Bruegel według Majewskiego. Literackie i malarskie problemy adaptacji
PDF

Słowa kluczowe

Lech Majewski
Pieter Bruegel
palimpsest
novel of space
literatura o literaturze

Jak cytować

Wysłouch, S. (2023). Bruegel według Majewskiego. Literackie i malarskie problemy adaptacji. Przestrzenie Teorii, (39), 43–60. https://doi.org/10.14746/pt.2023.39.2

Abstrakt

Lech Majewski’s The Mill and the Cross (2011) is a full-length feature film, a screen adaptation of Pieter Bruegel’s painting The Way of the Cross (1564). Majewski proves to be an excellent interpreter of Bruegel’s art, whom he considers a philosopher, an epic, and a poet. He relies on the research of Michael F. Gibson, and in his plotting he draws on a long-standing tradition of literary experience and digital technology (without this, it would have been impossible to faithfully reproduce the overall plan and realities of the painting). Majewski exposes the palimpsest nature of the narrative and shapes the film like a contemporary novel of space. In order to make the ideas of the screened painting comprehensible and to emphasize the fictionality of the depicted world, he introduces various versions of “literature about literature”. In the film, he perfectly integrates painterly features (word reduction, stop motion, long static camera shots) and literary features (the structure of an episodic novel of manners).

https://doi.org/10.14746/pt.2023.39.2
PDF

Bibliografia

Arnheim R., Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, przeł. J. Mach, Warszawa 1978.

Bachtin M., Czas i przestrzeń w powieści, przeł. J. Faryno, [w:] Wokół problemów realizmu, red. A. Lam, Warszawa 1977.

Bakuła B., Człowiek jako dzieło sztuki. Z problemów metarefleksji artystycznej, Poznań 1994.

Bianco D., Bruegel, przeł. H. Borkowska, Warszawa 2010.

Danek D., O cytatach struktur (quasi-cytatach), w: tejże, O polemice literackiej w powieści, Warszawa 1972.

Genette G., Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, przeł. T. Stróżyński i A. Milecki, Gdańsk 2014.

Gibson M.F., „Młyn i krzyż”. „Droga krzyżowa” Pietera Bruegla, przeł. A. Topornicka, [w:] M.F. Gibson, L. Majewski, Bruegel, „Młyn i krzyż”, Olszanica 2010.

Hagen R-M. i R., Pieter Bruegel Starszy (około 1525–1569), przeł. E. Tomczyk, Warszawa 2005.

Hendrykowski M., Język ruchomych obrazów, Poznań 1999.

Hendrykowski M., Współczesna adaptacja filmowa, Poznań 2014.

Kayser W., Postawy i formy epickie, przeł. R. Handke, w: Teoria form narracyjnych w niemieckim kręgu językowym. Antologia, oprac. R. Handke, Kraków 1980.

Krzemińska A., Słowa pod słowami, „Polityka” 2022, nr 52.

Lebecka M., Lech Majewski, Warszawa 2010.

Lessing G.E., Laokoon, czyli o granicach malarstwa i poezji, przeł. H. Zymon-Dębicki, oprac. M. Mencfel, Kraków 2012.

Majewski L., Dodatki specjalne, [w:] Młyn i krzyż. Film Lecha Majewskiego, DVD, Blaq Out Galapagos 2012.

Majewski L., Pejzaż intymny. Rozmowy autobiograficzne o świecie i o sztuce, Poznań 2017.

Majewski L., Scenariusze, t. 3, Poznań 2018.

Majewski L., Ukryty język symboli w sztuce, [dostęp: 7.12.2022].

Majewski L., Ukryty język symboli. Esencje i notatki o sztuce, religii, liczbach i miastach, Poznań 2020.

Nowakowski J., W stronę raju. O literackiej i filmowej twórczości Lecha Majewskiego, Poznań 2012.

Okoń W., Sztuka i narracja. O narracji wizualnej w malarstwie polskim II połowy XIX wieku, Wrocław 1988.

Poprzęcka M., Czas wyobrażony. O sposobach opowiadania w polskim malarstwie XIX w., Warszawa 1986.

Reimann-Czajkowska A., Film „Młyn i krzyż” Lecha Majewskiego wobec malarskiego pierwowzoru Pietera Bruegla, [w:] Piękno zespolić ze sobą. Korespondencja na styku sztuk, red. K. Klauza, J. Cieślik-Klauza, Białystok 2015.

Wiegandt E., Przestrzeń artystyczna a konstruowanie tradycji, w: tejże, Niepokoje literatury. Studia o prozie polskiej XX wieku, Poznań 2010.

Żywot łazika z Tormesu, przeł. M. Mann, wstęp E. Skłodowska, Warszawa 1988.