Keywords
poezja
muzyka
formy cykliczne
porządek muzyczny w literaturze
How to Cite
Abstract
The article compares the cyclic form in music with the poetic cycle. The analytico-interpretational identifying of two sub-cycles: “Music for quartet” and “Music for orchestra”, which make up the volume, helped to formulate the interdisciplinary proposition of terminology: the music-poetic cycle, which in literature also implies musical order. A reading dictated by musical expectations towards the verses touches upon many issues, such as song forms (AB, but also Lied), dynamics, intonation, phonemic assembly, the occurrence of motifs. Texts, which usually have musical titles allow comparative interpretations. The volume on poetry by Iwaszkiewicz is an example of music-literary complementarity, which must be respected, if the cycle is to be understood fully.References
A. Achmatowa, Poeta, przeł. J. Iwaszkiewicz, [w:] J. Iwaszkiewicz, Muzyka wieczorem, Warszawa 1986, s. 34.
J. James, Muzyka sfer. O muzyce, nauce i naturalnym porządku wszechświata, przeł. M. Godyń, Kraków 1996, s. 37.
B. Matusiak, Hildegarda z Bingen. Teologia muzyki, Kraków 2003, s. 37.
A. Barańczak, Poetycka „muzykologia”, „Teksty” 1972, nr 3, s. 108-116.
M. Głowiński, Świadectwa i style odbioru, [w:] tegoż, Style odbioru, Warszawa 1978, s. 116-137.
E. Kraskowska, Lato 1932 czytane zimą, [w:] Powroty Iwaszkiewicza, red. A. Czyżak, J. Galant, K. Kuczyńska-Koschany, Poznań 1999, s. 14.
R.D. Golianek, Cykliczność utworów muzycznych i cykl utworów muzycznych w perspektywie teoretycznej, [w:] Semiotyka cyklu. Cykl w muzyce, plastyce i literaturze, red. M. Dembska-Trębacz, K. Jakowska, R. Sioma, Białystok 2005, s. 23-31.
T. Kostkiewiczowa, Wprowadzenie, [w:] Od Kochanowskiego do Mickiewicza. Szkice o polskim cyklu poetyckim, red. B. Kuczera-Chachulska, Warszawa 2004, s. 7 i 8.
B. Kaniewska, Między cyklem a powieścią, [w:] Cykl w Polsce, red. K. Jakowska i in., Białystok 2001, s. 23.
Cykl literacki w Polsce, red. K. Jakowska, B. Olech, K. Sokołowska, Białystok 2001; Cykl i powieść, red. K. Jakowska, D. Kulesza, K. Sokołowska, Białystok 2004
Hasło cykl literacki, [w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław– Warszawa–Kraków 1998, s. 85.
W. Wantuch, O poetyce cyklu lirycznego, [w:] Miejsca wspólne. Szkice o komunikacji literackiej i artystycznej, red. E. Balcerzan, S. Wysłouch, Warszawa 1985, s. 60-61.
M.R. Mayenowa, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Wrocław 1978, s. 252
W. Bolecki, Spójność tekstu (literackiego) jest konwencją, [w:] tegoż, Pre-teksty i teksty, Warszawa 1991, s. 29-59.
M. Woźniakiewicz-Dziadosz, Kategorie muzyczne w strukturze tekstu narracyjnego, [w:] Muzyka w literaturze, red. A. Hejmej, Kraków 2002, s. 302.
R.D. Golianek, Cykliczny utwór muzyczny i cykl utworów muzycznych w perspektywie teoretycznej, [w:] Semiotyka cyklu. Cykl w muzyce, plastyce i literaturze, dz. cyt., s. 24, s. 25.
hasło cykliczna forma, [w:] J. Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia, Warszawa 1994, s. 77.
E. Wiegandt, Powinowactwa przez kompozycję (w literaturze nowoczesnej), [w:] Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie), red. S. Balbus, A. Hejmej, J. Niedźwiedź, Kraków 2004, s. 383.
E. Balcerzan, W stronę genologii multimedialnej, „Teksty Drugie” 1999, nr 6, s. 10.
R. Fieguth, A. Martini, P. Sudan, Fryburski projekt badawczy: „Europejski cykl poetycki: poetyka i historia gatunku „pochodnego”, [w:] Cykl literacki w Polsce, dz. cyt., s. 569.
T. Szulc, Muzyczność dzieła literackiego, Wrocław 2002, s. 23-42.
A. Hejmej, Literackie fugi (Preludio e fughe U. Saby i Todesfuge P. Celana), [w:] tegoż, Muzyczność dzieła literackiego, dz. cyt., s. 96-123. A. Dziadek, Fuga Rafała Wojaczka, [w:] tegoż, Obrazy i wiersze, Katowice 2004, s. 94-107.
R. Nycz, Sylwy współczesne, Kraków 1996, s. 35.
A. Legeżyńska, Gest pożegnania. Szkice o poetyckiej świadomości elegijno-ironicznej, Poznań 1999, s. 59.
A. Dziadek, Rytm i podmiot w „Oktostychach” i „Muzyce wieczorem” Jarosława Iwaszkiewicza, „Pamiętnik Literacki” 1999, z. 2, s. 40.
J. Iwaszkiewicz, Fragment listu do córki (29 I 1980) zacytowany przez wydawcę. Od wydawcy, [w:] J. Iwaszkiewicz, Muzyka wieczorem, dz. cyt., s. 69.
B. Pociej, Literacka ekspresja językowa a wiedza muzyczna, [w:] Miejsce Iwaszkiewicza. W setną rocznicę urodzin, red. M. Bojanowska i in., Warszawa 1994, s. 210.
A. Hejmej, Partytura literacka. Przedmiot badań komparatystyki interdyscyplinarnej, „Teksty Drugie” 2003, nr 4, s. 34-46.
A. Hejmej, Tekst-partytura Michela Butora, „Pamiętnik Literacki” 2007, nr 3, s. 157-176.
J. Iwaszkiewicz, Muzyka wieczorem, wyd. Czytelnik, Warszawa 1986.
T. Jasiński, Polska barokowa retoryka muzyczna, Lublin 2006, s. 58-64.
V. Wróblewska, Aluzyjność tytułu dzieła literackiego, [w:] Aluzja literacka. Teoria – interpretacje – konteksty, red. A. Stoff, A. Skubaczewska-Pniewska, Toruń 2007, s. 115-128.
A. Dziadek, Anagramy Ferdynanda de Saussure’a – historia pewnej rewolucji, „Teksty Drugie” 2001, nr 6, s. 109-125.
S. Wysłouch, Literatura i semiotyka, Warszawa 2001.
J. Opalski, Chopin i Szymanowski w literaturze dwudziestolecia międzywojennego, Kraków 1980, s. 194-195.
J. Kwiatkowski, Poezja Jarosława Iwaszkiewicza na tle dwudziestolecia międzywojennego, Warszawa 1975, s. 200.
J. Iwaszkiewicz, Spotkania z Szymanowskim, Warszawa 1976, s. 81.
B. Pociej, Literacka ekspresja językowa a wiedza o muzyce, [w:] O twórczości Jarosława Iwaszkiewicza, red. A. Brodzka, Kraków 1983, s. 217.
H. Zaworska, Muzyka jako wtajemniczenie, [w:] O twórczości Jarosława Iwaszkiewicza, dz. cyt., s. 184.
B. Kasprzakową, Od filologii oka do filologii ucha na przykładzie „Karuzeli z madonnami” Mirona Białoszewskiego, [w:] Konteksty polonistycznej edukacji, red. M. Kwiatkowska-Ratajczak, S. Wysłouch, Poznań 1998.
P. Zawistowski, Rozważania na temat retoryki w muzyce baroku, „Zeszyt Naukowy” 2002, nr 2, Filia AMFC, s. 42.
L. Staff, Wysokie drzewa, [w:] tegoż, Poezje, Kraków 2010, s. 188
J. Iwaszkiewicz, Sny – Ogrody – Sérénité, Warszawa 1974, s. 124, 125.
R. Barthes, Śmierć autora, przeł. M.P. Markowski, „Teksty Drugie” 1999, nr 1-2, s. 250.
J. Opalski, „Sprawiedliwość w pięknie”, czyli o muzyce w twórczości J. Iwaszkiewicza, [w:] O twórczości Jarosława Iwaszkiewicza, Chopin i Szymanowski w literaturze dwudziestolecia międzywojennego, Kraków 1980, s. 194-195, s.200-201
J. Skarbowski, Muzyka w poezji Jarosława Iwaszkiewicza, „Poezje” 1978, nr 4, s. 99-103
J. Dembińska-Pawelec, Jak słuchać prozy Jarosława Iwaszkiewicza? O muzyczności „Nieba”, [w:] Skamander, t. 9: Twórczość Jarosława Iwaszkiewicza. Interpretacje, red. I. Opacki, A. Nawarecki, Katowice 1993, s. 7-20.
Hasło motyw, [w:] J. Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia, dz. cyt., s. 266-267.
G.E. Lessing, Laokoon, czyli o granicach malarstwa i poezji, oprac. J. Maurin-Białostocka, przeł. H. Zymon-Dębicki, Wrocław 1962.
M. Głowiński, O intertekstualności, [w:] tegoż, Intertekstualność, groteska, parabola. Szkice ogólne i interpretacje. Prace wybrane, t. V, red. R. Nycz, Kraków 2000, s. 18.
B. Pociej, Przyczynki do filozofii form cyklicznych w muzyce, [w:] Semiotyka cyklu. Cykl w muzyce, plastyce i literaturze, dz. cyt., s. 59.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in Przestrzenie Teorii are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in Przestrzenie Teorii grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in Przestrzenie Teorii since 2015, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).