Słowa kluczowe
znaczenie językowe
pragmatyzm analityczny
poznańsko-szczecińska szkoła teorii prawa
Jak cytować
Abstrakt
Autor rekonstruuje stanowiska przyjmowane w ramach tzw. poznańsko-szczecińskiej szkoły teorii prawa (Szkoła) dotyczące znaczenia językowego normy prawnej. Pozwala to na unaocznienie pewnych dylematów związanych z przyjmowaniem założeń filozofii analitycznej w teorii prawa. Następnie zwrócono uwagę na wpływ filozofii Kazimierza Ajdukiewicza na pojmowanie znaczenia językowego w Szkole. Problem znaczenia językowego może zostać wyjaśniony przy użyciu definicji równoznaczności, której rdzeń stanowi zbiór dyrektyw danego języka. W ostatniej części tekstu omówione zostały natomiast tezy pragmatyzmu analitycznego Roberta B. Brandoma i sposób jego aplikacji do teorii prawa przez Macieja Dybowskiego. Pragmatyzm analityczny poszerza badania semantyczne o próbę zrozumienia uwarunkowań praktycznych.
Bibliografia
Ajdukiewicz, K. (1965). Logika pragmatyczna. Warszawa.
Ajdukiewicz, K. (2006a). O znaczeniu wyrażeń, [w:] K. Ajdukiewicz, Język i poznanie. Tom 1. Warszawa: 105–134 [= K. Ajdukiewicz. O znaczeniu wyrażeń, [w:] Księga Pamiątkowa Polskiego Towarzystwa Filozoficznego we Lwowie. Lwów 1931: 31–77].
Ajdukiewicz, K. (2006b). Zagadnienie empiryzmu a koncepcja znaczenia, [w:] K. Ajdukiewicz, Język i poznanie. Tom 2. Warszawa: 388–400 [= K. Ajdukiewicz. Zagadnienie empiryzmu a koncepcja znaczenia. Studia Filozoficzne 36(1), 1964: 3–14].
Brandom, R.B. (2012). Między mówieniem a działaniem. W stronę analitycznego pragmatyzmu. Tłum. M. Gokieli. Warszawa.
Canale, D., Tuzet, G. (2007). On legal inferentialism: toward a pragmatics of semantic content in legal interpretation? Ratio Juris 20(1): 32–44.
Czepita, S. (2010). Derywacyjna koncepcja wykładni a zagadnienie otwartej tekstowości pojęć prawnych, [w:] A. Choduń, S. Czepita (red.), W poszukiwaniu dobra wspólnego. Księga jubileuszowa Profesora Macieja Zielińskiego. Szczecin: 227–255.
Czepita, S., Wronkowska, S., Zieliński, M. (2013). Założenia szkoły poznańsko-szczecińskiej w teorii prawa. Państwo i Prawo 68(6): 3–16.
Dąmbska, I. (1989). O niektórych koncepcjach metafilozoficznych w szkole lwowsko-warszawskiej,
[w:] J. Perzanowski (red.), Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii. Warszawa: 22–29.
Dybowski, M. (2017a). Teoria prawa wobec wyzwań pragmatyzmu analitycznego. Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 14(1): 17–33.
Dybowski, M. (2017b). Transition to democracy and determinacy of legal concepts, [w:] B. Fekete, F. Gárdos-Orosz (eds.), Central and Eastern European Socio-Political and Legal Transition Revisited. Frankfurt am Main: 57–74.
Dybowski, M. (2017c). Uwagi o pragmatycznej roli definicji legalnych w derywacyjnej koncepcji wykładni prawa, [w:] M. Hermann, S. Sykuna (red.), Wykładnia prawa. Tradycja i perspektywy, Warszawa: 115–130.
Dybowski, M. (2018). Articulating ratio legis and practical reasoning, [w:] M. Dybowski, V. Klappstein (eds.), Ratio Legis. Philosophical and Theoretical Perspectives, Heidelberg: 29–55.
Hanusek, J. (2012). Argument Tarskiego i dwie teorie znaczenia Kazimierza Ajdukiewicza. Diametros 32: 160–189.
Klatt, M. (2004). Theorie der Wortlautgrenze: Semantische Normativität in der juristischen Argumentation. Baden-Baden.
Klatt, M. (2008). Making the Law Explicit: The Normativity of Legal Argumentation. Oxford–Portland.
Nowak, L. (1966). O znaczeniu wypowiedzi normatywnych, [w:] Naturalistyczne i antynaturalistyczne interpretacje humanistyki. Poznań: 27–52.
Nowak, L. (1973). Interpretacja prawnicza. Studium z metodologii prawoznawstwa. Warszawa.
Nowaczyk, A. (2000). Ajdukiewicza teoria znaczenia z perspektywy lat. Filozofia Nauki 8(2): 101–113.
Patryas, W. (1988). Interpretacja karnistyczna. Studium metodologiczne. Poznań.
Patryas, W. (1997). Definiowanie pojęć prawnych. Poznań.
Patryas, W. (2001). Rozważania o normach prawnych. Poznań.
Peregrin, J. (2012). Semantics without meanings? Sellarsian “patterned governed behavior” and the space of meaningfulness, [w:] R. Schantz (ed.), Prospects for Meaning, Berlin: 479–501.
Szubka, T. (2009). Filozofia analityczna. Koncepcje, metody, ograniczenia. Wrocław.
Wronkowska, S. (2010). Zygmunt Ziembiński, [w:] T. Buksiński (red.), Filozofia na Uniwersytecie w Poznaniu. Poznań: 335–346.
Wróblewski, J. (1959). Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego. Warszawa.
Zarębski, T. (2013). Neopragmatyzm Roberta B. Brandoma. Kraków.
Zieliński, M. (1972). Interpretacja jako proces dekodowania tekstu prawnego. Poznań.
Zieliński, M. (2017). Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki. Warszawa.
Zieliński, M., Ziembiński, Z. (1988). Uzasadnianie twierdzeń, ocen i norm w prawoznawstwie. Warszawa.
Ziembiński, Z. (1960). Przepis prawny a norma prawna. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 22(1): 105–122.
Ziembiński, Z. (1966). Logiczne podstawy prawoznawstwa. Warszawa.
Ziembiński, Z. (1974). Metodologiczne zagadnienia prawoznawstwa. Warszawa.
Ziembiński, Z. (1980). Problemy podstawowe prawoznawstwa. Warszawa.
Ziembiński, Z. (2002). Logika praktyczna. Warszawa.
Znamierowski, C. (1934). Podstawowe pojęcia teorji prawa. Część 1: Układ prawny i norma prawna. Wyd. 2. Poznań.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.