Słowa kluczowe
everyday speech
Miron Białoszewski’s poetry
non-professional translation into German
Jak cytować
Abstrakt
The article has been derived from a chapter of an MA thesis on everyday speech in Miron Białoszewski’s work. The text focuses on exposition of methodological assumptions - the notion of everyday speech and its translation into poetic language in Białoszewski’s works. In particular, the article discusses a series of non-professional translations of the poem UFO agent’s skipping rope into German, as an example of the functioning of the dominant of everyday speech in translations of Białoszewski’s poetry.Bibliografia
Bachtin M., Słowo w powieści, w: idem, Problemy literatury i estetyki, tłum. W. Grajewski, Warszawa 1982.
Balcerzan E., Wstęp, w: idem, Pisarze polscy o sztuce przekładu, Poznań 1977.
Bańko M., Współczesny polski onomatopeikon. Ikoniczność w języku, Warszawa 2008.
Barańczak S., Poetycki model świata a problemy przekładu artystycznego (na materiale polskich tłumaczeń G.M. Hopkinsa), w: Wielojęzyczność literatury i problemy przekładu artystycznego, red. E. Balcerzan, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1984.
Białoszewski M., Am Fenster stehe ich, tłum. K.J. Gentsch, w: Skakanka Ufoistki: zbiór przekładów na języki obce. Turniej Tłumaczy’96, red. J. Grzenia, Cieszyn 1996.
Białoszewski M., Auszählereim einer Ufoistin, tłum. J. Karsay, A. Błaszczyk, w: idem, Skakanka Ufoistki: zbiór przekładów na języki obce. Turniej Tłumaczy’96, red. J. Grzenia, Cieszyn 1996.
Białoszewski M., Chamowo, w: idem, Utwory zebrane, t. 11, Warszawa 2009.
Białoszewski M., Hoppla, Hoppla heia des Ufoliebchens, tłum. Anna i Günter, w: Skakanka Ufoistki: zbiór przekładów na języki obce. Turniej Tłumaczy’96, red. J. Grzenia, Cieszyn 1996.
Białoszewski M., Rachunek zachciankowy, Warszawa 1959.
Białoszewski M., Rozkurz, Warszawa 1980.
Białoszewski M., Reim einer Ufologin, tłum. J. Pochron, w: idem, Skakanka Ufoistki: zbiór przekładów na języki obce. Turniej Tłumaczy’96, red. J. Grzenia, Cieszyn 1996.
Białoszewski M., Seilspringende UFO-istin, tłum. R. Heckhausen, w: idem, Skakanka Ufoistki: zbiór przekładów na języki obce. Turniej Tłumaczy’96, red. J. Grzenia, Cieszyn 1996.
Białoszewski M., Skakanka Ufoistki: zbiór przekładów na języki obce. Turniej Tłumaczy’96, red. J. Grzenia, Cieszyn 1996.
Białoszewski M., Szumy, zlepy, ciągi, Warszawa 1976.
Białoszewski M., Zawał, w: idem, Utwory zebrane, t. 6, Warszawa 1991.
Borkowska G., Życie codzienne jako kategoria literacka i badawcza (rekonesans), w: Codzienność w literaturze XIX (i XX) wieku. Od Adalberta Stiftera do współczesności, red. G. Borkowska, A. Mazur, Opole 2007.
Brach-Czaina J., Szczeliny istnienia, Kraków 2008.
Bralczyk J., Mój język prywatny. Słownik autobiograficzny, Warszawa 2004.
Cudak R., Czytając Białoszewskiego, Katowice 1999.
Das große DUDEN Wörterbuch der deutschen Sprache in 10 Bänden, Mannheim – Leipzig – Wien – Zürich 1999.
Głowiński M., Białoszewskiego gatunki codzienne, w: Pisanie Białoszewskiego. Szkice, red. M. Głowiński, Z. Łapiński, Warszawa 1993.
Głowiński M., Małe narracje Białoszewskiego, w: idem, Gry powieściowe. Szkice z teorii i historii form narracyjnych, Warszawa 1973.
Heidegger M., Język, w: idem, W drodze do języka, tłum. J. Mizera, Warszawa 2007.
Husserl E., W jaki sposób po dokonaniu „epoché” w odniesieniu do nauk obiektywnych świat naszego życia codziennego może stać się tematem nauki? Zasadnicze rozróżnienie a priori obiektywno-logicznego i a priori świata naszego życia codziennego, w: idem, Kryzys nauki europejskiej a transcendentalna fenomenologia, tłum. J. Szewczyk, przejrzał i zinterpretował terminy R. Ingarden, „Studia Filozoficzne” 1976, nr 9.
Krasnodębski Z., Nellen K., Wstęp, w: Świat przeżywany. Fenomenologia i nauki społeczne, Warszawa 1993.
Kuderowicz Z., Dilthey, Warszawa 1967.
Łukaszuk-Piekara M., „niby ja”. O poezji Mirona Białoszewskiego, Lublin 1997.
Maciejewska I., Wstęp, w: Poeci dwudziestolecia międzywojennego, t. 1, red. I. Maciejewska, Warszawa 1982.
Mazur A., Borkowska G., Słowo wstępne, w: Codzienność w literaturze XIX (i XX) wieku. Od Adalberta Stiftera do współczesności, red. G. Borkowska, A. Mazur, Opole 2007.
Michalski K., Heidegger i fenomenologia, w: idem, Heidegger i filozofia współczesna, Warszawa 1978.
Miłosz C., Ruiny i poezja, w: idem, Świadectwo poezji. Sześć wykładów o dotkliwościach naszego wieku, Warszawa 1987.
Pustkowski H., Trzy razy Miron Białoszewski, w: idem, „Gramatyka poezji?”, Warszawa 1974.
Rutkowski K., Przeciw (w) literaturze. Esej o „poezji czynnej” Mirona Białoszewskiego i Edwarda Stachury, Bydgoszcz 1987.
Rymkiewicz W., Słowo: mowa egzystencji, w: idem, Ktoś i nikt. Wprowadzenie do lektury Heideggera, Wrocław 2002.
Saloni Z., Język mówiony [hasło], w: Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław 2003.
Sobolczyk P., Język potoczny Białoszewskiego w przekładzie, „Między Oryginałem a Przekładem”, t. 12: Głos i dźwięk w przekładzie, red. J. Brzozowski, J. Konieczna-Twardzik, M. Filipowicz-Rudek, Kraków 2006.
Stańczakowa J., Dziennik we dwoje, Warszawa 1992.
Stańczakowa J., Dziennik we dwoje, t. 2, Warszawa [b.d.].
Stańczakowa J., Listy do Czesława Miłosza, „Zeszyty Literackie” 2009, nr 106.
Taranienko Z., Szacunek dla każdego drobiazgu, w: idem, Rozmowy z pisarzami, Warszawa 1986.
Wittgenstein L., Dociekania filozoficzne, tłum. B. Wolniewicz, Warszawa 2005.
Wołoszynow W., Słowo w życiu i słowo w poezji. Przyczynek do zagadnień poetyki socjologicznej, tłum. A. Pomorski, w: Ja – Inny. Wokół Bachtina, t. 1, red. D. Ulicka, Kraków 2009.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).