Bezpieczeństwo zbiorowe a suwerenność państw

Abstrakt

Przedmiotem niniejszych rozważań, dotyczących współczesnych stosunków międzynarodowych są z jednej strony suwerenność, a z drugiej – bezpieczeństwo międzynarodowe oraz analiza związku pomiędzy systemem bezpieczeństwa zbiorowego a suwerennością państw w kontekście utrzymania trwałego pokoju i stabilności na świecie. Państwa są tradycyjnie przywiązane do idei suwerenności, jednakże do najbardziej charakterystycznych cech stosunków międzynarodowych naszych czasów należy narastanie różnego rodzaju zagrożenia, zarówno ze strony państwa (np. Iran, Korea Północna), jak i ze strony innych podmiotów (np. Al-Kaida). Bezpieczeństwo i suwerenność to dwa podstawowe pojęcia w literaturze i doktrynie prawnomiędzynarodowej. Dzieje się tak z dwóch powodów: po pierwsze – głównymi aktorami w stosunkach międzynarodowych są państwa, będące suwerennymi podmiotami, a stosunki czy też współpraca między nimi oparte są w zasadzie na poszanowaniu owej suwerenności; po drugie – kwestia bezpieczeństwa jest podstawowym zagadnieniem i warunkiem niezbędnym do wykonywania w pełni suwerennych praw tychże państw oraz zapewnienia współpracy międzynarodowej i rozwoju społeczno-gospodarczego. W artykule tym poruszono również problem konieczności instytucjonalizacji legalnego użycia siły, zarówno w organizacjach ogólnoświatowych, jak i na gruncie struktur regionalnych organizacji międzynarodowych, aby szybko i skutecznie zarządzać sytuacjami i konfliktami zagrażającymi pokojowi i bezpieczeństwu międzynarodowemu. W artykule zwrócono również szczególną uwagę na rolę i miejsce organizacji międzynarodowych w procesie utrzymania pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, zarówno na poziomie ogólnoświatowym, jak i regionalnym.