Abstract
I compare the suicide deaths of Heinrich von Kleist and Jean Améry (Hans Mayer). I discuss the issue of suicide, considering it as a category of the German language and distinguish the difference between the terms ‘Selbstmord’ [self-annihilation] and ‘Freitod’ [self-inflicted death, voluntary death]. By comparing the two suicides committed on the two verges of modernity (the beginning of 19th century in Berlin and 20th century after Auschwitz), I try to describe them as an experience of the imagination (in the words of Stefan Chwin) and as a specific act of creation: a choice of a voluntary death. Suicide, comprehended as a confirmation of our existential freedom, was a deviation from what was considered the norm in Prussia in 1811 and did not seem possible as anything else than an act of despair, when committed by a death camp survivor. However, Heinrich von Kleist and Jean Améry have set a precedent in the existing cultural and historical paradigms of suicide.References
E. Cioran, Zły demiurg, przeł. I. Kania, Krakow 1995, s. 47-48.
B. Baran, Przedmowa do wydania polskiego, [w:] J. Amery, O starzeniu się. Bunt i rezygnacja. Podnieść na siebie rękę. Dyskurs o dobrowolnej śmierci, przeł. i przedmową opatrzył B. Baran, Warszawa 2007, s. 10.
M. Głowiński, Czarne sezony, Kraków 2002, s. 35-41
S. Chwin, Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni, Gdańsk [b.d.w.], s.338, 422-423
H. von Kleist, Listy, przekł. i wstęp W. Markowska, Warszawa 1983, s. 520-522,
M. Brion L’Allemagne romantique: Kleist, Brentano, Wackenroder, Tieck, Caroline von Günderode, Paris 1962, s. 13
M. Janion, Absolut, namiętność, tragedia. Posłowie, [w:] H. von Kleist, Dramaty wybrane, przeł. J.S. Buras, Kraków 2000, s. 353
A. Alvarez, Bóg bestia. Studium samobójstwa, przeł. Ł. Sommer, Warszawa 1997, s. 39.
R.M. Rilke, Der Tod, [w:] Gedichte. Zweiter Teil. Sämtliche Werke, hrsg. vom Rilke- Archiv in Verbindung mit Ruth Sieber-Rilke, besorgt durch Ernst Zinn, Frankfurt am Main 1987, s. 103-104.
R.M. Rilke, Śmierć, [w:] Poezje, wybrał, przeł. i posłowiem opatrzył M. Jastrun, Kraków 1993, s. 345.
R. Varnhagen von Ense (19 maja 1771–7 marca 1833, ur. i zm. w Berlinie jako RahelLevin, potem używała nazwiska Rahel
Brockhaus-Enzyklopädie in 30 Bänden. 21., vollig bearbeitete Auflage. Band 28. F.A. Brockhaus, Leipzig–Mannheim 2006, s. 559,
H. Arendt, Rahel Varnhagen: Lebensgeschichte einer deutschen Jüdin aus der Romantik, Munchen 2003.
Rachela von Varnhagen do Aleksandra von der Marwitz. Cyt. za: Listy, przeł. H. Kahanowa, [w:] H. von Kleist, Dzieła wybrane, Warszawa 1960, s. 682-683
J. Amery, Poza winą i karą. Próby przełamania podjęte przez złamanego, przeł. R. Turczyn, posłowiem opatrzył P. Weiser, Kraków 2007, s. 53-54
P. Goldammer, Heinrich von Kleist. Mit 56 Abbildungen. VEB Bibliographisches Institut Leipzig 1980 [Bildbiographie], s. 35-36
A. Kowalczykowa, Samobójcy romantyczni, „Ruch Literacki” 1983, nr 6, s. 434.
M. Cyranowicz, Dlaczego von Kleist? Motyw samobójstwa Heinricha von Kleista w twórczości Marcina Świetlickiego, Jacka Podsiadły, Stefana Chwina i Manueli Gretkowskiej. W zbiorze: Literatura polska. 1990– 2000, red. T. Cieślak, K. Pietrych, t. 1, Kraków 2003, s. 346-365.
Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. 15: kreteńska kultura – limitatio, Warszawa 2003, s. 493.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in Przestrzenie Teorii are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in Przestrzenie Teorii grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in Przestrzenie Teorii since 2015, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).