Ograniczenia możliwości korzystania z praw zagwarantowanych w Międzynarodowym pakcie praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych na podstawie jego art. 4 a progresywna realizacja tych praw

Abstrakt

Artykuł 4 Międzynarodowe paktu praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (MPPGSK) jest rzadko stosowany i komentowany. Jedną z najbardziej kontrowersyjnych kwestii związanych z rozumieniem i stosowaniem tego przepisu jest jego relacja do zasady progresywnej realizacji praw zawartych w Pakcie. Zasadnicza wątpliwość wiąże się pytaniem, czy wszelkie niedobory w możliwości korzystania z praw zawartych w Pakcie, a więc również te związane z ograniczoną dostępnością zasobów i wynikającą stąd niemożnością po stronie państwa pełnej realizacji któregoś z praw czy wolności, należy rozumieć jako ograniczenia i oceniać je pod kątem art. 4 i zawartych w nim kryteriów dopuszczalności ograniczeń, czy też nie. Wiąże się to szczególnie z pytaniem, czy wprowadzanie przez państwa tzw. środków retrogreasywnych, w sytuacjach gdy dostępne środki kurczą się, powinny podpadać pod reżim art. 4 MPPGSK, czy należą do innego porządku i podlegają innym wymogom. W tekście podjęto próbę rozgraniczenia kwestii związanych z niepełną możliwością korzystania przez podmioty uprawnione z praw zagwarantowanych w Pakcie wynikających z niedoboru zasobów oraz tych, które wynikają z realizacji przez państwa innych uprawnionych celów. Ukazano uzasadnienie takiego rozgraniczenia wynikające z prac przygotowawczych nad MPPGSK, jego z treści, a także z jego ochronnej funkcji. Podjęto również próbę wskazania drogi do doprecyzowania rozgraniczenia znaczenia art. 2 ust. 1 MPPGSK i art. 4 MPPGSK przez właściwe podejście do procedury skargowej na gruncie tego dokumentu, a szczególnie właściwe rozumienie art. 8 ust. 4 Protokołu ustanawiającego procedurę skargową.