979), Nieobyczajny wybryk (art. 140 k.w. w teorii i praktyce), „Zagadnienia Wykroczeń”, nr 4–5, s. 65–75.
Gizbert-Studnicki Tomasz (1978), Wieloznaczność leksykalna w interpretacji praw¬niczej, Kraków.
Gębka-Wolak Małgorzata (2017), Językoznawstwo sądowe w Polsce. Obszary zainte¬resowania i zastosowanie, „Kwartalnik Sądowy Apelacji Gdańskiej”, nr 3, s. 9–29.
Gębka-Wolak Małgorzata, Moroz Andrzej (2019), Jednostka tekstu prawnego w ujęciu teoretycznym i praktycznym, Toruń.
Hałas Bożena (1995), Terminologia języka prawnego, Zielona Góra.
Handke Kwiryna (1999), Pojęcie i termin „archaizm” na tle zawartości polskich leksykonów, w: Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, t. 5: Materiały VII Kolokwium Językoznawczego, Gorzów Wielkopolski 16–18 czerwca 1997 r., red. Mirosława Białoskórska, Szczecin.
Krajewski Robert (2019), Obyczajność jako przedmiot ochrony prawnokarnej, „Pale¬stra”, nr 3, https://tinyurl.com/5ahszhec [dostęp: 19.06.2020].
Kurkowska Halina, Skorupka Stanisław (2001), Stylistyka polska. Zarys, Warszawa.
Lukszyn Jerzy, Zmarzer Wanda (2006), Teoretyczne podstawy terminologii, Warszawa.
Piela Agnieszka (2016), Pozorna tożsamość. Polskie tradycjonalizmy z semantycznym archaizmem, Katowice.
Piosik Łukasz (2020), „Kto publicznie dobre obyczaje kazi...” Kilka uwag o tabu¬izacji zjawiska pornografii w tekstach prawnych okresu zaborów, w: Juwenalia historycznojęzykowe 3, red. Zofia Bryłka, Aleksandra Deskur, Wojciech Stelmach, Poznań.
Piotrowski Tadeusz (2001), Zrozumieć leksykografię, Warszawa.
Szczygieł Mariusz (2018), Śliczny i posłuszny, w: tenże, Nie ma, Warszawa, s. 265–290.
Tekely Wiesław P. (2011), Zwalczanie pornografii na ziemiach polskich w dobie zabo¬rów i II RP, w: Pornografia, red. Marek Mozgawa, Warszawa, s. 30–40.
Walczak Bogdan (2011), Co to są „dawne słowa”?, „Studia Językoznawcze”, t. 10, s. 321– 329.
Warylewski Jarosław (2021), art. 197. k.k., w: Kodeks karny. Komentarz, red. Ryszard A. Stefański, System Informacji Prawnej – Legalis.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).