Przeskalowanie wyobraźni: maszyna językowa i poezja
PDF

Słowa kluczowe

avant-garde
metaphor
imagination
artificial intelligence
weird
eerie
contemporary

Jak cytować

Winiecka, E. (2024). Przeskalowanie wyobraźni: maszyna językowa i poezja. Przestrzenie Teorii, (41), 101–123. https://doi.org/10.14746/pt.2024.41.6

Abstrakt

The article is focused on the peculiarities and functions of metaphors in the poetry of Radosław Jurczak, and more broadly in the work of the youngest poets, for whom life in the world of digital media and the perspective of the development of artificial intelligence is an important part of their formative experience. She uses the terms introduced by Mark Fisher for this purpose: weird and eerie. The authoress compares poetic tricks appearing in Jurczak’s poems with the concept of poetic language of the first avant-garde. She points out the changes occurring in the poetics and aesthetics of the works, and also focuses on figures relating to the technological sphere of modernity. She polemically addresses the view of Jerzy Jarzębski, who considers the phrase “artificial intelligence” to be a fashionable and harmful oxymoron that defines the pragmatic, reductionist worldview of its users. The authoress argues that the incorporation into the language of poetry of terms that have in everyday language the status of catachreses and over-lexicalized metaphors, allows to recover their creative potential and ambiguity. She considers the characteristic feature of the new poetic imagination to be its scaling, which also requires readers to take a new approach to the language of the new poetry.

https://doi.org/10.14746/pt.2024.41.6
PDF

Bibliografia

Balcerzan E., Fragmenty o Przybosiu, „Akcent” 1987, nr 1.

Czarnocka M., Mazurek M., Metafory w nauce, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 2012, nr 1.

Derrida J., Widma Marksa. Stan długu, praca żałoby i Nowa Międzynarodówka, przeł. T. Załuski, Warszawa 2016.

Fisher M., Dziwaczne i osobliwe, przeł. A. Karalus, Gdańsk 2024.

Harari Y.N., Harari Argues that AI Has Hacked the Operating System of Human Civilization, „The Economist” 2023, April 28, https://www.economist.com/by-invitation/2023/04/28/yuval-noah-harari-argues-that-ai-has-hacked-the-operating-system-of-human-civilisation (dostęp: 16.06.2024)

Jarzębski J., Sztuczna inteligencja jako metafora, „Naukowy Przegląd Dziennikarski” 2020, nr 4.

Kuśmierek M., Jak działa ChatGPT-4 i czy jest warty swojej ceny?, https://spidersweb.pl/2023/03/gpt-4-jak-dziala.html (dostęp: 10.12.2023).

Kwiatkowski J., Świat poetycki Juliana Przybosia, Warszawa 1972.

Mazurkiewicz-Sułkowska J., Słowiańska terminologia techniczna (na materiale polskim, rosyjskim i bułgarskim), Łódź 2014. DOI: https://doi.org/10.18778/7969-306-1

Niedziński B., Izraelski filozof: sztuczna inteligencja zhakowała system operacyjny ludzkiej cywilizacji, https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1572208%2Cizraelski-filozof-sztuczna-inteligencja-zhakowala-system-operacyjny?fbclid=IwAR0EbRd7e7N3csLR6s0GfQ8RiQO4JOb15oSCal54IBlb7Rh6eF2g26PVfyE (dostęp: 16.06.2024).

Nycz R., Wiersz jest „jak raca”. Juliana Przybosia poetyka oświecenia a estetyka nowoczesna, [w:] idem, Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej, Kraków 2012.

Peiper T., Metafora teraźniejszości, „Zwrotnica” 1922, nr 3.

Przyboś J., Idea rygoru, „Zwrotnica” 1927, nr 12.

Sandauer A., Zebrane pisma krytyczne, Warszawa 1981, t. 1. Searle J., Can Computers Think?, [w:] Philosophy of Mind: Classical and Contemporary Readings, red. D.J. Chalmers, Oxford 2002.

Searle J., Minds, Brains & Science: The 1984 Reith Lectures, Cambridge 1984.

Skurys J., Przyszłość jest chmurą, przyszłość jest chwytem, „Biblioteka. Magazyn Literacki”, https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/recenzje/przyszlosc-jest-chmura-przyszlosc-jest-chwytem/ (dostęp: 10.12.2023).

Wittgenstein L., Tractatus logico-philosophicus, przeł. B. Wolniewicz, Warszawa 1970.