Słowa kluczowe
nauka prawa administracyjnego
reforma samorządowa
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 1491
Liczba pobrań: 654
Abstrakt
Przeprowadzone w 1990 r. reformy obejmujące reaktywowanie samorządu terytorialnego stanowiły jeden z najważniejszych elementów przemian ustrojowych w naszym kraju i były one istotnym elementem działań reformatorskich w ramach realizacji trzech głównych celów transformacji ustrojowej po roku 1989: demokracja, wolny rynek, decentralizacja. Postulat przywrócenia samorządu terytorialnego znalazł się w 1981 r. w programie Solidarności i powrócono do niego podczas obrad Okrągłego Stołu w 1989. Wśród zwolenników i propagatorów tej idei w opozycji antykomunistycznej byli przedstawiciele nauki prawa administracyjnego, którzy przewidywali stworzenie całkowicie nowej instytucji, niemieszczącej się w ramach ustroju komunistycznego. Zakładano zatem jednoznaczne odrzucenie starego systemu władz lokalnych. Przeprowadzona w 1990 r. reforma samorządowa stanowiła jednocześnie potężny wstrząs dla nauki ustrojowego prawa administracyjnego, które utraciło swój przedmiot badań w postaci problematyki rad narodowych, traktowanych odtąd wyłącznie w kontekście „negatywnych doświadczeń”. Reaktywowaniu samorządu terytorialnego w 1990 r. towarzyszyły dyskusje i spory wokół koncepcji jego istoty, podstawowych założeń ustrojowych i szczegółowych zasad funkcjonowania. Reforma nie zakończyła się w 1990 r., gdyż prawo samorządowe charakteryzuje się znaczną dynamiką przemian dotyczących konkretnych rozwiązań, co znajduje swój wyraz w licznych nowelizacjach ustaw samorządowych. Kolejnym reformom towarzyszyła działalność ekspertów z zakresu nauki prawa administracyjnego. Jednocześnie odnotować należy znaczny rozwój nauki prawa administracyjnego w zakresie problematyki samorządowej.
Bibliografia
Boć, J. (1992). Autonomia gminna (samorząd gminny) w Belgii. Samorząd Terytorialny 2(3): 27–33.
Buczkowski, P., Sowiński, R. (red.) (1994). Samorząd terytorialny drogą do demokracji. Poznań.
Chorąży, K. (1986). Ewolucja pozycji prawnej regionów we Francji. Lublin.
Dolnicki, B. (1993). Nadzór nad samorządem terytorialnym. Katowice.
Dolnicki, B. (1994a). Modele samorządu terytorialnego w Europie i w Polsce. Katowice.
Dolnicki, B. (1994b). Przemiany ustrojowe samorządu gminnego w Europie Zachodniej. Samorząd Terytorialny 4(12): 68–76.
Dolnicki, B. (red.) (2014). Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialny. Warszawa.
Dolnicki, B. (red.) (2015). Samorząd terytorialny w Polsce i Portugalii: analiza prawnoporównawcza. Warszawa.
Dolnicki, B. (red.) (2018a). Organizacja i funkcjonowanie aglomeracji miejskich. Warszawa.
Dolnicki, B. (red.) (2019a). Pozycja ustrojowa organów jednostek samorządu terytorialnego. Warszawa.
Dolnicki, B. (2019a). Proces powstawania Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, [w:] Fenomen prawa administracyjnego: księga jubileuszowa Profesora Jana Zimmermanna. Warszawa: 206–216.
Dolnicki, B., Marchaj, R. (2017a). Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 79(3): 73–89.
Dolnicki, B., Marchaj, R. (2017b). Związek metropolitalny w województwie śląskim. Samorząd Terytorialny 7/8: 5–18.
Izdebski, H. (1976). Problemy decentralizacji administracji we Francji XIX wieku. Czasopismo Prawno-Historyczne 78(1): 161–174.
Izdebski, H. (1993). Współczesne modele administracji publicznej. Warszawa.
Izdebski, H. (1996). Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej [w:] A. Piekara, Z. Niewiadomski, Samorząd terytorialny. Zagadnienia prawne i administracyjne. Wyd. 2. Warszawa: 139–158.
Izdebski, H. (2001). Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalność. Warszawa.
Janku, Z., Leoński, Z., Szewczyk, M., Waligórski, M., Wojtczak, K. (red.) (2005). Europeizacja polskiego prawa administracyjnego. Wrocław.
Jaworska-Dębska, B. (2017). O istocie związków metropolitalnych, [w:] B. Jaworska-Dębska (red.), O prawie administracyjnym i administracji. Refleksje. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Małgorzacie Stahl. Łódź: 225–240.
Jaworska-Dębska, B., Olejniczak-Szałowska, E., Budzisz, R. (red.) (2019). Decentralizacja i centralizacja administracji publicznej: współczesny wymiar w teorii i praktyce. Warszawa.
Jeżewski, J. (1992). Podział kompetencji między samorząd terytorialny a państwo we Francji. Samorząd Terytorialny 2(3): 31–41.
Jeżewski, J. (red.) (1995). Gmina w wybranych państwach Europy Zachodniej. Wrocław.
Kasiński, M. (2009). Monizm i pluralizm władzy lokalnej. Studium prawno-polityczne. Łódź.
Kieres, L. (1994). Problemy ustrojowoprawne samorządu terytorialnego. Samorząd Terytorialny 4(12): 12–20.
Kieres, L. (1998). Analiza zgodności polskiego prawa samorządu terytorialnego z Europejską Kartą Samorządu Terytorialnego. Samorząd Terytorialny 8(9): 3–80.
Kieres, L. (2015). Europejska karta samorządu lokalnego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 77(3): 77–99.
Kieres, R., Sowiński, R. (red.) (1991). Region samorządowy: założenia koncepcji – warianty rozwiązań – propozycje regulacji. Poznań.
Korczak, J. (2003). Ewolucyjność prawa samorządowego a prawo do dobrej administracji, [w:] Prawo do dobrej administracji. Materiały ze Zjazdu Katedr Prawa i Postępowania Administracyjnego, Warszawa-Dębe, 23–25 września 2002 r. Warszawa: 426–437.
Korczak, J. (2012). Konstytucyjne podstawy struktury i funkcji samorządu terytorialnego, [w:] system prawa administracyjnego. Tom 2: Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel. Warszawa: 177–200.
Korczak, J. (2018). Europejskie wpływy na funkcjonowanie samorządu terytorialnego w Polsce. Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji 114: 327–350.
Korczak, J. (red.) (2018). Cywilizacja administracji publicznej: księga jubileuszowa z okazji 80-lecia urodzin prof. nadzw. UWr dra hab. Jana Jeżewskiego. Wrocław.
Kowalczyk, B. (2014). Administracyjne prawo porównawcze a europeizacja prawa administracyjnego, [w:] J. Sługocki (red.), Dziesięć lat polskich doświadczeń w Unii Europejskiej: problemy prawnoadministracyjne. Tom 1. Wrocław: 55–65.
Kulesza, M. (1987). Administracyjnoprawne uwarunkowania polityki przestrzennej. Warszawa.
Kulesza, M. (2002). Polskie doświadczenia w zarządzaniu reformą decentralizacyjną. Samorząd Terytorialny 12(9): 5–34.
Kulesza, M. (2008). Budowanie samorządu. Wybór tekstów ze „Wspólnoty” 1990–2007. Warszawa.
Leoński, Z. (1991a). Tradycje samorządu terytorialnego w Polsce. Samorząd Terytorialny 1(3): 39–46.
Leoński, Z. (1991b). Samorząd terytorialny na szczeblu powiatowym w RFN. Samorząd Terytorialny 1(10): 18–23.
Lipowicz, I. (1991). Europejski standard samorządu terytorialnego a ustawodawstwo polskie. Samorząd Terytorialny 1(11/12): 75–83.
Lipowicz, I. (2009). Tradycje i przyszłość samorządu terytorialnego w świetle nauki prawa administracyjnego, [w:] J. Supernat, Między tradycją a przyszłością w nauce prawa administracyjnego – Księga Jubileuszowa z okazji 70. urodzin Profesora Jana Bocia. Wrocław: 427–438.
Lipowicz, I. (2019). Samorząd terytorialny XXI wieku. Warszawa.
Lisowski, P. (2014). Europeizacyjne konotacje instytucji wspólnoty samorządowej w Polsce, [w:] J. Sługocki (red.), Dziesięć lat polskich doświadczeń w Unii Europejskiej: problemy prawnoadministracyjne. Tom 2. Wrocław: 29–45.
Łętowski, J. (red.) (1984). Administracja Republiki Francuskiej. Wrocław.
Niewiadomski, Z. (1988). Samorząd terytorialny w warunkach współczesnego państwa kapitalistycznego. Warszawa.
Niewiadomski, Z. (1990). Samorząd terytorialny w Europie Zachodniej. Warszawa.
Niewiadomski, Z. (1991). Samorząd terytorialny wobec regionalizacji. Samorząd Terytorialny 1(7/8): 42–46.
Niewiadomski, Z. (1994). Samorząd terytorialny w Szwajcarii. Samorząd Terytorialny 4(9): 47–60.
Niewiadomski, Z. (2011). Samorząd terytorialny, [w:] R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.), System prawa administracyjnego. Tom 6. Podmioty administrujące. Warszawa: 97–160.
Niewiadomski, Z., Szreniawski, J. (1991). Zarys ustroju administracji lokalnej Rzeczypospolitej Polskiej. Lublin.
Olszewski, P. (2007). Problemy samorządu terytorialnego w obradach Okrągłego Stołu. Polityka i Społeczeństwo 4: 94–100.
Panejko, J. (1934). Geneza i podstawy samorządu europejskiego. Wilno.
Podgórski, K. (1993). Zakres działania przyszłego powiatu. Charakter prawny zadań i kompetencji, Samorząd Terytorialny 3(10): 55–60.
Rabska, T. (1995). Pozycja samorządu terytorialnego w Konstytucji. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 57(2): 41–56.
Regulski, J. (2011). Szanse i bariery rozwoju samorządu terytorialnego, [w:] Szanse i wyzwania dla rozwoju samorządu terytorialnego w Polsce. Warszawa: 9–16.
Skrzydło-Niżnik, I. (2007). Model ustroju samorządu terytorialnego w Polsce na tle zagadnień ustrojowego prawa administracyjnego. Kraków.
Sowiński, R. (red.) (1994). Doskonalenie prawa samorządowego w pracach Krajowego Sejmiku Samorządu Terytorialnego: II Kongres Samorządu Terytorialnego, Poznań, 13–15 V 1994 r. Poznań.
Stahl, M. (1989). Poszukiwania modelu władzy i administracji lokalnej w Polsce. Łódź.
Stahl, M. (2015). Ewolucja i tendencje rozwojowe samorządu terytorialnego w Polsce – zagadnienia wybrane. Administracja: Teoria, Dydaktyka, Praktyka 3(40): 97–113.
Stec, M. (2015). Pozycja ustrojowa Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Samorządu Terytorialnego i jego delegatów (1989–1992). Samorząd Terytorialny 25(3): 23–34.
Stec, M. (2020). Tworzenie samorządu gminnego w 1990 r. z perspektywy Delegata Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Samorządu Terytorialnego w województwie miejskim krakowskim. Samorząd Terytorialny 4: 72–81.
Stec, M., Małysa-Sulińska, K. (red.) (2018). Konstytucyjne umocowanie samorządu terytorialnego Warszawa.
Stec, M., Małysa-Sulińska, K. (red.) (2019). Unitarny charakter państwa a samorząd terytorialny. Warszawa.
Stenogramy z posiedzeń Okrągłego Stołu (1989). <https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/stenOkrStol.xsp> [dostęp: 10.09.2020].
Szewczyk, M. (red.) (2017). Z problematyki prawnej samorządu terytorialnego. Księga dla uczczenia 70. Rocznicy urodzin oraz 45. Rocznicy pracy naukowej Profesora Zbigniewa Janku. Poznań.
Trembicka, K. (1994). Okrągły Stół w Polsce – koncepcje samorządu terytorialnego. Samorząd Terytorialny 4(4): 3–10.
Ziemski, K., Kiełbus, M. (2020). Ewolucja publicznoprawnych form współpracy jednostek samorządu terytorialnego. Samorząd Terytorialny 4: 82–96.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.