Słowa kluczowe
Ken
Remo Bodei
symulakrum
symulacja
rzecz
przedmiot
rekwizyt
ikona kultury
konsumeryzm
feminizm
rekalama
queer
Barbieland
Barbie (film 2023)
Jak cytować
Abstrakt
Barbie, the doll-symbol, the pop culture icon and significant prop on the artistic, political, social and business scenes, has been arousing emotions in subsequent generations for several decades. It is worth noting, however, that today Barbie is no longer just a passive instrument illustrating desired ideas, but has become a factor creating reality independent of her creators. In the present discussion, the author focuses on the interpretation of the phenomenon of Barbie perceived as an object and a thing in the sense of the Italian philosopher Remo Bodei. The article attempts to trace the transformation of the image of the Barbie doll from its creation to modern times, when its popularity peaked thanks to the excellent marketing strategy accompanying the distribution of Greta Gerwing’s 2023 film Barbie.
Bibliografia
Adamczyk I., Fulla – Barbie w hidżabie. Analiza fenomenu i jego odbiór społeczny, [w:] Percepcja cywilizacji islamu w kulturze Zachodu, red. I. Adamczyk, T. Barańska et al., Kraków 2014.
Baudrillard J., Symulakry i symulacja, przeł. S. Królak, Warszawa 2005.
Biedroń i Czarzasty jako Ken, Kotula i Scheuring-Wielgus jako Barbie? Lewica naprawdę to zrobiła! „Ta Barbie walczy o legalną aborcję”, https://wpolityce.pl/polityka/655571-biedron-jako-ken-kotula-jako-barbie-alez-wyglup-lewicy (dostęp: 3.01.2024).
Bodei R., O życiu rzeczy, przeł. A. Bielak, Łódź 2016.
Gerber R., Barbie i Ruth, przeł. A Laskowska, Białystok 2023.
Gromysz J., Świat Barbie jako utopia ciała idealnego, [w:] Utopia a edukacja, red. J. Gromysz, R. Włodarczyk, Wrocław 2016.
Iran: Policja ściga za lalkę Barbie, https://www.newsweek.pl/swiat/iran-policja-sciga--za-lalki-barbie/gxwn8p1 (dostęp: 2.01.2024).
Jakubowski J., Rekwizyt jako narzędzie komunikowania politycznego, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2012, nr 2. DOI: https://doi.org/10.14746/ssp.2012.2.05
Kijowski A.T., Chwyt teatralny (zarys instrumentalnej teorii teatru), Gdańsk 2000.
Kowalczyk I., Ciało i władza. Polska sztuka krytyczna lat 90., Warszawa 2002.
Kumala A., Barbie i słowo na „f”, https://krytykapolityczna.pl/kultura/film/barbie-i-slowo-na-f-recenzja-filmu/ (dostęp: 27.12.2023).
Maciejewski K., Rosjanie oszaleli na punkcie Barbie. Zakaz Putina nie zadziałał, https://biznes.interia.pl/gospodarka/news-rosjanie-oszaleli-na-punkcie-barbie-zakaz-putina-nie-zadzial,nId,6927891 (dostęp: 2.01.2024).
Milewski P., Lala Ameryka, https://www.newsweek.pl/swiat/lalka-barbie-jak-normalna-dziewczyna-rewolucja-mattel/vvlp6nf (dostęp: 5.01.2024).
Mudlaff P., Barbie nie poimprezuje w Wietnamie! Zakaz filmu z Margot Robbie, https://film.org.pl/news/barbie-nie-poimprezuje-w-wietnamie-zakaz-filmu-z-margot-robbie (dostęp: 5.01.2024).
Nowak W., Rzecz jako fetysz. O moralności konsumpcji, „Logos i Ethos” 2019, nr 2. DOI: https://doi.org/10.15633/lie.3482
Popko I., Kidult na zakupach świątecznych. Dlaczego dorośli kupują sobie zabawki?, https://sukces.rp.pl/piekne-rzeczy/art37650161-kidult-na-zakupach-swiatecznych-dlaczego-dorosli-kupuja-sobie-zabawki (dostęp: 3.01.2024).
Rogers M., Barbie jako ikona kultury, przeł. E. Klekot, Warszawa 2003.
Salam M., Mattel, maker of Barbie, debuts gender-neutral dolls, https://www.nytimes.com/2019/09/25/arts/mattel-gender-neutral-dolls.html (dostęp: 5.01.2024).
Savage D., Ken comes out, https://chicagoreader.com/news-politics/ken-comes-out/ (dostęp: 1.01.2024).
Taboł S. , Barbie – postmodernistyczny wymiar kultury, „Kultura i Edukacja” 2005, nr 1.
Wiącek E., Razanne, Sara, Fulla, Dżamila… Lalka polem walki i nośnikiem muzułmańskiego stylu życia na obszarze Bliskiego Wschodu, [w:] Kultura zabawy, red. M. Banaszkiewicz, T. Paleczny, R. Kantor, Kraków 2012.
Wójtowicz A., Baśki, ciotki i ikony, czyli Barbie w sztuce polskiej, https://magazynszum.pl/baski-ciotki-i-ikony-czyli-barbie-w-sztuce-polskiej/ (dostęp: 27.12.2023.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Ewelina Woźniak-Czech
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).