Criticism of classical pragmatism: the unknown origins of Czesław Znamierowski’s theory and philosophy of law
Okładka czasopisma Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, tom 82, nr 1, rok 2020
PDF (English)

Słowa kluczowe

Znamierowski
prawda
logika
pragmatyzm
aprioryzm
psychologizm
teoria prawa

Jak cytować

Dybowski, M. (2020). Criticism of classical pragmatism: the unknown origins of Czesław Znamierowski’s theory and philosophy of law. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny I Socjologiczny, 82(1), 25–39. https://doi.org/10.14746/rpeis.2020.82.1.2

Liczba wyświetleń: 758


Liczba pobrań: 307

Abstrakt

Artykuł przedstawia kluczowe idee rozprawy doktorskiej Czesława Znamierowskiego z 1911 r. na temat pojęcia prawdy w pragmatyzmie (Der Wahrheitsbegriff im Pragmatismus), dotychczas nieomawiane w literaturze, oraz wpływ, jaki wywarły na niektóre z jego późniejszych idei w filozofii i teorii prawa. Polemika z pragmatyzmem umocniła jego późniejsze poglądy na naukę i logikę, a zwłaszcza na problem logicznej wartości zdań. Ten fundamentalny wgląd w antypsychologizm Znamierowskiego, tj. niezależność logiki od stanów, dostarcza głębszego wyjaśnienie dualizmu w jego teorii norm prawnych, którym przypisywał zarówno prawdziwość, jak i obowiązywanie, niezależne od siebie. Analiza Wahrheitsbegriff pod kątem epistemologicznego zawieszenia Znamierowskiego między empiryzmem a aprioryzmem może również pomóc w lepszym zrozumieniu źródeł jego obiektywistycznej ontologii społecznej oraz takich pojęć prawnoteoretycznych, jak „norma konstrukcyjna” i „akt tetyczny”.

https://doi.org/10.14746/rpeis.2020.82.1.2
PDF (English)

Bibliografia

Armstrong, D.M. (1973). Belief, Truth and Knowledge. London.

Barwicka-Tylek, I. (2010). W kwestii „psychologiczności” psychologicznej teorii prawa Leona Petrażyckiego. Państwo i Prawo 65(2): 44–56.

Brandom, R.B. (2011). Perspectives on Pragmatism: Classical, Recent, and Contemporary. Cambridge.

Buczyńska-Garewicz, H. (1970). Wartość i fakt. Rozważania o pragmatyzmie. Warsaw.

Buczyńska-Garewicz, H. (1973). James. Warsaw.

Calcaterra, R.M., Dreon, R. (eds.) (2017). Pragmatism and psychologism. European Journal of Pragmatism and American Philosophy 9(1).

Czepita, S. (1987). Czesława Znamierowskiego koncepcja „redukcji indywidualizującej”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 49(3): 63–73.

Czepita, S. (1988). Koncepcje teoretycznoprawne Czesława Znamierowskiego. Poznań.

Godden, D.M. (2005). Psychologism in the logic of John Stuart Mill: Mill on the subject matter and foundations of ratiocinative logic. History and Philosophy of Logic 26(2): 115–143.

Grobler, A. (2008). Metodologia nauk. Kraków.

Haack, S. (2018). The pragmatist tradition: lessons for legal theorists. Washington University Law Review 95(5): 1049–1082.

Ingarden, R. (1963). Z badań nad filozofią współczesną. Dzieła filozoficzne. Volume 6. Warsaw.

James, W. (1897). The Will to Believe, and Other Essays in Popular Philosophy. New York.

James, W. (1907). Pragmatism, a New Name for Some Old Ways of Thinking: Popular Lectures on Philosophy. New York.

Judycki, S. (1993). Co to jest fenomenologia? Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 2(1): 25–38.

Kawalec, P. (2010). Woluntaryzm epistemologiczny Williama Jamesa. Próba rekonstrukcji na gruncie probabilizmu B. van Fraassena. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 19(4): 283–295.

Kołakowski, L. (2000). Kultura i fetysze. Warsaw.

Lalande, A. (1908). Pragmatisme, humanisme, et vérité. Revue Philosophique de la France et de l’Étranger 65: 1–26.

Lorini, G. (2010). Ontologia społeczna Czesława Znamierowskiego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 72(4): 21–30.

Lorini, G., Żełaniec, W. (2016). Czesław Znamierowski’s social ontology and its phenomenological roots, [in:] A. Salice, H.B. Schmid (eds.), The Phenomenological Approach to Social Reality. History, Concepts, Problems. Cham: 75–89.

Merezhko, A.A. (2012). The mystery of a legal philosopher’s death: L.I. Petrazhitskii. Journal of Comparative Law 108(7): 108–114.

Meyer, M. (1908). The exact number of pragmatisms. The Journal of Philosophy, Psychology and Scientific Methods 5: 321–326.

Perz, Z. (1966). U podstaw poglądów etycznych Czesława Znamierowskiego. Studia Philosophiae Christianae 2(1): 135–164.

Schiller, F.C.S. (1902). Axioms as postulates, [in:] H. Sturt (ed.), Personal Idealism: Philosophical Essays by Eight Members of the University of Oxford. London: 47–134.

Schiller, F.C.S. (1905). The Definition of ‘Pragmatism’ and ‘Humanism’. Mind 54(14): 235–240.

Schiller, F.C.S. (1907). Studies in Humanism. London.

Sidgwick, A. (1905). Applied axioms. Mind 54(14): 42–57.

Tworak, Z. (1996). Logika wobec myślenia. Nowa Krytyka 7: 73–91.

Ziembiński, Z. (1963). Normy tetyczne a normy aksjologiczne w koncepcji Cz. Znamierowskiego. Studia Filozoficzne 33(2): 85–100.

Ziembiński, Z. (1968). Czesław Znamierowski 1888–1967. Ruch Filozoficzny 26(4): 299–302.

Ziembiński, Z. (1976). Practical Logic. Dordrecht.

Ziółkowski, J. (1987). Socjologiczna koncepcja narodu Czesława Znamierowskiego. Ruch Prawniczy,

Ekonomiczny i Socjologiczny 49(3): 13–27.

Znamierowski, C. (1912). Der Wahrheitsbegriff im Pragmatismus. Inaugural-Dissertation zur Erlangung der Philosophischen Doktorwürde, Vorgelegt der Hohen Philosophischen Fakultät der Basler Universität. Warsaw.

Znamierowski, C. (1921). O przedmiocie i fakcie społecznym. Przegląd Filozoficzny 24(1/2): 1–33.

Znamierowski, C. (1925). Psychologistyczna teoria prawa. Analiza krytyczna. Przegląd Filozoficzny 25(1): 1–78.

Znamierowski, C. (1934). Podstawowe pojęcia teorii prawa. Część pierwsza. Układ prawny i norma prawna. 2nd edition. Poznań.

Znamierowski, C. (1938). Rehabilitacja narodu. Poznań.

Znamierowski, C. (1947/1948). Prolegomena do nauki o państwie. 2nd edition. Poznań.

Znamierowski, C. (1957). Oceny i normy. Warsaw.