Abstrakt
Wielowymiarowe i dynamiczne zmiany jakie obecnie mają miejsce w otaczającej rzeczywistości determinują funkcjonowanie szkoły i stawiają przed nauczycielami nowe zadania. To generuje nie tylko dodatkowe obowiązki dla nauczycieli, ale także wywołuje u nich obciążenie emocjonalne związane z nadmiarem i różnorodnością zadań. Niezbędna zatem staje się refleksja nad własnym działaniem, analiza mocnych i słabych stron pedagogicznego warsztatu pracy, a także dbałość nie tylko o profesjonalny, ale również o osobisty rozwój. Odpowiedzią na te potrzeby szkoły i nauczycieli może być superwizja, definiowana jako ścieżka działań na której nauczyciele będą poszukiwać rozwiązań oraz analizować własne działania, a doświadczenia poddawać krytycznej refleksji. Artykuł prezentuje rozważania na temat superwizji w edukacji jako jednej z form wsparcia zawodowego nauczycieli, przy jednoczesnym zwróceniu uwagi na istniejące bariery w środowisku szkoły, bez zmian których, mogą pojawić się poważne trudności w jej wprowadzaniu. Przedstawione analizy prezentują wyraźny i nieodosobniony głos przemawiający za koniecznością wprowadzeniem superwizji do szkół.
Bibliografia
Brzezińska, A. I. (2016). Dorastanie do dorosłości: odraczane czy opóźnione? W: A. I. Brzezińska, W. Syska (red.), Ścieżki wkraczania w dorosłość (s. 23–47). Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
Brzezińska, A. I. (2024). Możliwości dokonywania wyboru jako podstawa rozwoju w okresie dzieciństwa i dorastania oraz warunek pomyślnego startu w dorosłość. W: A. I. Brzezińska (red.), Wkraczanie w dorosłość w szybkozmiennym świecie (s. 179–211). Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Brzezińska, A. I., Jabłoński, S., & Ziółkowska, B. (2014). Specyficzne i specjalne potrzeby edukacyjne. Edukacja, 2(127), 37–52.
Cansoy, R., Kılınç, A. Ç., & Türkoğlu, M. E. (2024). Barriers to school principals’ effective instructional supervision practices: Evidence from a centralised educational context. Educational Studies, 51(1), 114–131. DOI: https://doi.org/10.1080/03055698.2024.2322942
Chojak, M. (2021). Superwizja w placówkach oświatowych – możliwość czy konieczność. W: B. Sordyl-Lipnicka, K. Wojtanowicz (red.), Superwizja w zawodach wsparcia społecznego. Rozważania teoretyczne, empiryczne i implikacje praktyczne (s. 145–157). DOI: https://doi.org/10.15633/9788374389006.12
Ferreira, M., Grewiński, M., & Reis-Jorge, J. R. (2014). Superwizja jako instrument rozwoju zawodowego w służbach społecznych (tłum. K. Geletta). Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej; Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Janusza Korczaka.
Gibbs, G. (1998). Learning by doing: A guide to teaching and learning methods. Oxford Centre for Staff and Learning Development.
Glanz, J., & Zepeda, S. J. (red.). (2015). Supervision: New perspectives for theory and practice. Rowman & Littlefield.
Gordon, S. P. (2019a). Educational supervision: Reflections on its past, present, and future. Journal of Educational Supervision, 2(2), 27–52. DOI: https://doi.org/10.31045/jes.2.2.3
Gordon, S. P. (2019b). Supervision’s new challenge: Facilitating a multidimensional curriculum. Journal of Educational Supervision, 1(2), 17–32. DOI: https://doi.org/10.31045/jes.1.2.2
Harris, B. M. (1998). Paradigms and parameters of supervision in education. W: Handbook of research on school supervision (s. 1–34). Simon & Schuster Macmillan.
Jakimiuk, B. (2019). Sukcesy zawodowe i profesjonalizm w doświadczeniach nauczycieli. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J – Paedagogia-Psychologia, 32(4), 117–131. DOI: https://doi.org/10.17951/j.2019.32.4.117-131
Kocoł, M. (2020). Superwizja (w) pracy socjalnej – droga do doskonałości. Zeszyty Pracy Socjalnej, 25(2), 125–130. DOI: https://doi.org/10.4467/24496138ZPS.20.018.12362
Kołodziejski, M. (2014). Nauczyciel jako refleksyjny i krytyczny badacz w perspektywie procesów autoewaluacyjnych. Studia Pedagogiczne. Problemy społeczne, edukacyjne i artystyczne, 24, 115–132.
Mańkowska, B. (2020). Superwizja. Jak chronić się przed wypaleniem zawodowym i utratą zdrowia. Wolters Kluwer.
Męczkowska-Christiansen, A., & Bartuś, E. (2024). Dyskursy neuroróżnorodności a pedagogika. Colloquium, 3(55), 257–271.
Młynek, P. (2021). Współpraca środowisk: szkolnego i rodzinnego z perspektywy rodziców i nauczycieli. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Morańska, D., & Mańka, A. (2023). Superwizja jako metoda autoewaluacji kompetencji nauczycieli w modelowaniu kompetencji kluczowych ucznia. HUMANITAS. Pedagogika i Psychologia, 1(27), 57–79. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0053.7608
Obwieszczenie Ministra Edukacji z dnia 27 grudnia 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. 2024 poz. 15).
Olechowska, A., & Siemionow, J. (2024). Superwizja edukacji włączającej. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Orzech, D. (2021). Cyfryzacja jako pierwszorzędne rozwiązania problemów dzisiejszych oraz nowe możliwości rozwinięcia umiejętności innowacyjnych. Prace Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości w Wałbrzychu, 50(1), 71–79.
Pyżalski, J. (2021). Zdrowie psychiczne i dobrostan młodych ludzi w czasie pandemii COVID-19 – przegląd najistotniejszych problemów. Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka, 20(2), 92–115.
Robinson, L. E., Valido, A., Drescher, A., Woolweaver, A. B., Espelage, D. L., LoMurray, S., Long, A. C. J., Wright, A. A., & Dailey, M. M. (2023). Teachers, stress, and the COVID-19 pandemic: A qualitative analysis. School Mental Health, 15(1), 78–89. DOI: https://doi.org/10.1007/s12310-022-09533-2
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 września 2022 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. 2022 poz. 1914).
Saleh, M., & Mutiani, M. (2021). The role of the principal in increasing teacher performance through periodic academic supervision. Al-Ishlah: Jurnal Pendidikan, 13(2), 1135–1141. DOI: https://doi.org/10.35445/alishlah.v13i2.889
Senejko, A., & Łoś, Z. (2016). Attitudes towards globalization and identity styles. Roczniki Psychologiczne / Annals of Psychology, 19(2), 315–332. DOI: https://doi.org/10.18290/rpsych.2016.19.2-4en
Smykowski, B. (2012). Psychologia kryzysów w kulturowym rozwoju dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Naukowe UAM.
Smykowski, B. (2016). Efekty kryzysów rozwojowych dzieciństwa i dorastania jako kapitał psychologiczny u progu dorosłości. W: A. I. Brzezińska, W. Syska (red.), Ścieżki wkraczania w dorosłość (s. 75–104). Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
Szempruch, J. (2012). Szkoła wobec zmiany społecznej. W: R. Kwiecińska, J. M. Łukasik (red.), Zmiana społeczna. Edukacja – polityka oświatowa – kultura (s. 154–170). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Szymański, M. J. (2021). Edukacja w zmieniającym się społeczeństwie. Difin.
Zalas, W. (2018). Superwizja szkolna w zmieniającej się rzeczywistości społecznej. Prace Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości w Wałbrzychu, 2, 49–66.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Justyna Siemionow
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.