Słowa kluczowe
rynek finansowy
dobro wspólne
regulacja
zaufanie
kryzys finansowy
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 746
Liczba pobrań: 1083
Abstrakt
Artykuł porusza niezwykle aktualny i ważny problem definiowania rynku finansowego jako dobra wspólnego. Rynek finansowy, będący częścią systemu gospodarczego i społecznego, jest współcześnie jednym z najważniejszych elementów funkcjonowania państwa. Potwierdzeniem tej tezy są wydarzenia ostatnich lat, kiedy to kryzys finansowy zachwiał fundamentami współczesnego świata. U źródeł tego kryzysu stał nie tylko upadek określonych wartości i dominująca żądza pieniądza, lecz także i słabość państwa w egzekwowaniu prawa. Zabrakło ponadto głębszej refleksji nad potencjalnymi konsekwencjami załamania się rynku finansowego. Etyka cnoty zdominowana została przez etykę normatywną. Cechą kryzysów jest jednak ich oczyszczający charakter i pojawiająca się refleksja nad źródłami ich wystąpienia. Stała się ona także inspiracją do powstania niniejszego artykułu, którego autor stawia tezę o konieczności ujmowania rynku finansowego jako dobra publicznego. Twierdzenie to, poza wymiarem teoretycznym, ma także silny wydźwięk praktyczny, to znaczy dotyczy możliwości zastosowania zaprezentowanej koncepcji w orzecznictwie sądowym, które – jak należy przypuszczać – za przedmiot rozstrzygnięć coraz częściej będzie miało sprawy związane z funkcjonowaniem rynku finansowego.
Bibliografia
Arystoteles (2002), Etyka nikomachejska, Warszawa.
Bator, B., Zalcewicz, A. (2016), Ustawa o usługach płatniczych. Komentarz, Warszawa.
Bień, W. (2004), Rynek papierów wartościowych, Warszawa.
Boć, J. (2009), Z refleksji nad dobrem wspólnym, [w:] Boć, J., Chajbowicz, A. (red.), Nowe problemy badawcze w teorii prawa administracyjnego, Wrocław: 151–154.
Brzozowski, W. (2006), Konstytucyjna zasada dobra wspólnego, Państwo i Prawo 11.
Cyceron M.T. (1999), O państwie, o prawach, Kęty.
Dembinski, P.H., Beretta S. (2008), Kryzys ekonomiczny i kryzys wartości, Kraków.
Duda, A. (2008), Interes prawny w polskim prawie administracyjnym, Warszawa.
Fedorowicz, M., Michór, A. (2011), O charakterze prawnym decyzji nowych europejskich organów nadzoru nad rynkiem finansowym UE, Europejski Przegląd Sądowy 11: 24–35.
Fedorowicz, M. (2013), Nadzór nad rynkiem finansowym Unii Europejskiej, Warszawa.
Fedorowic,z M. (2016), Rola i zadania teorii prawa rynku finansowego UE, Bezpieczny Bank 1.
Fojcik-Mastalska, E. (2016), Prawo rynku finansowego w systemie prawa, [w:] Jurkowska-Zeidler, A., Olszak, M. (red.), Prawo rynku finansowego. Doktryna, instytucje, praktyka, Warszawa: 19–26.
Fundowicz, S. (2007), Aksjologia prawa administracyjnego, [w:] Zimmermann, J. (red.), Koncepcja systemu prawa administracyjnego, Warszawa.
Glapiński, A. (2014), Przedmowa, [w:] Dembinski, P.H., Beretta, S., Kryzys ekonomiczny i kryzys wartości: 9–10.
Gołębiowska, A. (2015), Refleksje nad konstytucyjną zasadą dobra wspólnego w kontekście myślenia religijnego i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Świat i Słowo 1.
Góral, L. (2006), Opinia do projektu ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym (druk nr 654), Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa.
Góral, L. (2011), Zintegrowany model publicznoprawnych instytucji ochrony rynku bankowego we Francji i Polsce, Warszawa.
Hasło „dobro wspólne” (2002), [w:] Wielka Encyklopedia PWN, t. 7, Warszawa: 233.
Kaszubski, R.W. (1998), Komisja Nadzoru Bankowego – nowa jakość w administracji publicznej, Glosa 11: 5–12.
Kaszubski, R. (2006), Funkcjonalne źródła prawa bankowego publicznego, Warszawa.
Kosikowski, C. (2016), Nowe prawo rynku finansowego Unii Europejskiej, [w:] Jurkowska-Zeidler, A., Olszak, M. (red.), Prawo rynku finansowego. Doktryna, instytucje, praktyka, Warszawa: 27–38.
Kosikowski, C., Olszak, M. (2010), Od prawa bankowego do prawa rynku finansowego, [w:] Głuchowski, J. (red.), System prawa finansowego, t. 4, Warszawa: 224–250.
Krapiec, M.A. (1963), Struktura bytu. Charakterystyczne elementy systemu Arystotelesa i Tomasza z Akwinu, Lublin.
Łączkowski, W. (2003), Ekonomiczne i socjalne prawa człowieka a dobro wspólne, [w:] Godność człowieka a prawa ekonomiczne i socjalne. Księga Jubileuszowa wydana w piętnastą rocznicę ustanowienia Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Machnikowski, P. (2010), Prawne instrumenty ochrony zaufania przy zawieraniu umowy, Wrocław.
Masiukiewicz, P. (2010), Klasyczny run na kasy w banku hipotecznym Northern Rock, [w:] Masiukiewicz, P. (red.), Międzynarodowe bankructwa i afery bankowe, Warszawa: 143–160.
Michór, A. (2005), Komisja Papierów Wartościowych i Giełd jako centralny organ administracji rządowej w zakresie publicznego obrotu papierami wartościowymi. Wybrane zagadnienia, Acta Universitatis Wratislaviensis 2724.
Michór, A. (2008), Przesłanki ingerencji państwa w organizowanie i organizację obrotu instrumentami finansowymi, Opolskie Studia Administracyjno-Prawne V, Opole.
Michór, A. (2015), Ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym a ochrona konsumenta, Bezpieczny Bank 1: 156–160.
Młynarska-Sobaczewska, A. (2009), Dobro wspólne jako kategoria normatywna, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Iuridica 69.
Murzyn, E. (2012), Odpowiedzialność odszkodowawcza za naruszenie prawa UE przez organy nadzoru bankowego w Niemczech, Europejski Przegląd Sądowy 11: 25–32.
Nadolska, A. (2014), Komisja Nadzoru Finansowego w nowej instytucjonalnej architekturze europejskiego nadzoru finansowego, Warszawa.
Nadolska, A. (2016), Od prawa finansowego do prawa rynku finansowego – zarys zmian, Monitor Prawa Bankowego 1.
Nieborak, T. (2016), Creation and Enforcement of Financial Market Law in the Light of the Economisation of Law, Poznań.
Nieborak, T., Huczek, S. (2004), Instrumenty pochodne w działalności samorządu terytorialnego – podstawowe zagadnienia, Finanse Komunalne 12: 2–13.
Nieborak, T. (2010), Stabilność polskiego systemu finansowego a odpowiedzialność organów go nadzorujących w aspekcie sprawy Peter Paul i inni przeciwko Republika Federalna Niemiec (C-222/02), [w:] Lewkowicz, P.J., Stankiewicz, J. (red.), Konstytucyjne uwarunkowania tworzenia i stosowania prawa finansowego i podatkowego, Białystok: 652–666.
Nieborak, T. (2012), Status prawny Komisji Nadzoru Finansowego w świetle orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 czerwca 2011 roku (sygn. K 2/09), [w:] Etel, L., Tyniewicki, M. (red.), Księga Pamiątkowa Pana Profesora E. Ruśkowskiego, Białystok: 573–582.
Nieborak, T. (2016), Tworzenie i stosowanie prawa rynku finansowego a proces ekonomizacji prawa, Poznań.
Ofiarski, Z. (2016), Rola soft law w regulacji rynku finansowego na przykładzie rekomendacji i wytycznych Komisji Nadzoru Finansowego, [w:] Jurkowska-Zeidler, A., Olszak, M. (red.), Prawo rynku finansowego. Doktryna, instytucje, praktyka, Warszawa: 137–160.
Olszak, M. (2011), Bankowe normy ostrożnościowe, Białystok.
Piechowiak, M. (2012), Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa.
Piechowiak, M. (2013), Prawne a pozaprawne pojęcia dobra prawnego, [w:] Arnd, W., Longchamps de Bérier, F., Szczucki, K. (red.), Dobro wspólne. Teoria i praktyka, Warszawa.
Plichta, J., Plichta, G. (2013), Znaczenie zaufania w handlu elektronicznym – perspektywa instytucjonalna, Psychologia ekonomiczna 3.
Ratajczak, R. (2017), Spór o rolę państwa w gospodarce, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 79(1): 5–23.
Rutkowska-Tomaszewska, E. (2013), Ochrona prawna klienta na rynku usług bankowych, Warszawa.
Samborski, A. (2004), Rynki papierów wartościowych w krajach Unii Europejskiej, Katowice.
Snyder Belousek, D.W. (2010), Market Exchange, Self Interest, and the Common Good: Financial Crisis and Moral Economy, Journal of Markets&Morality 13(1): 83–100.
Stahl, M. (2009), Dobro wspólne w prawie administracyjnym, [w:] Boć, J., Chajbowicz, A. (red.), Nowe problemy badawcze w teorii prawa administracyjnego, Wrocław: 47–60.
Stanisławiszyn, P. (2008), Nadzór i kontrola nad Komisją Nadzoru Finansowego, w: Karpuś, P., Węcławski, J. (red.), Rynek finansowy. Inspiracje z integracji europejskiej, Lublin.
Stasikowski, R. (2012), Prawo a jednostka, społeczeństwo i gospodarka, Przegląd Prawa Publicznego 9.
Stawecki, T. (2010), Prawo i zaufanie. Refleksja czasu kryzysu, [w:] Oniszczuk, J. (red.), Normalność i kryzys. Jedność czy różnorodność, Warszawa.
Stawecki, T., Winczorek, P. (2003), Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa.
Stawrowski, Z. (2013), Dobro wspólne a filozofia polityki, [w:] Arnd, W., Longchamps de Bérier, F., Szczucki, K. (red.), Dobro wspólne. Teoria i praktyka, Warszawa.
Szpringer, Z. (2006), Komisja Nadzoru Bankowego w systemie prawnym i bankowym, Zeszyty Prawnicze Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu 2.
Szutta, N. (2004), Status współczesnej etyki cnót, Diametros 1: 70–84.
Tupin, R. (1998), Status prawny i kompetencje prawotwórcze organów Narodowego Banku Polskiego i Komisji Nadzoru Bankowego, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 7–8.
Voight, S. (2008), Do we need a new international financial architecture? Many questions and some preliminary advice, [w:] Grote, R, Marauhn, T. (eds.), The Regulation of International Financial Markets. Perspective for Reform, Cambridge: 277–294.
Wilczyńska, A. (2009), Interes publiczny w prawie stanowionym i orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Przegląd Prawa Handlowego 6.
Wojtczak, D. (2012), Usługi bankowe w regulacjach Unii Europejskiej, Warszawa.
Wrzesiński, M. (2010), Finansjalizacja gospodarki – fakty czy mity?, [w:] Ostaszewski, K., Kosycarz, E. (red.), Rozwój nauki o finansach. Stan obecny i pożądane kierunki jego ewolucji, Warszawa: 293–305.
Zapadka, P. (2002), Aspekty prawne funkcjonowania rynku finansowego w Polsce, Bank i Kredyt 1.
Zawadzka, P. (2015), Instrumenty finansowe w gospodarce gminy, Warszawa.
Żurawik, A. (2013), „Interes publiczny”, „interes społeczny” i „interes społecznie uzasadniony”. Próba dookreślenia pojęć, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 75(2): 60–62.
Żurek, M. (2014), Kapitał regulacyjny w Dyrektywie CRDIV oraz Rozporządzeniu CRR – odpowiedź normatywna na kryzys finansowy w UE, Monitor Prawa Bankowego 6.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.