Keywords
Roman Polański
vampires
film
phenomenological interpretation
How to Cite
Abstract
The aim of the article is to analyze the correlation between Roman Polański’s The Fearless Vampire Killers and literary and film representations of the vampire. Reminiscences of classic works related to the undead, such as Lenora by Gottfried August Bürger, The Vampyre by John Polidori or Dracula by Bram Stoker, as well as cinematic works Dracula by Tod Browning, horror films by Hammer are noticeable in the image. The article attempts to analyze these literary and film threads, using the aesthetic concepts of Roman Ingarden. The categories used in the analysis of the literary-film border of The Fearless Vampire Killers concern: multi-layered structure, underdetermined places, concretization and metaphysical qualities.
References
Bürger G.A., Lenora, przeł. J. Gamska-Łempicka, [w:] Niemiecka ballada romantyczna, oprac. Z. Ciechanowska, Wrocław 1963.
Herzog W., Nosferatu wampir, przeł. M. Muskała, [w:] idem, Nowele filmowe, przeł. M. Muskała, B. Tarnas, Warszawa 2024.
Kapliński L., Zgasły dla nas nadziei promienie…, [w:] M. Janion, Reduta. Romantyczna poezja niepodległościowa, Kraków 1979.
Le Fanu J.S., W ciemnym zwierciadle, przeł. M. Czarnecka, Warszawa 2015.
Mickiewicz A., Dziady część trzecia, oprac. J. Kallenbach, Kraków 1920.
Mickiewicz A., Ucieczka. Ballada, [w:] idem, Wybór poezyj, t. 2, oprac. Cz. Zgorzelski, Wrocław 1986.
Miłosz Cz., Kroniki, Kraków 1988.
Polidori J.W., Wampir, przeł. M. Płaza, [w:] Opowieści niesamowite z języka angielskiego, wyb., wst. M. Płaza, Warszawa 2020.
Stoker B., Dracula, przeł. M. Król, Kraków 2008.
Stoker B., Gość Draculi, przeł. V. Dobosz, J. Szczepańska, Toruń 2013.
Barthes R., Śmierć autora, przeł. M.P. Markowski, „Teksty Drugie” 1999, nr 1/2.
Bohdziewicz A., Wampiry Polańskiego, „Ekran” 1968, nr 14.
Dumanowski J., Kasprzyk-Chevriaux M., Kapłony i szczeżuje. Opowieść o zapomnianej kuchni polskiej, Wołowiec 2018.
Garlej B., Granice konkretyzacji estetycznej wyznaczane przez kompozycję: rozważania wstępne, „Studia Poetica” 2015, nr 3.
Garlej B., Ingardenowskie jakości metafizyczne – między otwartością a ścisłością pojęcia, Warszawa 2016.
Gemra A., Od gotycyzmu do horroru. Wilkołak, wampir i Monstrum Frankensteina w wybranych utworach, Wrocław 2008.
Has-Tokarz A., Między słowem a obrazem: afiliacje literatury i filmu (perspektywa komparatystyczna), „Folia Bibliologica” 2006–2007, nr 48–49.
Husserl E., Idea fenomenologii. Pięć wykładów, przeł. J. Sidorek, wst. A. Półtawski, Warszawa 1990.
Hybiak M., W matni Symbolicznego. Filmowa twórczość Romana Polańskiego w świetle współczesnej psychoanalizy, Kraków 2019.
Ingarden R., Kilka uwag o sztuce filmowej, [w:] Estetyka i film, red. A. Helman, Warszawa 1972.
Ingarden R., O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, przeł. M. Turowicz, Warszawa 1988.
Ingarden R., O poznawaniu dzieła literackiego, przeł. D. Gierulanka, Warszawa 1976.
Ingarden R., Studia z estetyki, t. 3, Warszawa 1970.
Janion M., Reduta. Romantyczna poezja niepodległościowa, Kraków 1979.
Janion M., Wampir. Biografia symboliczna, Gdańsk 2008.
Janion M., Wobec zła, Chotomów 1989.
King S., Danse Macabre, przeł. P. Braiter, P. Ziemkiewicz, Warszawa 2009.
Kozak Ł., Upiór. Historia naturalna, Warszawa 2021.
Kristeva J., Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie, przeł. M. Falski, Kraków 2007.
Kristeva J., Séméiotikè. Studia z zakresu semanalizy, przeł. T. Stróżyński, Gdańsk 2017.
Leeuw G. van der, Fenomenologia religii, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 1997.
Libera L., Gottfried August Bürger – autor „Lenory”, Białystok 2016.
Mazierska E., Roman Polański (i inni) przed sądem, [w:] „Nóż w wodzie” non stop. W 60. rocznicę debiutu Romana Polańskiego, red. B. Pawłowska-Jądrzyk, I. Tomczyk- -Jarzyna, Warszawa 2022.
Mickiewicz A., Dzieła, t. VIII, Literatura słowiańska. Kurs pierwszy, oprac. J. Maślanka, Warszawa 1997.
Piekarski R., Problem wartości poznawczych literackiego i filmowego dzieła sztuki, Gdańsk 1993.
Plesnar A., Sposób istnienia i budowa dzieła filmowego, Kraków 1990.
Polański R., Roman by Polański, przeł. K. Szymanowska, P. Szymanowski, Warszawa 2017.
Rawski J., „Święta misja profesora Abronsiusa”. Fantazmaty, abiektalność i transgresje w filmie Romana Polańskiego „Nieustraszeni pogromcy wampirów”, „Załącznik Kulturoznawczy” 2023, nr 10. DOI: https://doi.org/10.21697/zk.2023.10.11
Sikora W., Fenomenologia gry wideo w perspektywie ontologii dzieła sztuki Romana Ingardena, Kraków 2023.
Stachówna G., Polański od A do Z, Kraków 2002.
Stachówna G., Roman Polański i jego filmy, Warszawa–Łódź 1994.
Stachówna G., Władcy wyobraźni. Sławni bohaterowie filmowi, Kraków 2006.
Stoff A., „Życie dzieła w jego konkretyzacjach” jako przesłanka i podstawa badań nad korespondencją sztuk, [w:] Estetyka Romana Ingardena jako podstawa badań nad korespondencją sztuk, red. B. Garlej, B. Kuczera-Chachulska, A. Tyszczyk, Warszawa 2022.
Szczepaniak-Olejniczak A., Gesty magiczne i rytualne. Przykłady gestów emblematycznych używanych w wybranych krajach Europy, „Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego” 2021, nr 13.
Szczepańska A., Estetyka Romana Ingardena, Warszawa 1989.
Waligóra M., Wstęp do fenomenologii, Kraków 2013.
Wieczorek L., Transformacja wątku Lenory Bürgera we współczesnej kulturze popularnej, „Prace Literaturoznawcze” 2021, nr 9. DOI: https://doi.org/10.31648/pl.6988
Wolski M., Wrażliwi krwiopijcy. O współczesnych antybohaterach wampirycznych, Kraków 2020.
Workowski A., Refleksje filozofa o kinie wartości, [w:] W stronę kina filozoficznego. Antologia, red. U. Tes, Kraków 2011.
Zalewski A., Inspiracje fenomenologiczne w myśli filmowej (1), „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Filozofia” 2010, nr 10.
Autor widmo, reż. R. Polański, Niemcy – Francja – Wielka Brytania 2010.
Dracula, reż. F.F. Coppola, USA 1992.
Dracula, reż. T. Browning, USA 1931.
Dracula, reż. T. Fisher, Wielka Brytania 1958.
Dziewiąte wrota, reż. R. Polański, Francja–Hiszpania–USA 1999.
Lokis. Rękopis profesora Wittembacha, reż. J. Majewski, Polska 1970.
Miasteczko Salem, reż. M. Salomon, USA 2004.
Miasteczko Salem, reż. T. Hooper, USA 1979.
Nieustraszeni pogromcy wampirów, reż. R. Polański, USA – Wielka Brytania 1967.
Nosferatu. Symfonia grozy, reż. F.W. Murnau, Niemcy 1922.
Nosferatu wampir, reż. W. Herzog, Francja–RFN 1979.
Upiór, reż. S. Lenartowicz, Polska 1967.
License
Copyright (c) 2024 Jakub Rawski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors
Authors of texts accepted for publication in Przestrzenie Teorii are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in Przestrzenie Teorii grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in Przestrzenie Teorii since 2015, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).