Słowa kluczowe
stary instytucjonalizm
gospodarcza niepewność
B15
B25
B52
J08
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 432
Liczba pobrań: 325
Abstrakt
Celem artykułu jest przybliżenie koncepcji gospodarczej niepewności Johna R. Commonsa, będącej jedną z determinant działania podmiotów ekonomicznych na rynku. Tłem teoretycznym prezentowanego opracowania są poglądy starej ekonomii instytucjonalnej aspirującej do stworzenia alternatywy wobec ekonomii głównego nurtu definiowanej w kategoriach tradycji neoklasycznej. Gospodarcza niepewność czy przeciwnie ‒ gospodarcza pewność mogą być określane jako te elementy, które pełnią w życiu gospodarczym strategiczną rolę, odpowiadają bowiem za teraźniejsze oczekiwania co do przyszłości. Dla każdego podmiotu gospodarczego ważna jest bowiem stabilność zbiorowych działań zarówno społeczeństwa jako całości, jak i państwa jako organu tworzącego oraz kontrolującego przestrzeganie zasad. Działania te mają bowiem zagwarantować każdej jednostce gospodarczej udział w produkcji dóbr i usług. Według Commonsa w systemie kapitalistycznym, zwłaszcza w czasach kryzysów gospodarczych, dominuje jednak poczucie braku bezpieczeństwa na rynku, czyli właśnie gospodarcza niepewność. Badania ekonomiczne nie powinny zatem pomijać tego aspektu funkcjonowania rynku. Wyjaśnienie koncepcji gospodarczej niepewności według J.R. Commonsa wiąże się przy tym z kwestią społecznych relacji, pojęciem transakcji, rozwojem psychologii negocjacji, czy też potrzebą określenia praw i obowiązków podmiotów gospodarczych oraz związków dzisiejszego działania z efektami uzyskiwanymi w przyszłości. Dlatego też w artykule przedstawiono założenia koncepcji grup interesu wpisującej się w teorie wyboru publicznego, rozróżniono pojęcie niepewności i ryzyka, opisano problem gospodarczej niepewności jako pewien zinstytucjonalizowany proces, a na koniec porównano koncepcję Johna R. Commonsa z teorią grup interesu Mancura Olsona.
Bibliografia
Almond G., Powell G., Stram K., Dalton R., Comparative Politics (A Theoretical Framework), Longman, New York 2001.
Arrow K.J., Eseje z teorii ryzyka, PWN, Warszawa, 1979.
Arytoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D.Gromska, PWN, Warszawa 2007.
Bazzoli L., L’économie politique de John R.Commons. Essai sur l’insitutionalisme en sciences sociales, L’Harmattan, Paris 1999.
Chavance B., L’économie institutionnelle, La Découverte, Repères, Paris 2007.
Chmielewski P., Homo Agens. Instytucjonalizm w naukach ekonomicznych, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2011.
Clague C., Rausser G.C., (red.), The Emergnec of Market Economies in Eastern Europe, Blackwell, Cambridge 1992.
Commons J.R. (ed.), Trade unionism and labor problems, Gin and Company, Boston, MA 1921.
Commons J.R., Institutional Economics, The American Economic Review 1931, vol. 21, no. 4, December.
Commons J.R., Institutional Economics. Its Place in Political Economy, t. 1, New Brunswick & London: Transaction Publishers 1934/1959/1990.
Commons J.R., Legal Foundations of Capitalism, Madison, Milwaukee, London: The University of Wisconsin Press 1924/1957/1968.
Davidson P., Weintraub S., Money as cause and effect, Economic Journal 1973, vol. 83(332), December.
Friedman M., A Theory of the Consumption Function, Princeton University Press 1957.
Furubotn E.G., Richer R., Institutions and Economic Theory. The Contribution of the New Institutional Economics, The University of Michigan Press 2005.
Gagliardo D., American social insurance, Harper & Brothers, New-York 1949.
Gislain J.-J., Causalité institutionnelle : la futurité chez J.R.Commons, La futurité est le principe le plus important de l’économie, Economie et Institutions 1, 2002.
Iwanek M., Wilkin J., Instytucje i instytucjonalizm w ekonomii, Wydawnictwo UW-WNE, Warszawa 1998.
Keynes J.M, The General Theory of Employment, The Quarterly Journal of Economics 1937, vol. 51, issue 2.
Keynes J.M., A Treatise on Probability, Macmillan and Co., 1921.
Klimczak K.M., Ryzyko w teorii ekonomii, Master of Business Administration 2008, nr 6.
Knight F.H., Risk, Uncertainty and Profit, Schaffner&Marx, Boston 1921.
Krueger A., The Political of Rent-Seeking Society, American Economic Review 1974, vol. 64.
Machelski Z., Rubisz L. (red.), Grupy interesu. Teoria i działanie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2003.
Morawski W., Socjologia ekonomiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
Morel S., Employment and Economic Insecurity: a Commonsian Perspective, Studies in Social Justice 2009, vol. 3, issue 2.
Morel S., Institutionnalisme commonsien, citoyenneté et « sécurité économique », Economie et Institutions 2, 2003.
Neumann J. von, Morgenstern O., Theory of Games and Economic Behavior, 1st ed., Princeton University Press, Princeton 1944.
North D.C., Institutions, Institutional Change, and Economic Performance, Cambridge University Press, New York 1990.
Olson M., Logika działania zbiorowego. Dobra publiczne i teoria grup, tłum. S. Szymański, Scholar, Warszawa 2012.
Olson M., The Logic of Collective Action: Public Goods and the Theory of Groups, Harvard Economic Studies, Vol. 124, Harvard University Press, Cambridge 1965, 1971.
Polaszkiewicz B., Boehlke J., (red.), Ład instytucjonalny w gospodarce, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2005.
Ratajczak M. (red.), Współczesne teorie ekonomiczne, Wydawnictwo UE w Poznaniu, Poznań 2012.
Ratajczak M., Transformacja ustrojowa w świetle ustaleń i założeń ekonomii instytucjonalnej, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2009, z. 2.
Rudolf S. (red.), Nowa ekonomia instytucjonalna. Aspekty teoretyczne i poznawcze, Wyd. WSEiA im. E. Lipińskiego, Kielce 2005.
Rutherford M., J.R.Commons’s institutional economics, Journal of Economic Issues 1983, vol. 17, no 3.
Simon H.A., Administrative Behavior: A Study of Decision-Making Processes in Administrative Organization, Free Press, Toronto 1965.
Stabryła A. (red.), Koncepcje zarządzania współczesnego przedsiębiorstwa, Fundacja UE w Krakowie, Kraków 2010.
Tullock G., The Welfare Cost of Tariffs, Monopolies and Theft, Western Economic Journal 1967, vol. 5, no 3, June.
Voos P.B. (eds.), Industrial Relations Research Association Series, Proceedings of the Fiftieth Annual Meeting, WI: IRRA, Madison 1994.
Weber M., Etyka protestancka i duch kapitalizmu, tłum. D. Lachowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011.
Weber M., Polityka jako zawód i powołanie, tłum. A. Kopacki, P. Dybel, Znak, Kraków 1998.
Wilkin J. (red.), Teoria wyboru publicznego. Wstęp do ekonomicznej analizy polityki i funkcjonowania sfery publicznej, Scholar, Warszawa, 2005.
Williamson O.E., The Economics of Organization: The Transaction Cost Approach, American Journal of Sociology 1981, vol. 87, no. 3.
Zagóra-Jonszta U. (red.), Dokonania współczesnej myśli ekonomicznej. Ekonomia instytucjonalna – teoria i praktyka, Wydawnictwo AE w Katowicach, Katowice 2006.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.