Keywords
aesthetic experience
sensuality
past
time
How to Cite
Abstract
The author attempts to describe the aesthetic experiences of the past lived by the protagonist of Jarosław Iwaszkiewicz’s The Wilko Girls, and answer the question about the possibility of repetition. Elaborating on the arguments proposed by Friedrich Nietzsche in The Gay Science and by Søren Kierkegaard in Repetition, the author proves that even with a favourable attitude to one’s own past, an attempt to repeat past experiences is impossible. Nothing can be experienced again. The past is closed. The possibility of only partial access to it is created by human sensuality referring to the notion of aisthesis, which is the source of aesthetic experience. The senses stimulated by various sounds, smells, tastes, images, and the accompanying memories and emotions, constitute a vast spectrum of aesthetic experiences, making the experience of the past an existential experience of time.
References
Augustyniak P., Wieczny powrót – między przymusem powtarzania a wolą mocy, [w:] Boska radość powtórzenia. Idea wiecznego powrotu, red. M. Proszak, A. Szklarska, A. Żymełka, Kraków 2014.
Banasiak B., Wieczny powrót w myśli Friedricha Nietzschego – chaos czy ład, [w:] Boska radość powtórzenia. Idea wiecznego powrotu, red. M. Proszak, A. Szklarska, A. Żymełka, Kraków 2014.
Bandura A., Aisthesis. Zmysłowość i racjonalność w estetyce tradycyjnej i współczesnej, Kraków 2013.
Bednarkiewicz M., „Po przekroczeniu progu” – szkic z „estetyki śladu”, [w:] Między integracją i rozproszeniem. Doświadczenie estetyczne w kontekstach nowoczesności, red. I. Lorenc, M. Rychter, M. Salwa, Warszawa 2018.
Benjamin W., Do wizerunku Prousta, przeł. J. Sikorski, [w:] tegoż, Twórca jako wytwórca, Poznań 1975.
Berleant A., Wrażliwość i zmysły. Estetyczna przemiana świata człowieka, przeł. S. Stankiewicz, redakcja naukowa K. Wilkoszewska, Kraków 2011.
Buczyńska-Garewicz H., Człowiek wobec losu, Kraków 2011.
Buczyńska-Garewicz H., Metafizyczne rozważania o czasie, Kraków 2003.
Deleuze G., Różnica i powtórzenie, przeł. B. Banasiak, K. Matuszewski, Warszawa 1997.
Domańska E., Mikrohistorie. Spotkania w międzyświatach. Wydanie drugie uzupełnione i uaktualnione, Poznań 2005.
Frydryczak B., O doświadczeniu bycia w krajobrazie, [w:] Między integracją i rozproszeniem. Doświadczenie estetyczne w kontekstach nowoczesności, red. I. Lorenc, M. Rychter, M. Salwa, Warszawa 2018.
Heidegger M., Grundbergriffe, Frankfurt am Main 1981.
Kantor T., Iluzja i powtarzanie, [w:] T. Kantor, Teatr Śmierci. Teksty z lat 1975–1984, t. 2, wybór i opracowanie K. Pleśniarowicz, Wrocław–Kraków 2004.
Kierkegaard S., Powtórzenie. Próba psychologii eksperymentalnej przez Constantina Constantinusa, przeł., wstępem i przypisami opatrzył B. Świderski, Warszawa 1992.
Majewski J., Fuga przemijania. Słowo o eschatologii Jarosława Iwaszkiewicza, Gdańsk 2014.
Merleau-Ponty M., Fenomenologia percepcji, przeł. M. Kowalska, J. Migasiński, Warszawa 2001.
Nietzsche F., Wiedza radosna, przeł. L. Staff, Kraków 2004.
Ossowski S., Wybór pism estetycznych. Wprowadzenie, wybór i opracowanie B. Dziemidok, Kraków 2004.
Perniola M., Estetyka współczesna. Panorama ogólna, przeł. P. Piotrowicz, E. Ranocchi, Kraków 2018.
Pękala T., Czas miniony jako doświadczenie przestrzeni, [w:] Czas przestrzeni, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2008.
Pękala T., Estetyczne konteksty doświadczenia przeszłości, Lublin 2013.
Przybylski R., Eros i Tanatos. Proza Jarosława Iwaszkiewicza 1916–1938, Warszawa 1970.
Ricoeur P., Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Kraków 2007.
Rybicka E., Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków 2014.
Shusterman R., Myślenie ciała. Eseje z zakresu somaestetyki, przeł. P. Poniatowska, Warszawa 2016.
Skarga B., Kwintet metafizyczny, Kraków 2005.
Skarga B., Ślad i obecność, Warszawa 2002.
Skarga B., Tożsamość i różnica. Eseje metafizyczne, Kraków 2009.
Sløk J., O pojęciu powtórzenia, [w:] S. Kierkegaard, Powtórzenie. Próba psychologii eksperymentalnej przez Constantina Constantinusa, przeł., wstępem i przypisami opatrzył B. Świderski, Warszawa 1992.
Zaworska H., Opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza, Warszawa 1985.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in Przestrzenie Teorii are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in Przestrzenie Teorii grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in Przestrzenie Teorii since 2015, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).