Słowa kluczowe
psychoanaliza
podmiot
inność
homo symbolicus
Jak cytować
Abstrakt
In my article I discuss the concept of the subject from the Lacanian psychoanalysis point of view. My aim is to show that the subject seen from such a perspective is condemned to total loneliness. I refer to three different points: otherness, comprehension and love. In Lacan’s psychoanalysis the difference is referred to as the Real (subject as je). The Real is in opposition to the Symbolic and Imaginary (subject as moi). Therefore, the world, other people and oneself can be understood as absolutely different. Taking such a definition of the otherness, the comprehension is impossible, because it takes place within symbolic sphere, which is false and alien to the subject (je). The otherness and inability of understanding determine treating love as transferred and always directed to imaginary subject. What is important, the theory of the subject as homo symbolicus, even though seemingly in agreement with anti-positivist theory, does not allow to cross lingual and to direct approaching to the otherness. The otherness may be deciphered only within the Imaginary as a disturbance within it, as a temporary lack of sense.Bibliografia
P. Dybel, Granice rozumienia i interpretacji. O hermeneutyce Hansa-Georga Gadamera, Kraków 2004.
B. Chwedeńczuk, Pragmatyczne pojęcie prawdy, [w:] tegoż, Spor o naturę prawdy, Warszawa 1984.
W. Jedlicki, Co sądzić o freudyzmie i psychoanalizie?, Warszawa 1961, s. 72-73.
S. Freud, Kultura jako źrodło cierpień, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 1995, s. 127.
J. Lacan, Le Moi dans la theorie de Freud et dans la technique de la psychanalyse (S II), 1954–1955, Paris 1978, s. 123.
S. Žižek, Przekleństwo fantazji, przeł. A. Chmielewski, Wrocław 2001, s. 8-9.
J. Kutyła, Jak czytać coś, czego nie ma, by coś z tego jednak było?, [w:] S. Žižek, Lacan. Przewodnik Krytyki Politycznej, przeł. J. Kutyła, Warszawa 2008, s. 9.
A. Sokal, J. Bricmont, Modne bzdury. O nadużywaniu pojęć z zakresu nauk ścisłych przez postmodernistycznych intelektualistów, przeł. P. Amsterdamski, Warszawa 1993
H. Lang, Język i nieświadomość. Podstawy teorii psychoanalitycznej Jacques’a Lacana, przeł. P. Dybel, Gdańsk 2005.
K. Skuriat, O odpowiedzialności. Filozofia moralna Romana Ingardena, <http://www.kulturaswiecka.pl/node/84>.
Por. J. Lacan, Le Moi dans la theorie…, dz. cyt., zwłaszcza s. 370-372.
P. Dybel, Urwane ścieżki. Przybyszewski – Freud – Lacan, Kraków 2000, s. 210.
S. Freud, Poza zasadą przyjemności, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 2000.
J. Lacan, Les quatre concepts fondamentaux de la psychanalyse (S XI), 1964, Paris 1973.
J. Lacan, Ecrits, Paris 1966, s. 819.
A. Easthope, Lacanowska interpretacja Kartezjusza, „Ruch Filozoficzny – Nowa Seria” 2000, nr 3 (35), s. 130.
J. Lacan, Funkcja i pole mowienia i mowy w psychoanalizie, przeł. B. Gorczyca, W. Grajewski, Warszawa 1996, s. 30.
M. Foucault, Afterword: the Subject and Power, [w:] H. Dreyfus, P. Rabinow, Michel Foucault: Beyond Structuralism and Hermeneutics, Chicago 1983, s. 231-232.
J. Lacan, Les psychoses (S III), 1955–1956, Paris 1981, s. 177.
S. Žižek, Wzniosły obiekt ideologii, przeł. J. Bator, P. Dybel, Wrocław 2001, s. 207- 208.
A. Bielik-Robson, Słowo i trauma. Czas, narracja, tożsamość, [w:] Formy reprezentacji umysłowych, red. R. Piłat i in., Warszawa 2006, s. 182.
P. Dybel, Okruchy psychoanalizy, Kraków 2009
B. Markowska, „Oddać sprawiedliwość Freudowi”. Dyskusje wokół Freuda we francuskim poststrukturalizmie, [w:] Wokoł Freuda i Lacana. Interpretacje psychoanalityczne, red. L. Magnone, A. Mach, Warszawa 2009.
J. Lacan, Encore (S XX), 1972–1973, Paris 1975, s. 75.
A. Bielik-Robson, Na drugim brzegu nihilizmu. Filozofia współczesna w poszukiwaniu nowego podmiotu, Warszawa 1997.
J. Lacan, L’ethique de la psychanalyse (S VII), 1959– 1960, Paris 1986
A. Zupancic, Ethics of the Real. Kant. Lacan, London 2000.
S. Schneiderman, Jacques Lacan. Śmierć intelektualnego bohatera, przeł. Ł. Mokrosiński, Warszawa 2004.
M. Foucault, Wola wiedzy, [w:] tegoż, Historia seksualności, przeł. B. Banasiak, K. Matuszewski, Gdańsk 2010.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).