Keywords
Sloterdijk
Foucault
cynizm
nowoczesność
Ferdydurke
How to Cite
Abstract
This article is an attempt to interpret Witold Gombrowicz’s first novel in the context of cynicism, which is first conceptualized within the Foucauldian tradition as a practice of “frank speech” (parrhesia), and then, according to Peter Sloterdijk’s critical philosophy, as a form of modern consciousness based on inverted idealism. The opposition between an ancient subversive cynicism and its modern schizoid form allows one to analyze the complexity of Ferdydurke. In the course of interpretation it turns out that there are some intersecting planes: the protagonist searches in vain for lost insolence, but it is the author who manages to find it at the end of the novel.References
B. Dunaj, Język polski. Współczesny słownik języka polskiego, Warszawa 2007.
W. Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2010.
A. Bielik-Robson, Erros. Mesjański witalizm i filozofia, Kraków 2012.
W. Gombrowicz, Ferdydurke, Kraków 2012.
W. Gombrowicz, Pornografia, Kraków 2011.
W. Ryczek, „Libertas dicendi”. Z genealogii pojęcia parezji, „Teksty Drugie” 2012, nr 3.
M. Foucault, Fearless speach, Los Angeles 2001.
R. Sheppard, Problematyka modernizmu europejskiego, [w:] Przekłady i komentarze, red. R. Nycz, Kraków 1998.
F.T. Marinetti, Akt założycielski i manifest futuryzmu, [w:] Artyści o sztuce. Od van Gogha do Picassa, red. E. Grabska, H. Morawska, Warszawa 1969.
A. Stern, A. Wat, Prymitywiści do narodów świata i do Polski, [w:] S. Jaworski, Awangarda, Warszawa 1992.
P. Sloterdijk, Krytyka cynicznego rozumu, przeł. P. Dehnel, Wrocław 2008.
Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, Warszawa 1984.
S. Žižek, Przekleństwo fantazji, przeł. A. Chmielowski, Wrocław 2009.
L. Shea, The Cynic Enlightenment. Diogenes in the Salon, Baltimore 2010.
S. Wróbel, Krytyka, satyra, sarkazm. Karnawał Petera Sloterdijka, „Kronos” 2012, nr 3.
P. Sloterdijk, Pogarda mas. Szkic o walkach kulturowych we wspołczesnym społeczeństwie, przeł. B. Baran, Warszawa 2012.
P. Sloterdijk, Gniew i czas. Esej polityczno-psychologiczny, przeł. A. Żychliński, Warszawa 2011.
W. Gombrowicz, List do ferdydurkistow. Wywiady, odpowiedzi na ankiety, listy do redakcji czasopism, Kraków 2004.
W. Gombrowicz, Testament. Rozmowy z Dominique de Roux, Kraków 2012.
P. Sloterdijk, O ulepszaniu dobrej nowiny. Piąta „ewangelia” Nietzschego. Mowa wygłoszona w Weimarze, 25 sierpnia 2000 r., z okazji setnej rocznicy śmierci Fryderyka Nietzschego, przeł. T. Słowiński, Wrocław 2010.
P. Sloterdijk, Teoria krytyczna umarła, przeł. A. Serafin, „Kronos” 2012, nr 3.
P. Sloterdijk, Reguły dla ludzkiego zwierzyńca. Odpowiedź na Heideggera list o humanizmie, przeł. A. Żychliński, „Przegląd Kulturoznawczy” 2008, nr 4.
M. Foucault, Le Courage de la verite. Le Gouvernement de soi et des autres II. Cours auCollege de France, 1984, Gallimard–Seuil 2009.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in Przestrzenie Teorii are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in Przestrzenie Teorii grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in Przestrzenie Teorii since 2015, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).