Słowa kluczowe
jawność
rozprawa główna
sąd
prokurator
proces karny
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 630
Liczba pobrań: 610
Abstrakt
Zasada jawności, jako jedna z naczelnych zasad procesu karnego, jest realizowana przede wszystkim na rozprawie głównej. Ustawa nowelizacyjna do Kodeksu postępowania karnego z 10 czerwca 2016 r. wprowadziła w tym zakresie zmiany modelowe. Artykuł został poświęcony omówieniu tych zmian. Pierwsza z nich dotyczy wyłączenia jawności rozprawy. Ustawodawca przyznał prokuratorowi prawo do wyrażenia sprzeciwu wobec wyłączenia jawności rozprawy, przy czym taki sprzeciw jest wiążący dla sądu. Ta regulacja wzbudza zastrzeżenia o charakterze konstytucyjnym, ponieważ godzi w konstytucyjne prawo do sprawiedliwego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd. O wyłączeniu jawności powinien decydować bezstronny i niezależny sąd, jako niezawisły organ państwowy najlepiej predestynowany do rozstrzygania kolidujących wartości. Druga zasadnicza zmiana polega na ustanowieniu jako reguły rejestracji audiowizualnej przebiegu rozprawy przez przedstawicieli środków społecznego przekazu. Sąd ma obowiązek dopuścić ich do rozprawy w każdym przypadku, w którym o to się zwrócą. W tym zakresie krytycznej analizie poddano usunięcie warunku poszanowania ważnego interesu uczestnika postępowania karnego. Zasadniczo poddano natomiast pozytywnej ocenie rozszerzenie zakresu jawności rozprawy głównej.
Bibliografia
Błaszyk, M., Paluszkiewicz, H. (2017), Jawność rozprawy głównej po nowelizacji kodeksu postępowania karnego, [w:] Grzegorczyk, T., Olszewski, R. (red.), Verba volant. Scripta manent. Proces karny, prawo karne skarbowe i prawo wykroczeń po zmianach z lat 2015–2016. Księga pamiątkowa poświęcona Profesor Monice Zbrojewskiej, Warszawa: 296–306.
Bonetti, M. (2003), Riservatezza e processo penale, Milano.
Brzezińska, M., Tarnowska D. (2013), Wyłączenie jawności zewnętrznej rozprawy głównej, [w:] Jasiński, W., Nowicki, K. (red.), Jawność jako wymóg rzetelnego procesu karnego. Zagadnienia prawa polskiego i obcego, Warszawa: 207–220.
Chiavario, M. (2007), Diritto processuale penale. Profilo istituzionale, Torino.
Corso, P. (2008), Commento al codice di procedura penale, Piacenza.
Gerecka-Żołyńska, A., Górecki, P. (2005), Rola środków społecznego przekazu na tle zasady domniemania niewinności, [w:] Dynia, E., Kłak, Cz.P. (red.), Europejskie standardy ochrony praw człowieka a ustawodawstwo polskie, Rzeszów: 411–419.
Hofmański, P., Zabłocki, S. (2006), Elementy metodyki sędziego w sprawach karnych, Kraków.
Jasiński, W. (2009), Bezstronność sądu i jej gwarancje w polskim procesie karnym, Warszawa.
Jasiński, W. (2013), Jawność zewnętrzna procesu karnego – uwagi na tle propozycji Komisji Kodyfikacyjnej Procesu Karnego, [w:] Jasiński, W., Nowicki, K. (red.), Jawność jako wymóg rzetelnego procesu karnego. Zagadnienia prawa polskiego i obcego, Warszawa: 119–138.
Jasiński, W. (2016), Rozdział 42. Jawność rozprawy głównej, [w:] Skorupka, J. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa: 879–893.
Kaftal, A. (1969), Jawność postępowania karnego w świetle nowego kodeksu postępowania karnego, Nowe Prawo (11–12): 1639–1648.
Koper, R. (2010), Jawność rozprawy głównej a ochrona prawa do prywatności w procesie karnym, Warszawa.
Koper, R. (2013), Jawność zewnętrzna postępowania sądowego, [w:] Jasiński, W., Nowicki, K. (red.), Jawność jako wymóg rzetelnego procesu karnego. Zagadnienia prawa polskiego i obcego, Warszawa: 105–118.
Kuźma, M. (2012), Udział mediów w procesie karnym, [w:] Skorupka, J. (red.), Jawność procesu karnego, Warszawa: 371–415.
Leone, G. (1975), Manuale di diritto processuale penale, Napoli.
Manzione, D. (1991), Art. 471–473, [w:] Chiavario, M. (red.), Commento al nuovo codice di procedura penale, t. V, Torino: 59–74.
Nowak, C. (2009), Prawo do rzetelnego procesu sądowego w świetle EKPC i orzecznictwa ETPC, [w:] Wiliński, P. (red.), Rzetelny proces karny w orzecznictwie sądów polskich i międzynarodowych, Warszawa: 95–150.
Nowicki, K. (2012), Jawność zewnętrzna postępowania sądowego, [w:] Skorupka, J. (red.), Jawność procesu karnego, Warszawa: 311–370.
O´Flaherty, M. (2017), Ochrona praw człowieka w dzisiejszej Europie, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 79(1): 49–57.
Ridolfi, C. (1990), Persona e mass media, Padova.
Scalisi, A. (2002), Il diritto alla riservatezza, Milano.
Scomparin, L. (2000), La tutela del testimone nel processo penale, Padova.
Skorupka, J. (2012), Prawnomiędzynarodowe i konstytucyjne podstawy jawności procesu karnego, [w:] Skorupka, J. (red.), Jawność procesu karnego, Warszawa: 42–95.
Stefański, R.A. (1998), Rozdział 42. Jawność rozprawy głównej, [w:] Bratoszewski, J., Gardocki, L., Gostyński, Z. (red.), Przyjemski, S.M., Stefański, R.A., Zabłocki, S., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II: Warszawa: 225–236.
Ważny, A. (2016), Rozdział 42. Jawność rozprawy głównej, [w:] Sakowicz, A. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa: 840–850.
Wiliński, P. (2011), Proces karny w świetle Konstytucji, Warszawa.
Wiliński, P. (2009), Rzetelny proces karny w świetle Konstytucji i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Wiliński, P. (red.), Rzetelny proces karny w orzecznictwie sądów polskich i międzynarodowych, Warszawa: 303–350.
Zimna, M. (2016), Wyłączenie jawności rozprawy jako gwarancja ochrony interesów uczestników postępowania karnego, Prokuratura i Prawo 9: 87–108.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.