Słowa kluczowe
wyjaśnianie intencjonalne
czynności konwencjonalne
pojęcie czynu
kauzalizm
antykauzalizm
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 505
Liczba pobrań: 353
Abstrakt
Artykuł dotyczy specyficznej współzależności między identyfikacją a intencjonalnym wyjaśnianiem czynności konwencjonalnych (w szczególności prawnie doniosłych czynności konwencjonalnych). Autor charakteryzuje tą współzależność jako „konstytutywną”, ponieważ odgrywa ona konstytutywną rolę przy identyfikacji danej czynności konwencjonalnej. Można wyrazić to formułą: „osoba O dokonała czynności konwencjonalnej CK1” tylko wtedy, gdy „osoba O dokonała czynności konwencjonalnej CK1, ponieważ osoba O kierowała się intencją dokonania czynności konwencjonalnej CK1”. W artykule analizowana jest logiczna i argumentacyjna struktura wskazanej współzależności. W świetle dokonanej analizy autor uznaje, że konstytutywna współzależność skłania do traktowania odpowiedniej intencji jako elementu samej czynności konwencjonalnej (w przeciwieństwie do poglądu przyjmowanego w teorii czynności konwencjonalnych) oraz postulowania istnienia, obok reguł konstytutywnych, właściwych dla danej czynności reguł weryfikacji. Uznanie odpowiedniej intencji za element czynności konwencjonalnej przemawia zaś przeciwko kauzalizmowi, traktującemu intencje jako przyczyny zachowań.Bibliografia
Anscombe, G.E.M. (1983). The causation of action, [w:] C. Ginet, S. Shoemaker (eds.), Knowledge and Mind. Oxford: 174–190.
Austin, J.L. (1962). How to Do Things with Words. J.O. Urmson (ed.), Oxford.
Bator, A. (2000). Użycie normy prawnej w regulacji stosunków gospodarczych. Wrocław.
Bator, A. (2004). Kompetencja w prawie i prawoznawstwie. Wrocław.
Bogucki, O. (2016). Model wykładni funkcjonalnej w derywacyjnej koncepcji wykładni prawa. Szczecin.
Candlish, S., Damnjanovic, N. (2013). Reasons, actions, and the will: the fall and rise of causalism, [w:] M. Beaney (ed.), The Oxford Handbook of the History of Analytic Philosophy. Oxford: 689–708.
Czepita, S. (1996). Reguły konstytutywne a zagadnienia prawoznawstwa. Szczecin.
Czepita, S. (2016). O koncepcji czynności konwencjonalnych w prawie, [w:] M. Smolak (red.), Wykładnia konstytucji. Aktualne problemy i tendencje, Warszawa: 109–147.
Czepita, S. (2017). O pojęciu czynności konwencjonalnej i jej odmianach. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 79(1): 85–102.
D’Oro, G., Sandis, C. (eds.) (2013). Reasons and Causes: Causalism and Non-Causalism in the Philosophy of Action. New York.
Janusz-Pohl, B. (2017). Formalizacja i konwencjonalizacja jako instrumenty analizy czynności karnoprocesowych w prawie polskim. Poznań.
Kmita, J., Banaszak G. (1991). Społeczno-regulacyjna koncepcja kultury. Warszawa.
Kuipers, T.A.F. (1985). Logic of intentional explanation. Communication and Cognition 18(1/2): 177–198.
Machnikowski, P. (2004). Komentarz do art. 65 k.c., [w:] E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom 1. Warszawa: 237–245.
Nowak, L., Wronkowska S., Zieliński, M., Ziembiński, Z. (1972). Czynności konwencjonalne w prawie. Studia Prawnicze 33(2): 73–99.
Patryas, W. (1979). Interpretacja humanistyczna a skutkowe ujęcie czynności. Poznańskie Studia z Filozofii Nauki 4: 271–283.
Patryas, W. (1988). Interpretacja karnistyczna. Studium metodologiczne. Poznań.
Patryas, W. (2005). Performatywy w prawie. Poznań.
Radwański, Z. (1977). Teoria umów. Warszawa.
Searle, J. (1995). The Construction of Social Reality. New York.
Searle, J. (2002). How to derive “ought” from “is”, [w:] Ph. Foot Theories of Ethics. Oxford: 101–114.
Searle, J. (2010). Making the Social World: The Structure of Human Civilization. Oxford.
Setiya, K. (2007). Reasons without Rationalism. Princeton.
Vanderbeeken, R. (2004). Models of intentional explanation. Philosophical Explorations 7(3): 233–246.
Von Wright, G.H. (1971). Explanation and Understanding. London.
Queloz, M. (2018). Davidsonian causalism and Wittgensteinian anti-causalism: a rapprochement. Ergo 5(6): 153–72.
Quine, W.V., Ullian, J.S. (1970). The Web of Belief. New York.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.