Słowa kluczowe
zmiany strukturalne
industrializacja
kapitał ludzki
sektor usług
Jak cytować
Abstrakt
Gospodarki nie tylko rosną, ale zmieniają swoją strukturę w procesie wzrostu. Ponadto, chociaż zmiany strukturalne następują w całym procesie rozwoju gospodarczego, istnieją – zdaniem autora – dwie fazy procesu zmian strukturalnych, które z racji ich znaczenia zasługują na specjalną uwagę badaczy. Są to industrializacja (przesunięcie roli silnika wzrostu z sektora rolnictwa do sektora przemysłu) oraz współcześnie przesuwanie się tejże roli z przemysłu przetwórczego do usług o wysokim udziale kapitału ludzkiego.
Pierwsza faza jest znacznie lepiej rozpoznana intelektualnie. Rozliczne badania ukazują ogólne prawidłowości strukturalnych transformacji i ich zróżnicowanie. Autor wskazuje w swoich komentarzach jedynie na potrzeby pewnych, niewielkich korekt. Na przykład nieco niższego pułapu udziału przemysłu przetwórczego w PKB, po osiągnięciu którego następuje zmniejszanie się tego udziału, niż sugeruje to literatura przedmiotu. Zwraca on też uwagę, że nowsze badania wskazują na znacznie wcześniejszy moment rozpoczęcia intensywnego wzrostu gospodarczego i wzrostu udziału przemysłu przetwórczego, niż wynika to z uznanej za standard literatury przedmiotu.
Druga faza transformacji strukturalnych znajduje się z punktu widzenia badawczego jeszcze w powijakach. Właściwie brak teoretycznych pewników, nie mówiąc już o solidnej bazie empirycznej. Jedyny pewnik to pozytywna korelacja udziału (różnie mierzonych) udziałów subsektora usług o wysokim nasyceniu kapitałem ludzkim z poziomem PKB per capita. Przedmiotem dyskusji jest nawet to, czy przesuwanie się produkcji i zatrudnienia do sektora usług jest szkodliwą deindustrializacją czy pozytywnym przesunięciem popytu i podaży w kierunku wykorzystującym wysoki poziom kwalifikacji mieszkańców bogatego Zachodu.
Autor artykułu prezentuje swój wkład w debatę w kwestii determinant owych przesunięć roli silnika wzrostu. Zwraca on uwagę, w ślad za Fukuyamą, że w procesie industrializacji wolności ekonomiczne i obywatelskie odgrywają mniejszą rolę wzmacniającą ten proces. Wskazuje jednak, że ich siła oddziaływania rośnie wraz ze wzrostem PKB per capita i rosnącym udziałem usług o wysokim nasyceniu kapitałem ludzkim. Teza autora znajduje potwierdzenie empiryczne.
Bibliografia
Afonso A., Schuknecht L., Tanzi V., Public Sector Efficiency: An International Comparison, Public Choice 2005, June.
Ark B. van et al., Meas-uring Intangible Capital and its Contribution to Economic Growth, EIB Papers 14, 2009, nr 1: 62-93.
Baumol W.J., Macroeconomics of Unbalanced Growth: The Anatomy of Urban Crisis, American Economic Review 57, 1967, June: 415-426.
Carlsson B., The Content of Productivity Growth in Swedish Manufacturing, Research Policy 10, 1981, nr 4.
Chenery H.B., Syrquin M., Patterns of Development 1950-1970, OUP, London 1975.
Chenery H.B., Transitional Growth and World Industrialisation, [w:] B. Ohlin et al. (red.), The International Allocation of Economic Activity, Macmillan, London 1977.
Clark C., Conditions of Economic Progress, MacMillan, London 1951.
Corrado C.A., Hulten C.R., Sichel D.E., Intangible Capital and US Economic Growth, Review of Income and Wealth 55, 2009, nr 3: 661-685.
Economic Growth in the Third World, Yale UP, New Haven 1985.
Economics of Development, wyd. 5, R.D. Irwin, Homewood, Ill., 1985.
Fatás A., Mihov I., Another Challenge to China’s Growth, Harvard Business Review 2009, March.
Fourastié J., La grand espoir du XXe siècle, Presses Universitaires de France, Paris 1949.
Heritage Foundation i Wall Street Journal, 2000 Index of Economic Freedom, [b.m.w].
Kuznets S., Economic Growth of Nations: Total Output and Production Structure, The Belknap Press, Cambridge, Mass., 1966 [wyd. polskie: Wzrost gospodarczy narodów, PWE, Warszawa 1976].
Kuznets S., Modern Economic Growth: Rate, A Structure and Speed, Yale UP, New Haven 1966.
Lal D., Unintended Consequences. The Impact of Factor Endowments, Culture, and Politics on Long-Run Economic Performance, The MIT Press, Cambridge, Mass., 1998.
Schettkat R., Yocarini L., The Shift to Services. A Review of the Literature, Forschungsinstitut zur Zukunft der Arbeit Discussion Papers 964, December 2003.
Uppenberg K., Strauss H., Innovation and Productivity Growth in the EU Services Sector, European Investment Bank, EIB Paper, July 2010.
Winiecki J., Private Sector after Communism, Routledge, London 2004.
Winiecki J., Russia and China Facing the ‘Great Wall’, Post-Communist Economies 24, 2012, nr 3.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.