O pełnomocnictwie. Przyczynek do analizy podstawowych konstrukcji cywilistycznych

Abstrakt

Pełnomocnictwo do dokonania określonej czynności prawnej musi być rozpatrywane na dwóch płaszczyznach: ogólnej i szczególnej. Ta pierwsza odnosi się do samego udzielenia pełnomocnictwa i zdolności do upoważnienia. Ta druga dotyczy zaś zdolności mocodawcy do dokonania czynności prawnej, do której dokonania upoważnił pełnomocnika. Ograniczenie zdolności do czynności prawnych lub utrata prawa podmiotowego (np. własności, autorskich praw majątkowych) nie wpływają na pełnomocnictwo (nie wygasa ono). Pozbawienie mocodawcy zdolności do czynności prawnych prowadzi zaś do wygaśnięcia pełnomocnictwa. Interesy mocodawcy są przy tym w każdym przypadku należycie chronione: w wypadku utraty zdolności do czynności prawnych przez mocodawcę pełnomocnik działa jako rzekomy pełnomocnik (czynność przez niego dokonana jest nieważna lub bezskutecznie zawieszona i wymaga potwierdzenia przez przedstawiciela ustawowego na podstawie art. 103 § 1 k.c.); w wypadku ograniczenia zdolności do czynności prawnych mocodawcy – czynność prawna dokonana przez pełnomocnika podlega kontroli przedstawiciela ustawowego (tak jak czynność dokonana przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych – na podstawie art. 18 § 1 k.c.), a niekiedy do swej ważności wymaga również zezwolenia sądu opiekuńczego (art. 101 § 3 k.r.o.); w wypadku utraty prawa podmiotowego przez mocodawcę nie będzie co do zasady możliwe rozporządzenie tym prawem.