Kształtowanie regionalnej i lokalnej sieci osadniczej w Polsce w świetle idei zrównoważonego rozwoju

Abstrakt

Zrównoważony rozwój jest w Polsce zasadą konstytucyjną, stąd przyjmowany być powinien za podstawę wszelkich działań. Z tego między innymi powodu należałoby oczekiwać, że znajdzie swoje odbicie w regulacjach prawnych, dotyczących polityk rozwojowych na różnych szczeblach organizacji terytorialnej, w tym w polityce przestrzennej. O możliwości realizacji zrównoważonego rozwoju w różnych skalach przestrzennych decyduje między innymi sposób rozmieszczenia ludności na danym obszarze, znajdujący swoje odbicie w sieci osadniczej. Celem artykułu jest określenie tego, jaka sieć osadnicza w skali regionalnej i lokalnej sprzyjać będzie realizacji założeń rozwoju zrównoważonego, a następnie analiza tego, czy w obowiązujących w Polsce regulacjach prawnych w zakresie polityki przestrzennej oraz zadań samorządów terytorialnych znajdują się odniesienia co do kształtowania takiej, zgodnej z zrównoważonym rozwojem, sieci. Z przeprowadzonej analizy wynika, że osiąganiu celów takiego właśnie rozwoju sprzyjać będzie przede wszystkim policentryczna struktura osadnicza, i to zarówno w skali regionalnej, jak i lokalnej. W obowiązującej w Polsce ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym brakuje odniesień do zasad kształtowania sieci osadniczej, co może być jedną z przyczyn formowania nieefektywnych, niezrównoważonych struktur przestrzennych, a polaryzacyjno-dyfuzyjny model rozwoju przyjęty w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 nie w pełni służy realizacji celów zrównoważonego rozwoju.