Prawo własności odpadów komunalnych

Abstrakt

Informując o planowanych, a następnie wprowadzonych, zmianach w systemie gospodarowania odpadami, media spopularyzowały stwierdzenie, że gminy przejmą własność odpadów komunalnych. Hasło to, powtarzane wielokrotnie, utrwaliło się w świadomości społecznej. Trafiło nawet do języka prawniczego, jako swoisty skrót myślowy. Warto zatem podjąć refleksję nad jego sensem i prawdziwością. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wniosków z analizy tytułu prawnego do śmieci, jaki przysługuje poszczególnym podmiotom prawnym zaangażowanym w proces gospodarowania odpadami od ich powstania do utylizacji.

Rozważania na ten temat z pozoru wydają się pobawione jakiejkolwiek doniosłości w sferze prawnej czy ekonomicznej. W istocie wnioski z nich płynące mają praktyczne znaczenie, choćby w kontekście kradzieży odpadów. Warto pamiętać, że w tle owych rozważań znajduje się proces gospodarowania odpadami będący wyzwaniem dla współczesnego świata i jednocześnie dochodową gałęzią gospodarki. O wielkich pieniądzach, jakie wchodzą w grę, można mówić zarówno w kontekście rynku usług wywozu i zagospodarowywania odpadów komunalnych, jak i zysków z odzysku surowców wtórnych. Dość powiedzieć, że przygotowany przez Bank of America Merrill Lynch w kwietniu 2013 r. raport „No time to waste – global waste primer” szacuje wartość światowego rynku odpadów komunalnych na kwotę ok. 410-430 mld USD, w rozumianej zaś szeroko branży śmieciowej (w tym odpady radioaktywne, medyczne czy spalarnie śmieci) – na bilion dolarów.