Kształtowanie unijnych regulacji prawnoautorskich. Problemy procesu konsultacyjnego i lobbingu grup interesu

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest omówienie sposobu prowadzenia polityki przez Komisję Europejską w zakresie prawa autorskiego. Jest to ważna kwestia z uwagi na szerokie działania Komisji w zakresie dostosowywania prawa autorskiego do potrzeb jednolitego rynku cyfrowego, a także na wyzwania dotyczące eksploatacji dóbr niematerialnych w związku z rozwojem nowych technologii oraz na kontrowersje, jakie budzą przyjmowane dyrektywy. Postawione pytanie dotyczy tego, jak wygląda proces konsultacji oraz zaangażowanie obywateli (w tym działania lobbingowe) w kreowanie polityki Unii Europejskiej w omawianym obszarze. Rozważania odnoszą się do procesu legislacyjnego dwóch przyjętych ostatnio dyrektyw, a mianowicie dyrektywy 2011/77/UE nowelizującej przepisy w zakresie czasu ochrony niektórych praw pokrewnych oraz dyrektywy 2012/28/UE, która dotyczy dozwolonych sposobów korzystania z utworów osieroconych. W pierwszej kolejności podjęty został problem sukcesu lobbingowego niektórych tylko grup interesu (analiza dotyczy czynników leżących po stronie grup oraz charakteru procesu konsultacyjnego), a następnie dokonana została ocena działań Komisji Europejskiej w zakresie regulowania procesu konsultacyjnego i działalności lobbingowej. Unijny proces legislacyjny ujęty jest z perspektywy politologicznej, ponieważ dotyczy działań instytucji unijnych w zakresie procesu konsultacyjnego oraz partycypacji obywateli w procesach legislacyjnych.