Criticism of classical pragmatism: the unknown origins of Czesław Znamierowski’s theory and philosophy of law
PDF (English)

Słowa kluczowe

Znamierowski
prawda
logika
pragmatyzm
aprioryzm
psychologizm
teoria prawa

Jak cytować

Dybowski, M. (2020). Criticism of classical pragmatism: the unknown origins of Czesław Znamierowski’s theory and philosophy of law. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny I Socjologiczny, 82(1), 25–39. https://doi.org/10.14746/rpeis.2020.82.1.2

Liczba wyświetleń: 718


Liczba pobrań: 296

Abstrakt

Artykuł przedstawia kluczowe idee rozprawy doktorskiej Czesława Znamierowskiego z 1911 r. na temat pojęcia prawdy w pragmatyzmie (Der Wahrheitsbegriff im Pragmatismus), dotychczas nieomawiane w literaturze, oraz wpływ, jaki wywarły na niektóre z jego późniejszych idei w filozofii i teorii prawa. Polemika z pragmatyzmem umocniła jego późniejsze poglądy na naukę i logikę, a zwłaszcza na problem logicznej wartości zdań. Ten fundamentalny wgląd w antypsychologizm Znamierowskiego, tj. niezależność logiki od stanów, dostarcza głębszego wyjaśnienie dualizmu w jego teorii norm prawnych, którym przypisywał zarówno prawdziwość, jak i obowiązywanie, niezależne od siebie. Analiza Wahrheitsbegriff pod kątem epistemologicznego zawieszenia Znamierowskiego między empiryzmem a aprioryzmem może również pomóc w lepszym zrozumieniu źródeł jego obiektywistycznej ontologii społecznej oraz takich pojęć prawnoteoretycznych, jak „norma konstrukcyjna” i „akt tetyczny”.

https://doi.org/10.14746/rpeis.2020.82.1.2
PDF (English)

Bibliografia

Armstrong, D.M. (1973). Belief, Truth and Knowledge. London.

Barwicka-Tylek, I. (2010). W kwestii „psychologiczności” psychologicznej teorii prawa Leona Petrażyckiego. Państwo i Prawo 65(2): 44–56.

Brandom, R.B. (2011). Perspectives on Pragmatism: Classical, Recent, and Contemporary. Cambridge.

Buczyńska-Garewicz, H. (1970). Wartość i fakt. Rozważania o pragmatyzmie. Warsaw.

Buczyńska-Garewicz, H. (1973). James. Warsaw.

Calcaterra, R.M., Dreon, R. (eds.) (2017). Pragmatism and psychologism. European Journal of Pragmatism and American Philosophy 9(1).

Czepita, S. (1987). Czesława Znamierowskiego koncepcja „redukcji indywidualizującej”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 49(3): 63–73.

Czepita, S. (1988). Koncepcje teoretycznoprawne Czesława Znamierowskiego. Poznań.

Godden, D.M. (2005). Psychologism in the logic of John Stuart Mill: Mill on the subject matter and foundations of ratiocinative logic. History and Philosophy of Logic 26(2): 115–143.

Grobler, A. (2008). Metodologia nauk. Kraków.

Haack, S. (2018). The pragmatist tradition: lessons for legal theorists. Washington University Law Review 95(5): 1049–1082.

Ingarden, R. (1963). Z badań nad filozofią współczesną. Dzieła filozoficzne. Volume 6. Warsaw.

James, W. (1897). The Will to Believe, and Other Essays in Popular Philosophy. New York.

James, W. (1907). Pragmatism, a New Name for Some Old Ways of Thinking: Popular Lectures on Philosophy. New York.

Judycki, S. (1993). Co to jest fenomenologia? Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 2(1): 25–38.

Kawalec, P. (2010). Woluntaryzm epistemologiczny Williama Jamesa. Próba rekonstrukcji na gruncie probabilizmu B. van Fraassena. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 19(4): 283–295.

Kołakowski, L. (2000). Kultura i fetysze. Warsaw.

Lalande, A. (1908). Pragmatisme, humanisme, et vérité. Revue Philosophique de la France et de l’Étranger 65: 1–26.

Lorini, G. (2010). Ontologia społeczna Czesława Znamierowskiego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 72(4): 21–30.

Lorini, G., Żełaniec, W. (2016). Czesław Znamierowski’s social ontology and its phenomenological roots, [in:] A. Salice, H.B. Schmid (eds.), The Phenomenological Approach to Social Reality. History, Concepts, Problems. Cham: 75–89.

Merezhko, A.A. (2012). The mystery of a legal philosopher’s death: L.I. Petrazhitskii. Journal of Comparative Law 108(7): 108–114.

Meyer, M. (1908). The exact number of pragmatisms. The Journal of Philosophy, Psychology and Scientific Methods 5: 321–326.

Perz, Z. (1966). U podstaw poglądów etycznych Czesława Znamierowskiego. Studia Philosophiae Christianae 2(1): 135–164.

Schiller, F.C.S. (1902). Axioms as postulates, [in:] H. Sturt (ed.), Personal Idealism: Philosophical Essays by Eight Members of the University of Oxford. London: 47–134.

Schiller, F.C.S. (1905). The Definition of ‘Pragmatism’ and ‘Humanism’. Mind 54(14): 235–240.

Schiller, F.C.S. (1907). Studies in Humanism. London.

Sidgwick, A. (1905). Applied axioms. Mind 54(14): 42–57.

Tworak, Z. (1996). Logika wobec myślenia. Nowa Krytyka 7: 73–91.

Ziembiński, Z. (1963). Normy tetyczne a normy aksjologiczne w koncepcji Cz. Znamierowskiego. Studia Filozoficzne 33(2): 85–100.

Ziembiński, Z. (1968). Czesław Znamierowski 1888–1967. Ruch Filozoficzny 26(4): 299–302.

Ziembiński, Z. (1976). Practical Logic. Dordrecht.

Ziółkowski, J. (1987). Socjologiczna koncepcja narodu Czesława Znamierowskiego. Ruch Prawniczy,

Ekonomiczny i Socjologiczny 49(3): 13–27.

Znamierowski, C. (1912). Der Wahrheitsbegriff im Pragmatismus. Inaugural-Dissertation zur Erlangung der Philosophischen Doktorwürde, Vorgelegt der Hohen Philosophischen Fakultät der Basler Universität. Warsaw.

Znamierowski, C. (1921). O przedmiocie i fakcie społecznym. Przegląd Filozoficzny 24(1/2): 1–33.

Znamierowski, C. (1925). Psychologistyczna teoria prawa. Analiza krytyczna. Przegląd Filozoficzny 25(1): 1–78.

Znamierowski, C. (1934). Podstawowe pojęcia teorii prawa. Część pierwsza. Układ prawny i norma prawna. 2nd edition. Poznań.

Znamierowski, C. (1938). Rehabilitacja narodu. Poznań.

Znamierowski, C. (1947/1948). Prolegomena do nauki o państwie. 2nd edition. Poznań.

Znamierowski, C. (1957). Oceny i normy. Warsaw.