Słowa kluczowe
sumienie
konflikt
aksjologia
kryzys konstytucyjny
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 839
Liczba pobrań: 1716
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest filozoficzno-prawna analiza pojęcia „sumienie sędziego”, które pojawia się ostatnio dosyć często w dyskursie publicznym. Autor proponuje jego szerokie rozumienie i wyróżnia cztery różne źródła sędziowskiego sumienia: 1) światopogląd, najczęściej o podłożu religijnym; 2) profesjonalizm; 3) konflikty aksjologiczne wewnątrz systemu prawa; 4) świadomość przynależności do odrębnej, trzeciej władzy. Autor pokazuje to na przykładzie orzecznictwa sądów amerykańskich w sprawach niewolniczych z przełomu 18. i 19. wieku. Jego zdaniem można na tej podstawie dokonać pewnych paradygmatycznych ustaleń w zakresie możliwych postaw sędziów stojących w obliczu konfliktu aksjologicznego. W zakończeniu autor przenosi swoje rozważania na grunt obecnego polskiego kryzysu konstytucyjnego.
Bibliografia
Allan, J. (2015), The Activist Judge – Vanity of Vanities, [w:] L.P. Coutinho, M.La Torre, S.D. Smith (eds.), Judicial Activism. An Interdisciplinary Approach to the American and European Experiences, Springer, Heidelberg-New York-Dordrecht-London: 71-87.
Andrzejewska, M., Andrzejewski, M. (2016), Reforma procedury karnej 2013-2015 w wypowiedziach środowiska prawniczego (analiza statystyczna), Państwo i Prawo 71(11): 79-91.
Anscombe, G.E.M. (1958), Modern Moral Philosophy, Philosophy 33(124): 1-19.
Barak, A. (2006), The Judge in a Democracy, Pinceton University Press, Princeton-Oxford.
Beaud, O. (2009), Reframing a debate among Americans: Contextualizing a moral philosophy of law, International Journal of Constitutional Law 7(1): 53-68.
Butler, P. (2007), When Judges Lie (and When They Should), Minnesota Law Review 91(6): 1785-1828.
Campbell, T. (2004), Separation of Powers in Practice, Stanford University Press, Stanford.
Cover, R.M. (1975), Justice Accused. Antislavery and the Judicial Process, Yale University Press, New Haven-London.
Dubisz, S. (red.) (2008), Uniwersalny słownik języka polskiego, t. P-Ś, WN PWN, Warszawa.
Dworkin, R. (1975), The Law of Slavecatchers, Times Literary Supplement 5 December 1975: 1437.
Dworkin, R. (2011), Justice for Hedgehogs, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge (Mass.) – London.
Dyzenhaus D. (2009), Are legislatures good at morality? Or better at it than the courts?, International Journal of Constitutional Law 7(1): 46-52.
Kłosińska, A., Sobol, E., Stankiewicz, A. (oprac.) (2010), Wielki słownik frazeologiczny PWN z przysłowiami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Möllers, C.(2013), The Three Branches. A Comparative Model of Separation of Powers, Oxford University Press, Oxford.
Powell H. J. (2008), Constitutional Conscience. The Moral Dimension of Judicial Decision, The University of Chicago Press, Chicago-London.
Radbruch, G (2009), Filozofia prawa, tłum. E. Nowak, WN PWN, Warszawa.
Sadurski, W. (2009), Rights and moral reasoning: A unstated assumptiom – A comment on Jeremy Waldron’s „Judges as moral reasoners”, International Journal of Constitutional Law 7(1): 25-45.
Shytov, A.N. (2001), Conscience and Love in Making Judicial Decisions, Springer Science, Dordrecht
Solum, L.B. (2013), Virtue Jurisprudence: Towards an Areatic Theory of Law, [w:] L. Huppes-Cluysenaer, N. M. M. S. Coelho (red.), Aristotle and the Philosophy of Law: Theory, Practice and Justice, Springer, Dordrecht: 1-31.
Tokson, M. (2015), Judicial Resistance and Legal Change, The University of Chicago Law Review 82: 901-973.
Waldron, J. (2009), Judges as moral reasoners, International Journal of Constitutional Law 7(1): 2-24.
Waldron, J. (2009), Refinig the question about judges’ moral capacity, International Journal of Constitutional Law 7(1): 69-82.
Zajadło, J. (2008), Po co prawnikom filozofia prawa?, Wolters Kluwer, Warszawa.
Zajadło, J. (2016), Nieposłuszeństwo sędziów, Państwo i Prawo 71(1): 18-39.
Zajadło, J. (2017), Sędziowie i niewolnicy. Szkice z filozofii prawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.