Społeczny wymiar reprodukcyjnych procesów dostosowawczych

Abstrakt

Artykuł podejmuje sygnalną refleksję nad społecznym wymiarem reprodukcyjnych procesów dostosowawczych. Została ona osnuta na postmodernistycznej kontestacji podstawowych pojęć. Te bowiem w oczywisty sposób decydują o zasadności interwencji publicznej, a następnie wyznaczają jej kierunki. Fenomen społeczeństwa trwa w czasie i przestrzeni dzięki odtwarzaniu samego siebie. Nowoczesne państwo odgrywa w tym istotną rolę systemową. Po pierwsze, jest poniekąd jego organizatorem (posiada narzędzia do ukierunkowania procesu reprodukcji społecznej), zapewnia bowiem prawne i organizacyjne ramy konfrontacji interesów. Po drugie, jest beneficjentem tego procesu – jego przetrwanie zależy od dynamiki „trwania” społeczeństwa. Demografia jest kluczem do przyszłości, od niej bezpośrednio zależy podstawowy substrat procesów społecznych. Struktura społeczna determinuje szanse rozwojowe tworzących ją jednostek. Narastające załamanie polskiej struktury demograficznej (polegające na kurczeniu się wskaźników reprodukcji oraz liczebności kohort w wieku rozrodczym) stanowi kontekst fundamentalnego problemu polityki natalistycznej. Wyznacza to oś podjętych rozważań.