Słowa kluczowe
powieść graficzna
metakrytyczność
Jak cytować
Abstrakt
This article discusses the impact of self-awareness and metacritical tendencies within the texts of popular culture on the development of genres in the politypical chain. The preliminary analysis proposed in the second part of this paper concerns the contemporary comics, which represent the blurring of boundaries between “high” and “low” culture. The author chose Moore’s graphic novel Watchmen as the subject of this brief study. The novel exemplifies evolutionary changes associated with a metacritical attitude introduced in the area of schematic, American superhero graphic stories.Bibliografia
W. Birek, hasło: powieść graficzna, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2009, nr 52, z. 1-2 (103-104), s. 248.
U. Eco, Apokaliptycy i dostosowani. Komunikacja masowa a teorie komunikacji masowej, Warszawa 2010; pierwsze włoskie wydanie 1964.
L.A. Fiedler, Cross the Border – Close the Gap, New York 1972; po raz pierwszy opublikowane w 1969.
M. McLuhan, Wybór pism, wybór J. Fuksiewicz, przeł. K. Jakubowicz, Warszawa 1975.
Od kontrkultury do popkultury, red. M. Golka, Poznań 2002.
A. Kłoskowska, Kultura masowa. Krytyka i obrona, Warszawa 1964.
Kultura masowa, red. C. Miłosz, I wyd. Paryż 1959, II wyd. Kraków 2002.
D. Macdonald, A Theory of Mass Culture, „Diogenes” 1953, vol. 1(3), s. 1-17.
U. Eco, Podziemni Bogowie (we wcześniejszych wydaniach Semiologia życia codziennego), Warszawa 1996.
U. Eco, Lector in fabula, przeł. P. Salwa, Warszawa 1994 (I wyd. 1979); U. Eco, Superman w literaturze masowej. Powieść popularna: między retoryką a ideologią, Kraków
D. Strinati, Wprowadzenie do kultury popularnej, przeł. W. Burszta, Poznań 1998.
J.D. Bolter, Człowiek Turinga. Kultura Zachodu w wieku komputera, Warszawa 1990.
R. Chymkowski, Czytanie z ekranu – wstępny zarys problematyki, „Przegląd Humanistyczny” 2002, nr 1.
Bauman o popkulturze. Wypisy, koncepcja i wybór M. Halawa, P. Wróbel, Warszawa 2008; R.G.A. Dolby, Niepewność wiedzy. Obraz nauki końca XX wieku, Warszawa
T. Goban-Klas, Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i internetu, Warszawa 1999; D. de Kerckhove, Powłoka kultury, Warszawa 1994.
R. Kluszczyński, Społeczeństwo informacyjne. Cyberkultura. Sztuka multimediów, Kraków 2001.
P. Levinson, Miękkie ostrze, Warszawa 2000.
M. Sznajderman, Współczesna Biblia Pauperum. Szkice o wideo i kulturze popularnej, Kraków 1998.
Mitologie popularne: szkice z antropologii współczesności, red. D. Czaja, Kraków 1994.
M. Augé, Non-places. Introduction to an Anthropology of Supermodernity, London–New York 1995.
Ch. Ess, F. Sudweeks, Culture, Technology, Communication. Towards an Intercultural Global Village, New York 2001.
T.W. Adorno, The Cultural Industry: Selected Essays on Mass Culture, London 1991.
R.C. Allen, Speaking of Soap Operas, North Carolina 1985.
J. Storey, Studia kulturowe i badania kultury popularnej, przeł. J. Barański, Kraków 2003.
Channels of Discourse Reassembled: Television and Contemporary Criticism, ed. R.C. Allen, North Carolina 1992.
L. Ashby, With Amusement for All: A History of American Popular Culture since 1830, Kentucky 2006.
R. Barthes, Mitologie, Warszawa 2000.
W. Burszta, Czytanie kultury. Pięć szkiców, Łódź 1996.
W. Burszta, Antropologiczne wędrówki po kulturze, Poznań 1996; tenże, Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje, Poznań 1998.
W. Burszta, W. Kuligowski, Dlaczego kościotrup nie wstaje. Ponowoczesne pejzaże kultury, Warszawa 1999.
W. Burszta, W. Kuligowski, Sequel. Dalsze przygody kultury w globalnym świecie, Warszawa 2005.
M. Czubaj, Etnolog w Mieście Grzechu. Powieść kryminalna jako świadectwo antropologiczne, Warszawa 2010.
S. Ewen, E. Ewen, Channels of Desire: Mass Images and the Shaping of American Consciousness, New York 1982.
D. Kellner, Media Culture: Cultural Studies, Identity and Politics Between the Modern and the Postmodern, London–New York 1995.
N. Caroll, Filozofia sztuki masowej, Gdańsk 2011.
T. Edensor, Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, Kraków 2005.
J. Lears, T.J. Jackson, Fables of Abundance: A Cultural History of American Advertising, New York 1994.
Forging a New Medium: The Comic Strip in the Nineteenth Century, ed. P. Lefèvre, Ch. Dierick, Brussel 1999.
L. Levine, Highbrow/Lowbrow: The Emergence of Cultural Hierarchy in America, Cambridge 1988.
S. McCloud, Understanding Comics, New York 1993.
R. Ohmann, Selling Culture: Magazines, Markets, and Class at the Turn of the Century, London–New York 1996.
M. Pustz, Comic Book Culture: Fanboys and True Believers, Jackson, 1999, „Kultura popularna”
Th.W. Adorno, Sztuka i sztuki. Wybór esejów, przeł. K. Krzemień-Ojak, Warszawa 1990;
M.B. Hansen, Masowe wytwarzanie doświadczenia zmysłowego. Klasyczne kino hollywoodzkie jako modernizm wernakularny, przeł. Ł. Biskupski, M. Murawska, M. Pabiś,
J. Stępień, T. Sukiennik, N. Żurowska, [w:] Rekonfiguracje modernizmu. Nowoczesność i kultura popularna, red. T. Majewski, Warszawa 2009.
A. Huyssen, After the Great Divide. Modernism, Mass Culture, Postmodernism, Indianapolis 1986.
M. Phillips, Mikroskopowe i literackie historie: problemy gatunkowości i dystansu, przeł. J. Płuciennik, M. Wróblewski, „Teksty Drugie” 2011, nr 4.
E. Winiecka, Dystans – figura nowoczesności, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2011, nr 54, z. 2 (108).
M.P. Markowski, Sztuka, krytyka, kryzys, opublikowane na: obieg.pl <http://www.obieg.pl/teksty/1863>.
E. Kraskowska, Krytyka krytyczności, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2011, nr 54, z. 2 (108), s. 5.
S. Sawicki, Gatunek literacki: pojęcie klasyfikacyjne, typologiczne, politypiczne?, [w:] tenże, Poetyka. Interpretacja. Sacrum, Warszawa 1981.
G. Grochowski, Tekstowe hybrydy, Wrocław 2000; T. Rachwał, Genologiczne konteksty, czyli narodziny nie-gatunku, [w:] Genologia i konteksty, red. C. Dudka, M. Mikołajczyk,
Zielona Góra 2000.
R. Sendyka, Nowoczesny esej. Studium historycznej świadomości gatunku, Kraków 2006.
R. Nycz, Sylwy współczesne, Kraków 1996.
C. Geertz, O gatunkach zmąconych, przeł. Z Łapiński, „Teksty Drugie” 1990, nr 2.
S. Greenblatt, Poetyka kulturowa, przeł. K. Kujawińska-Courtney, Kraków 2006.
B. McHale, Od powieści modernistycznej do postmodernistycznej: zmiana dominanty, przeł. M.P. Markowski, [w:] Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, Kraków 1997.
D. Lodge, Consciousness and the Novel, London 2003.
Historiographic Metafiction: Parody and the Intertextuality of History, [w:] Intertextuality and Contemporary American Fiction, ed. P. O’Donnell, R. Con Davis, Baltimore 1989.
A Poetics of Postmodernism: History, Theory, Fiction, London–New York 1988.
A Theory of Parody: The Teachings of Twentieth-Century Art Forms, Illinois 2001 (wyd. I 1984).
Narcissistic Narrative: The Metafictional Paradox, Waterloo 1980.
M. Chaciński, Szara strefa moralności, „Esensja” (magazyn kultury popularnej), <http://esensja.pl/komiks/recenzje/tekst.html?id=767>, dostęp: 1.08.2003.
G. Genette, Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, przeł. A. Milecki, [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, red. H. Markiewicz, t. 4, cz. 2, Kraków
A. Moore, D. Gibbons, Strażnicy, t. 1, Warszawa 2003, s. 74 (copyright Egmont Polska).
R. Humphrey, Strumień świadomości – techniki, przeł. S. Amsterdamski, „Pamiętnik Literacki” 1970, z. 4.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).