Keywords
propriety
archaism
update
Penal Code
Penal Code of the Kingdom of Poland
Austrian penal code of 1852
How to Cite
Abstract
In my article, I formulate and describe the demand to remove the term obyczajność (propriety) from the Penal Code. In the course of the analysis, I will attempt to prove that its presence in the Act is an example of cultivating a terminological tradition that dates back to the partitions period and was started for a reason that is currently outdated – the general language was insufficient to describe sexual crimes. I also show that due to the discrepancy between the general and legal language, the use of the term obyczajność may mislead a non-professional interpreter of a legal text. The text concludes with a more precise description of the titular demand, i.e. a proposal to change the title of Chapter 25 of the Penal Code.
References
Źródła (wraz ze stosowanymi skrótami)
k.k. – Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny, t.j.: Dz.U. 2019, poz. 1950.
k.w. – Ustawa z dnia 20 maja 1971 roku – Kodeks wykroczeń, t.j.: Dz.U. 2021, poz. 281.
KKA – Powszechna ustawa karna austryacka z dnia 27.05.1852 r., Księgarnia J. M. Himmelblaua, Kraków 1880 [dostęp: 19 czerwca 2020]; online: dlibra.umcs.lublin. pl.
KKKP – Kodex karzący dla Królestwa Polskiego: z dodaniem praw kryminalnych późniey uchwalonych, reiestru porządkowego i alfabetycznego, przypisków wska¬zuiących artykuły związek z sobą maiące z dnia 16.04.1818 r., Natanson, Druk. przy ulicy Elektoralnéy, Warszawa 1830 [dostęp: 19 czerwca 2020]; online: fbc. pionier.net.pl.
Kodeks karny Rzeszy Niemieckiej z dnia 15 maja 1871 r. z późniejszymi zmianami i uzupełnieniami po rok 1918 wraz z ustawą wprowadczą do kodeksu karnego dla Związku Północno-Niemieckiego (Rzeszy Niemieckiej) z dnia 31 maja 1870 r., Spółka Pedagogiczna, Poznań 1920 [dostęp: 19 czerwca 2020]; online: www.wbc. poznan.pl.
L – Linde Samuel Bogumił, Słownik języka polskiego, t. 1–6, Drukarnia Księży Pijarów, Warszawa 1807–1814; online: kpbc.umk.pl [dostęp: 10 stycznia 2019].
SJP – Słownik języka polskiego PWN, aktualizacja Lidia Drabik, sjp.pwn.pl [dostęp: 19 czerwca 2020].
SWIL – Słownik języka polskiego, t. 1–2, red. Aleksander Zdanowicz i in., Wilno 1861, swil.ijp-pan.krakow.pl [dostęp: 19 czerwca 2020].
Ustawa karna z dnia 27. maja 1852 nr. 117 Dz.U. P. z polskim i niemieckim tekstem ustawy, objaśnieniami, judykaturą C. K. Trybunału Kasacyjnego i wzorami wyro¬ków w sprawach o przekroczenia, oprac. Józef Sułkowski, Księgarnia Leona Frommera, Kraków 1906.
WSJP – Wielki słownik języka polskiego, https://wsjp.pl/ [dostęp: 19 czerwca 2020].
Literatura
Ajdukiewicz Kazimierz (1965), Logika pragmatyczna, Warszawa.
Cieślak Wojciech (2010), Prawo karne. Zarys instytucji i naczelne zasady, Warszawa.
Egierska-Miłoszewska Danuta (1979), Nieobyczajny wybryk (art. 140 k.w. w teorii i praktyce), „Zagadnienia Wykroczeń”, nr 4–5, s. 65–75.
Gizbert-Studnicki Tomasz (1978), Wieloznaczność leksykalna w interpretacji praw¬niczej, Kraków.
Gębka-Wolak Małgorzata (2017), Językoznawstwo sądowe w Polsce. Obszary zainte¬resowania i zastosowanie, „Kwartalnik Sądowy Apelacji Gdańskiej”, nr 3, s. 9–29.
Gębka-Wolak Małgorzata, Moroz Andrzej (2019), Jednostka tekstu prawnego w ujęciu teoretycznym i praktycznym, Toruń.
Hałas Bożena (1995), Terminologia języka prawnego, Zielona Góra.
Handke Kwiryna (1999), Pojęcie i termin „archaizm” na tle zawartości polskich leksykonów, w: Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, t. 5: Materiały VII Kolokwium Językoznawczego, Gorzów Wielkopolski 16–18 czerwca 1997 r., red. Mirosława Białoskórska, Szczecin.
Krajewski Robert (2019), Obyczajność jako przedmiot ochrony prawnokarnej, „Pale¬stra”, nr 3, https://tinyurl.com/5ahszhec [dostęp: 19.06.2020].
Kurkowska Halina, Skorupka Stanisław (2001), Stylistyka polska. Zarys, Warszawa.
Lukszyn Jerzy, Zmarzer Wanda (2006), Teoretyczne podstawy terminologii, Warszawa.
Piela Agnieszka (2016), Pozorna tożsamość. Polskie tradycjonalizmy z semantycznym archaizmem, Katowice.
Piosik Łukasz (2020), „Kto publicznie dobre obyczaje kazi...” Kilka uwag o tabu¬izacji zjawiska pornografii w tekstach prawnych okresu zaborów, w: Juwenalia historycznojęzykowe 3, red. Zofia Bryłka, Aleksandra Deskur, Wojciech Stelmach, Poznań.
Piotrowski Tadeusz (2001), Zrozumieć leksykografię, Warszawa.
Szczygieł Mariusz (2018), Śliczny i posłuszny, w: tenże, Nie ma, Warszawa, s. 265–290.
Tekely Wiesław P. (2011), Zwalczanie pornografii na ziemiach polskich w dobie zabo¬rów i II RP, w: Pornografia, red. Marek Mozgawa, Warszawa, s. 30–40.
Walczak Bogdan (2011), Co to są „dawne słowa”?, „Studia Językoznawcze”, t. 10, s. 321– 329.
Warylewski Jarosław (2021), art. 197. k.k., w: Kodeks karny. Komentarz, red. Ryszard A. Stefański, System Informacji Prawnej – Legalis.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” since 2016 under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).