Keywords
literatura współczesna
dyskurs filozoficzny
dyskurs tanatologiczny
How to Cite
Abstract
One of the last great novels of José Saramago, Death with Interruptions, begins with an epigraph taken from Ludwig Wittgenstein: “If, for example, you were to think more deeply about death, then it would be truly strange if, in so doing, you did not encounter new images, new linguistic fields”. The aim of my paper is to ponder on what kind of a new language game the Portuguese writer is offering us in his book and how to interpret his investigations from the angle of another contemporary literary and philosophical thanatological discourses.References
P. Ricoeur, Żyć aż do śmierci oraz fragmenty, przeł. A. Turczyn, Universitas, Krakow 2008, s. 146.
B. Skarga, Kwintet metafizyczny, Universitas, Krakow 2005, s. 5.
L. Kołakowski, Kompletna i krotka metafizyka. Innej nie będzie. Innej nie będzie, [w:] tegoż, Czy pan Bog jest szczęśliwy i inne pytania, Znak, Kraków 2009, s. 297.
J. Saramago, Wszystkie imiona, przeł. E. Milewska, Rebis, Poznań 1999, s. 36.
J. Barnes, Nie ma się czego bać, przeł. J. Kabat, Świat Książki, Warszawa 2010, s. 34.
Ph. Roth, Everyman, przeł. J. Kozak, Czytelnik, Warszawa 2008, s. 99.
M. Kundera, Nieśmiertelność, przeł. M. Bieńczyk, PIW, Warszawa 2002, s. 244.
G. Flaubert, Correspondance: Annee 1869, edition Louis Conard, .
J. Saramago, Historia oblężenia Lizbony, przeł. W. Charchalis, Rebis, Poznań 2002.
J. Derrida, De la grammatologie, Minuit, Paris 1967, s. 227.
H.-G. Gadamer, Wahrheit und Methode. Grundzuge einer philosophischen Hermeneutik, Mohr Siebeck, Tubingen 1999, s. 478.
J. Saramgo, A viagem do elefante, Companhia das Letras, Sao Paulo 2008, s. 224-225.
M. Kundera, Nachwort zu Das Leben ist anderswo, ubers. S. Roth, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1992, s. 341.
M. Kundera, Sztuka powieści, przeł. M. Bieńczyk, Czytelnik, Warszawa 1998, s. 44.
L. McCaffery, An Interview with David Foster Wallace, “Review of Contemporary Fiction” 1993, vol. 13, nr 2, s. 132.
<http://nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1998/press-sv.html>.
M. Głowiński i in., Słownik terminow literackich, Ossolineum, Wrocław 2000, s. 450.
A. Wunschel, Th. Macho, Mentale Versuchsanordnungen, [w:] tychże, Science & Fiction. Uber Gedankenexperimente in Wissenschaft, Philosophie und Literatur, Fischer, Frankfurt am Main 2004, s. 9.
J. Saramago, O caderno, zapis z 15 grudnia 2008. Cyt. wg <http://caderno.josesaramago. org/2008/12/15/borges/>.
J. Saramango, Das Zentrum, przeł. M. Garais, Rowolt, Reinbek b. Hamburg 2002, s. 26.
E. Canetti, Prowincja ludzka. Zapiski 1942–1972, przeł. M. Przybyłowska, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1996, s. 230 i nast.
J. Saramago, Rok śmierci Ricarda Reisa, przeł. W. Charchalis, Rebis, Poznań 2000, s. 130.
J. Saramago, O caderno, zapis z 30 grudnia 2008. Cyt. wg <http://caderno.josesaramago. org/2008/12/30/livro/>.
L. Wittgenstein, Ruch myśli. Dzienniki 1930–1932, 1936–1937, przeł. R. Reszke, Spacja, Warszawa 2002, s. 84.
L. Wittgenstein, Public and Private Occasions, eds J.C. Klagge, A. Nordmann, Rowman & Littlefield Publishers, Lanham–Boulder–New York– Oxford 2003, s. 168.
J.L. Borges, Nieśmiertelny, [w:] tegoż, Historie prawdziwe i wymyślone, przeł. A. Sobol- Jurczykowski, Muza, Warszawa 1993, s. 20.
J. Saramago, As intermitencias da morte, Companhia das Letras, Sao Paulo 2005, s. 4.
W. Szymborska, Wywiad z Atropos, [w:] tejże, Dwukropek, a5, Kraków 2005, s. 25.
H. Elzenberg, Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2002, s. 392.
F. Kafka, Proces, przeł. J. Ekier, Świat Książki, Warszawa 2008, s. 139 i nast.
Ph. Larkin, Aubade, [w:] tegoż, Collected Poems, Farrar, Straus & Giroux, New York 2003, s. 191 (tłum. polskie: Alba, przeł. S. Barańczak, „Tygodnik Powszechny” 2000, nr 47).
E. Dickinson, Wiersze wybrane, przeł. S. Barańczak, Znak, Krakow 2000, s. 162-163.
D.C. Dennett, Consciousness Explained, Penguin, London 2000, s. 282.
Small Talk: Jose Saramago, “Finacial Times” z 5 września 2009, <http://www.ft.com/cms/s/2/bfaf51ba-e05a-11de-8494-00144feab49a.html#axzz1AHO oowkH>.
L. Wittgenstein, Tractatus logico-philosophicus, przeł. B. Wolniewicz, PWN, Warszawa 1997, s. 81.
Th. Nagel, Der Tod, [w:] tegoż, Letzte Fragen. Mortal Questions, ubers. M. Gebauer, Europaische Verlagsanstalt, Hamburg 2008, s. 17-28.
Ph. Roth, Shop Talk. Ein Schriftsteller, seine Kollegen und ihr Werk, ubers. B. Robben, Hanser, Munchen 2004, s. 125.
W. Szymborska, Kot w pustym mieszkaniu, [w:] tejże, Miłość szczęśliwa i inne wiersze, a5, Krakow 2007, s. 61.
J.L. Borges, Nieśmiertelność, przeł. A. Sobol-Jurczykowski, „Czas Kultury” 2003, nr 2-3
J. Saramago, Spod figowego drzewa, przeł. A. Kalewska, „Gazeta Wyborcza” z 12 grudnia 1998
G. Agambena, Die Passion der Faktizitat, [w:] tegoż, Nymphae, ubers. A. Hiepko, Merve, Berlin 2008, s. 49-89.
F. Eberstadt, Jose Saramago, the Unexpected Fantasist, “The New York Times” z 26 sierpnia 2007.
A. Żychliński, Heidegger und die Kunst des Romans, [w:] Schreiben Dichten Denken. Zu Heideggers Sprachbegriff, hrsg. D. Espinet, Klostermann, Frankfurt am Main 2011, s. 41-54.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in Przestrzenie Teorii are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in Przestrzenie Teorii grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in Przestrzenie Teorii since 2015, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).