Jak cytować
Abstrakt
Michel Riffaterre in article L'lllusion d'ekphrasis put forward an idea of "critical ekphrasis" (1994) what may become an invitation to ask if other sub-genres/modes of ekphrasis may be described. The text Essay and Ekphrasis develops this question in the field of essayistic traditions. Evoking the tendency of writing on art in that genre (from Montaigne, Diderot, Ruskin, Pater to art historians, critics and artists) the article analyses three examples of ekphrases (by Zbigniew Herbert, Ewa Bieńkowska and Marek Bieńczyk) to voice a hypothesis that ekphrasis in an essay may be a useful proof for those who question (ostensive) representational powers of that textual tool. Essayistic ekphrasis seems to have a foremost referential character, pointing towards an object of art only to use it in order to describe cognitive procedures of the subject who in such a way (performatively and not overtly) pictures himself mirroring his inner self in dispersed fragments of cultural object, dismantling the temporal and spatial difference between the viewer and the object in an illusion of an immediate presence.Bibliografia
BIEŃCZYK M., Przezroczystość, Kraków 2007
BIEŃKOWSKA E., Co mówią kamienie Wenecji, Gdańsk 2000
BOEHM G., Bildbeschreibung. Über die Grenzen von Bild und Sprache, w: Beschreibungskunst - Kunstbeschreibung. Ekphrasis von Antike bis zur Gegenwart, hrsg. von G. Boehm, H. Pfotenhauer, Fink Wilhelm, München 1995
CHEVALIER T. (ed.), Encyclopedia of the Essay, Fitzroy Dearborn, London-Chicago 1997
CLÜVER C., Quotation, Enargeia, and the Functions of Ekphrasis, w: Pictures into Words, ed. by V. Robillard, E. Jongeneel, VU University Press, Amsterdam 1998
CZERMIŃSKA M., Gotyk i pisarze. Topika opisu katedry, Gdańsk 2005
DAVIDSON M., Ekphrasis a postmodernistyczne wiersze-obrazy, w: Estetyka w świecie. Wybór tekstów, cz. 3, red. M. Gołaszewska, Kraków 1991
DZIADEK A., Obrazy i wiersze. Z zagadnień interferencji sztuk w polskiej poezji współczesnej, Katowice 2004
DZIADEK A., Apologia twórczej swobody. Eseje Zbigniewa Herberta: opis - uobecnianie - interpretacja, w: Zmysł wzroku, zmysł sztuki. Prywatna historia sztuki Zbigniewa Herberta, cz. II, Lublin 2006
FIUT A., Poeta - eseistą, w: Twórczość Herberta, red. M. Woźniak-Łabiniec, J. Wiśniewski, Kraków 2001
FORT B., Ekphrasis as Art Criticism: Diderot and Fragonard’s „Coresus and Callirhoe”, w: Icons - Texts - Iconotexts. Essays on Ekphrasis and Intermediality, ed. by P. Wagner, Walter de Gruyter, Berlin-New York 1996
GORZKOWSKI A., „Ut pictura verba...’’ zagadnienie unaocznienia w retoryce starożytnej i wczesnonowożytnej, „Pamiętnik Literacki” 2001, z. 2
HEFFERNAN J., Museum of Words. The Poetics of Ekphrasis from Homer to Ashbery, Chicago University Press, Chicago 1993
JAY M., Scopic Regimes of Modernity, w: Vision and Visuality, ed. by H. Foster, Bay Press, Seattle 1988.
KOZICKA D., Wędrowcy światów prawdziwych. Dwudziestowieczne relacje z podróży, Kraków 2003
MARKOWSKI M.P., Ekphrasis. Uwagi bibliograficzne z dołączeniem krótkiego komentarza, „Pamiętnik Literacki” 1999, z. 2
MATHIEU-CASTELLANI G., Image morte, image vive, dans: La Pensée de l’Image. Signification et figuration dans le texte et dans la peinture, ed. par G. Mathieu-Castellani, Presses Universitaires de Vincennes, Saint-Denis 1994
MICIŃSKI B., Pisma, Kraków 1970
MITCHELL W.J.T., Ekphrasis and the Other, w: Picture Theory: Essays on Verbal and Visual Representation, University of Chicago Press, Chicago 1994
MONTAIGNE M. de, Próby, tłum. T. Żeleński (Boy), Warszawa 1985
KUNZ D., Poczucie obrazu, w: Ut pictura poesis, red. M. Skwara, S. Wysłouch, Gdańsk 2006
RIFFATERRE M., L'llusion d’ekphrasis, w: La Pensée de l'Image. Signification et figuration dans le texte et dans la peinture, ed. G. Mathieu-Castellani, Presses Universitaires de Vincennes, Saint-Denis 1994
ROBILLARD V., In Pursuit of Ekphrasis (an Intertextual Approach), w: Pictures into Words, ed. by V. Robillard, E. Jongeneel, VU University Press, Amsterdam 1998
SMOLIŃSKA-BYCZUK M., Życie martwej natury, w: Zmysł wzroku, zmysł sztuki. Prywatna historia sztuki Zbigniewa Herberta, cz. I, Lublin 2006
WAGNER P., Introduction: Ekphrasis, Iconotexts, and Intermediality - the State(s) of Art(s), w: Icons - Texts - Iconotexts. Essays on Ekphrasis and Intermediality, ed. by P. Wagner, Walter de Gruyter, Berlin-New York 1996
YACOBI T., The Ekphrastic Model: Forms and Functions, w: Pictures into Words, ed. by V. Robillard, E. Jongeneel, VU University Press, Amsterdam 1998
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).