Słowa kluczowe
nazista
oprawca
Jak cytować
Abstrakt
This article synthesises the topic of the views of Nazi war criminals in the Polish post-war prose (1944–1989). The author enumerates the most important pieces of Polish prose treating the motif of German war criminals. This outline is an invitation to describe a portrait of the executioners and it signals several important problems related to the subject, including the question of the genesis of evil and the most important presentations of Nazis in Polish literature. Another significant issue is that of the transformation of the image of Nazis over time during the Communist era in Poland and the related stereotypes of Germans in Polish culture through history. The article also briefly discusses the topic of the executioners in the work of Jonathan Littell and Bogdan RuthaBibliografia
M. Tomkiewicz, P. Semków, Profesor Rudolf Spanner 1895–1960. Naukowiec w III Rzeszy, Gdynia 2010.
M. Pankowski, Moja SS Rottenführer Johanna, „Fraza” 1997, nr 4.
A. Morawiec, Ślicznotka Huptsturmführera Mengelego. O krytycznej powieści Zyty Rudzkiej, [w:] tenże, Literatura w lagrze, lager w literaturze. Fakt – temat – metafora, Łódź 2009.
A. Kobyłecki, Śmierć Schillingera, „Wolni Ludzie” 1947, nr 5.
N. Lebert, Noszę jego nazwisko. Rozmowy z dziećmi przywódców III Rzeszy, przeł. M. Przybyłowska, J. Szymańska-Kumaniecka, Warszawa 2004.
N. Frank, Moja niemiecka matka, przeł. J .Wolska-Stefanowicz, Warszawa 2006.
S. Drakulić, Oni nie skrzywdziliby nawet muchy. Zbrodniarze wojenni przed Trybunałem w Hadze, przeł. J. Szacki, Warszawa 2006.
P. Levi, Pogrążeni i ocaleni, przeł. S. Kasprzysiak, Kraków 2007.
E. Guderian-Czaplińska, „Alte Grade” Miczysława Lurczyńskiego, „Dialog” 1993, nr 6.
A. Morawiec, „Niech ludzie sądzą”. O dramacie „Stara gwardia” Mieczysława Lurczyńskiego, [w:] tenże, Literatura w lagrze, lager w literaturze…
H. Welzer, Sprawcy. Dlaczego zwykli ludzie dokonują masowych mordów, przeł. M. Kurkowska, Warszawa 2010, s. 237.
Akt i idea, przeł. A. Ziębińska-Witek, Lublin 2006, s. 46-52.
R. Rhodes, Mistrzowie śmierci. Einsatzgruppen, przeł. M. Urbański, Warszawa 2008, zob. rozdział pt. Nerwy, s. 312–331.
J. Sachslehner, Kat z „Listy Schindlera”. Zbrodnie Amona Leopolda Götha, przeł. D. Salamon, Kraków 2010.
D.P. Brown, Piękna bestia. Zbrodnie SS-Aufseherin Irmy Gresse, przeł. J.S. Zaus, Zakrzewo 2010.
H. Schwan, H. Heindrichs, SS-Mann. Życie i śmierć mordercy, przeł. W. Szreniawski, Tczew 2009.
R. Kuwałek, Strażnicy z formacji SS-wachmannschaften, [w:] tenże, Obóz zagłady z Bełżcu, Lublin 2010, s. 77–91.
J. Bornschein, Gestapo-Müller. Technokrata terroru, przeł. M. Sacher-Korczewska, Warszawa 2009.
H. Arendt, Eichmann w Jerozolimie. Rzecz o banalności zła, przeł. A. Szostkiewicz, Kraków 1987.
P. Zimbardo, Efekt Lucyfera. Dlaczego dobrzy ludzie czynią zło?, przeł. A. Cybulko, J. Kowalczewska, J. Radzicki, M. Zieliński, Warszawa 2009.
Z. Bauman, Nowoczesność i Zagłada, przeł. F. Jaszuński, Warszawa 1991.
J.M. Coetzee, Czekając na barbarzyńców, przeł. M. Mysłowska, Kraków 2003, s. 196.
P. Gasztold-Seń, Koncesjonowany nacjonalizm. Zjednoczenie Patriotyczne Grunwald 1980–1990, Warszawa 2012.
M. Brodala, A. Lisiecka, T. Ruzikowski Przebudować człowieka. Komunistyczne wysiłki zmiany mentalności. Studia, Warszawa 2001, s. 148.
A. Rudnicki, Manfred, Warszawa 1954.
Z. Jarosiński, Nadwiślański socrealizm, Warszawa 1999, s. 219-223.
M. Zaremba, Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczne legitymizacje władzy w komunistycznej Polsce, Warszawa 2005.
M. Tomala, Władysław Gomułka o problemie niemieckim, Warszawa 1969.
J. Tokarska-Bakir, Rzeczy mgliste. Eseje i studia, Sejny 2004.
P. Forecki, Od „Shoah” do „Strachu”, Poznań 2010.
J. Grabowski, Judenjagd. Polowanie na Żydów 1942–1945. Studium dziejów pewnego powiatu, Warszawa 2011, s. 121-127.
J.T. Gross, I. Grudzińska-Gross, Złote żniwa. Rzecz o tym, co się działo na obrzeżach zagłady Żydów, Kraków 2011, s. 55-67.
B. Wojdowski, Naga ziemia, [w:] tenże, Wakacje Hioba, Warszawa 1962.
T. Hołuj, Puste pole, „Dialog” 1963, nr 4.
B. Czeszko, Pokolenie, Warszawa 1985, s. 135.
J. Leociak, Poeta pamięta, „Znak” 2011, nr 3
M. Zaremba, Gorączka szabru, [w:] tenże, Wielka trwoga. Polska 1944–1947. Ludowa reakcja na kryzys, Kraków 2012.
A. Skalska, Obraz wroga w antysemickich rysunkach prasowych Marca ’68, Warszawa 2007.
J. Littell, Suche i wilgotne. Krótka wyprawa na terytorium faszysty, przeł. M. Kamińska- Maurugeon, Kraków 2009.
A. Holtzman, Holocaust w literaturze hebrajskiej, przeł. T. Łysak, „Teksty Drugie” 2004, z. 5, s. 150.
D. Czaja, Zło obsceniczne W: Lekcje ciemności, Wołowiec 2009.
B. Rutha, Wyspa psów, Warszawa 1971.
B. Rutha, Szczurzy pałac, Kraków 1973, s. 99.
R.B. Zajonc, Zoomorfizm ludzkiej zbiorowej przemocy, [w:] Zrozumieć Zagładę. Społeczna psychologia Holokaustu, red. L.S. Newman, R. Erber, przeł. M. Budziszewska, A. Czarna, E. Dryll, A. Wójcik, Warszawa 2009.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).