Słowa kluczowe
uczniowie uzdolnieni
ADHD
ADHG
podwójna diagnoza
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie zjawiska uczniów dwukrotnie wyjątkowych – osób, które są uzdolnione, a jednocześnie zmagają się z trudnościami wynikającymi z takich schorzeń jak ADHD. Pierwsza część artykułu zawiera przegląd badań i literatury, podkreślając trudności w diagnozowaniu tych uczniów z powodu zjawiska maskowania ich drugiej wyjątkowości. Zwrócono uwagę na istnienie stereotypów związanych z określonymi diagnozami oraz znaczenie kontekstu zachowań ocenianych przez nauczycieli i diagnostów. W artykule wprowadzono koncepcję ADHG (Attention Divergent Hyperactive Gifted) – uczniów, którzy są jednocześnie uzdolnieni i mają ADHD. Wskazano na potrzebę zmiany paradygmatu, polegającej na przesunięciu uwagi z trudności, z jakimi mierzą się ci uczniowie, na podkreślanie ich potencjału. Artykuł akcentuje konieczność zwiększenia świadomości istnienia uczniów ADHG oraz kontynuowania badań nad metodami diagnozowania i wspierania ich rozwoju.
Bibliografia
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5). American Psychiatric Publishing. DOI: https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425596
Calero, M. D., García-Martín, M. B., Jiménez, M. I., Kazén, M., & Araque, A. (2007). Self-regulation advantage for high-IQ children: Findings from a research study. Learning and Individual Differences, 17(4), 328–343. DOI: https://doi.org/10.1016/j.lindif.2007.03.012
Flint, L. J. (2001). Challenges of identifying and serving gifted children with ADHD. TEACHING Exceptional Children, 33(4), 62–69. DOI: https://doi.org/10.1177/004005990103300409
Fugate, C. M. (2018). Attention divergent hyperactive giftedness: Taking the deficiency and disorder out of the gifted/ADHD label. W: S. B. Kaufman (red.), Twice exceptional. Supporting and educating bright and creative students with learning difficulties (s. 191–200). Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780190645472.003.0012
Kaufman, S. B. (red.). (2018). Twice exceptional. Supporting and educating bright and creative students with learning difficulties. Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780190645472.001.0001
Lee, K. M., & Olenchak, F. R. (2015). Individuals with a gifted/attention deficit/hyperactivity disorder diagnosis: Identification, performance, outcomes, and interventions. Gifted Education International, 31(3), 185–199. DOI: https://doi.org/10.1177/0261429414530712
Limont, W. (2010). Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Lovecky, D. V. (2018). Misconceptions about giftedness and the diagnosis of ADHD and other mental health disorders. W: S. B. Kaufman (red.), Twice exceptional. Supporting and educating bright and creative students with learning difficulties (s. 83–103). Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780190645472.003.0005
Łodej, M., Komperda, S., & Paryż, A. (2018). Uczniowie podwójnie wyjątkowi w szkole. Języki Obce w Szkole, (3), 39–47.
Skibska, J. (2013). Dziecko z nadpobudliwością psychoruchową i deficytem uwagi – najważniejsze problemy oraz sposoby postępowania. W: E. Ogrodzka-Mazur, U. Szuścik, & J. Oleksy (red.), Edukacja małego dziecka. Konteksty rozwojowe i wychowawcze (t. 4, s. 145–165). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Webb, J. T., Amend, E. R., Webb, N. E., Goerss, J., Beljan, P., & Olenchak, F. R. (2005). Misdiagnosis and dual diagnoses of gifted children and adults: ADHD, bipolar, OCD, Asperger’s, depression, and other disorders. Great Potential Press.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Marianna Racka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.