Abstrakt
Niniejszy artykuł poświęcony prawu do poszanowania uczuć religijnych, który jest pochodną wolności religii. W świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu ochrona uczuć religijnych stanowi wartość, która usprawiedliwia ograniczenie wolności słowa. Prawo chroni uczucia wierzących przede wszystkim przed wypowiedziami, które są bezproduktywnie obraźliwe. Pojęcie bezproduktywnej obraźliwości jest interpretowane stosunkowo wąsko, a zatem w pełni dozwolone i mieszczące się w granicach wolności słowa są wypowiedzi szokujące, krytyczne wobec religii, kwestionujące dogmaty, budzące kontrowersje. Najwłaściwszą formą ochrony uczuć religijnych są sankcje cywilnoprawne, natomiast sankcje karne powinny mieć zastosowanie wyłącznie w ostateczności, w przypadku wypowiedzi nawołujących do przemocy lub prowadzących do poważnego zakłócenia porządku publicznego.
Bibliografia
Bychawska-Siniarska D. (2017). Protecting the Right to Freedom of Expression under the European Convention on Human Rights. A Handbook for Legal Practitioners. Council of Europe.
Clooney A., Webb, P. (2017). The right to insult in international law. Columbia Human Rights Law Review 48(2): 1–55.
Dijk P. van, Hoof, F. van, Rijn, A. van, Zwaak, L. (2018). Theory and Practice of the European Convention on Human Rights. Cambridge–Antwerp–Portland.
Evans, C. (2001). Freedom of Religion under the European Convention on Human Rights. Oxford.
Frowein, J., Peukert, W. (1996). Europäische Menschenrechtskonvention. EMRK-Kommentar. Kehl am Rhein.
Garlicki L., Hofmański, P., Wróbel, A. (2010). Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Komentarz do artykułów 1–18. Tom 1: Komentarz. Wersja elektroniczna Legalis. Warszawa: uwaga z nb. 7 do art. 10, uwaga z nb. 21 do art. 9.
Hucał, M. (2012). Wolność sumienia i wyznania w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Warszawa.
Letsas, G. (2012). Is there a right not to be offended in one’s religious beliefs? [w:] L. Zucca (ed.), Law, State and Religion in the New Europe Debates and Dilemmas. Cambridge: 239–260.
Meyer-Ladewig, J., Nettesheim, M., Raumer, S. von (2017). EMRK – Europäische Menschenrechtskonvention. Handkommentar. Basel.
Milanovic, M. (2018). Legitimizing blasphemy laws through the backdoor: the European Court’s judgment in E.S. v. Austria. Blog of the European Journal of International Law, 29.10.2018, <https://www.ejiltalk.org/legitimizing-blasphemy-laws-through-the-backdoor-the-european-courts-judgment-in-e-s-v-austria/> [dostęp: 5.02.2020].
Nowińska, E. (2007). Wolność wypowiedzi prasowej. Warszawa.
Peers, S. (2018). Freedom to insult? Balancing freedom of expression with religious tolerance in ECHR case law. EU Law Analysis Blog, 19.12.2018. <http://eulawanalysis.blogspot.com/2018/10/freedom-to-insult-balancing-freedom-of.html> [dostęp: 5.02.2020].
Sobczak, W. (2013). Wolność myśli, sumienia i religii. Poszukiwanie standardu europejskiego. Toruń.
Schabas, W.A. (2015). The European Convention on Human Rights: A Commentary. Oxford.
Skrzydło, J. (2013). Wolność słowa w orzecznictwie Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka: analiza porównawcza. Toruń.
Smet, S. (2018). E.S. v. Austria: freedom of expression versus religious feelings, the sequel. Strasbourg Observers, 7.11.2018. <https://strasbourgobservers.com/2018/11/07/e-s-v-austria-freedom-of-expression-versus-religious-feelings-the-sequel/> [dostęp: 5.02.2020].
Sobczak, J. (2001). Radiofonia i telewizja. Komentarz. Wersja elektroniczna Lex: uwaga nr 6 do art. 18.
Uitz, R. (2007). Freedom of Religion in European Constitutional and International Case Law. Strasburg.
Wacławczyk, W. (2009). Wolność słowa: wybrane zagadnienia. Toruń.
Warchałowski, K. (2004). Prawo do wolności myśli, sumienia i religii w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Lublin.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.