Edukacja w kryzysie. Próba wstępnej charakterystyki i oceny
PDF

Słowa kluczowe

scientific-technology civilization
economic growth
civilizational crisis
educational crisis
general and vocational education

Jak cytować

Szmyd, J. (2021). Edukacja w kryzysie. Próba wstępnej charakterystyki i oceny. Rocznik Pedagogiczny, 43, 7–26. https://doi.org/10.2478/rp-2020-0001

Abstrakt

The contemporary education faces the worsening structural crisis. It is the real e d u c a t i o n a l c r i s i s – it’s being exposed at a scale not experienced before. This crisis is determined with the civilization and economy. It’s being invoked with expanded scientific-technology and information civilization and co-related new neoliberal socio-economic system. Thus, the educational crisis is global, as it’s determinants are.

The article focus on the main manifestations of the educational crisis: 1) the excessive orientation of higher education programmes on the utilitarian (professional, vocational) knowledge at the expense of the general (cultural and humanistic) knowledge, which is driven by the economic growth; 2) the collapse of the great pedagogical narratives and ideas; 3) the regress of academic identity of the most of universities; 4) the increasing dysfunction of the classical models of school, teacher and upbring- ing; 5) the permanent decrease of the quality of the general education and upbringing.

The contemporary educational crisis is the major threat to the comprehensive and harmonious hu- man development, in a sense it’s the crisis of the man himself.

https://doi.org/10.2478/rp-2020-0001
PDF

Bibliografia

Bauman Z., Konsumowanie życia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009. Bauman Z., Socjalizm. Utopia w działaniu, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2010. Denek K., Uniwersytet w perspektywie społeczeństwa wiedzy. Nauka i edukacja w uniwersytecie
XXI wieku, WSPiA, Poznań 2011.
Harari Y.N., 21 lekcji na XXI wiek, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018.
Kwieciński Z., Grzęzawisko. Eseje z pedagogiki społecznej i krytycznej socjologii edukacji, Studio
Kropka dtp – Piotr Kabaciński, Stary Toruń 2019.
Kwieciński Z., Zapętlenie kwestii edukacyjnej w sytuacji gwałtownej zmiany jej kontekstu, „Forum
Oświatowe” 1997, tom 9, nr 1–2 (16–17), s. 267–275.
Melosik Z., Uniwersytet i społeczeństwo. Dyskursy wolności, wiedzy i władzy, Wydawnictwo Wo-
lumin, Poznań 2002.
Morbitzer J., Into Idiocracy – Pedagogical Reflection on the Epidemic of Stupidity in the Generation
of the Internet era, „Humanitas University Research Papers. Pedagogy” 2018, 17, s. 125–137. Morbitzer J., New Faces of Contemporary Student – Digital E-Migrant, „Humanitas University
Research Papers. Pedagogy” 2019, 19, s. 63–75.
Nussbaum M.C., Nie dla zysku. Dlaczego demokracja potrzebuje humanistów, Fundacja Kultura
Liberalna, Warszawa 2016.
Nussbaum M.C., W trosce o człowieczeństwo. Klasyczna obrona reformy kształcenia ogólnego, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2008.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Paryż, 10 XII 1948.
Ricoeur P., Kryzys – zjawisko swoiście nowoczesne, [w:] O kryzysie. Rozmowy w Castel Gandolfo,
red. K. Michalski, t. II, Znak i Centrum Myśli Jana Pawła II, Warszawa 1990.
Ruyer R., L’Utopie et les utopies, Presses Universitaires de France, Paris 1950.
Skolimowski H., Medytacje o prawdziwych wartościach człowieka, który poszukuje sensu życia,
Wrocławska Oficyna Wydawnicza Astrum, Wrocław 1991.
Suchodolski B., Uniwersytet a procesy upowszechnienia kultury ogólnej, [w:] tegoż, Świat człowie-
ka a wychowanie, Książka i Wiedza, Warszawa 1967.
Suchodolski B., Wychowanie mimo wszystko, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
1990.
Szmyd J., Moc i niemoc edukacji i wychowania w społeczeństwie rynkowym. Wgląd krytyczny i pro-
spektywny, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice 2019.
Szmyd J., Odczytywanie współczesności. Perspektywa antropologiczna, etyczna i edukacyjna, Ofi-
cyna Wydawnicza AFM, Kraków 2011.
Szmyd J., Zagrożone człowieczeństwo. Regresja antropologiczna w świecie ponowoczesnym, Wy-
dawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice 2015.
Twardowski K., O dostojeństwie uniwersytetu, Uniwersytet Poznański, MCM XXIII Poznań 1933. Wojnar I., Humanistyczne intencje edukacji, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2000.