Prewencyjna funkcja nieizolacyjnych środków zapobiegawczych
PDF

Słowa kluczowe

nieizolacyjne
wolnościowe
środki zapobiegawcze
prewencyjna
ochronna
funkcje

Jak cytować

Krystkowiak, S. (2021). Prewencyjna funkcja nieizolacyjnych środków zapobiegawczych. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny I Socjologiczny, 83(4), 79–92. https://doi.org/10.14746/rpeis.2021.83.4.6

Liczba wyświetleń: 491


Liczba pobrań: 373

Abstrakt

Środkom zapobiegawczym stawia się dwa cele, które mają realizować. Z tymi celami sprzężone są zaś dwie podstawowe funkcje tych środków. Jedna z nich ma charakter ściśle procesowy. Druga natomiast odrywa się od przedmiotu procesu i pozwala na wyjątkowe zastosowanie środka zapobiegawczego w celu ochrony przed popełnieniem nowego, ciężkiego przestępstwa należącego do katalogu przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu. Przesłanki te wspólne są dla znacznie różniących się pod względem istoty tymczasowego aresztowania oraz pozostałych nieizolacyjnych środków zapobiegawczych. W ocenie autora stan taki nie przystaje do rzeczywistości i jako wprowadzający niespójności w systemie tych środków wymaga zmiany. Stąd też celem niniejszego tekstu jest poddanie pod rozwagę zasadności dokonania rewizji przesłanek stosowania nieizolacyjnych środków zapobiegawczych jako istotnie różniących się od tymczasowego aresztowania. Tekst ten stymulować ma debatę nad kształtem i dalszym kierunkiem rozwoju niezolacyjnych środków zapobiegawczych jako wolnościowej i skuteczniej alternatywy dla nadużywanego tymczasowego aresztowania. Przyjętą przez autora metodą badawczą jest metoda dogmatyczno-formalna, oparta na analizie literatury przedmiotu oraz tekstu aktów prawnych. Autor dochodzi do wniosków, że postulowana zmiana zdaje się odpowiadać trendom ostatniego ćwierćwiecza, rozszerzającym katalog tych środków przymusu o wiele środków wolnościowych, realizujących wbrew systemowemu założeniu funkcję prewencyjną jako podstawową. Wprowadza także spójność pomiędzy szczególnymi przesłankami poszczególnych środków zapobiegawczych, a deklaracją ogólną z art. 249 § 1 k.p.k. oraz przesłankami z art. 258 § 3 k.p.k. Jednocześnie uelastycznia organy procesowe w kwestii ochrony podmiotów zagrożonych dalszą przestępczą działalnością oskarżonego.

https://doi.org/10.14746/rpeis.2021.83.4.6
PDF

Bibliografia

Dudek, D. (1999). Konstytucyjna wolność człowieka a tymczasowe aresztowanie. Lublin.

Fredrich-Michalska, I., Stachurska-Marcińczak, B. (1997). Uzasadnienie rządowego projektu kodeksu postępowania karnego, [w:] Nowe kodeksy karne z 1997 r. z uzasadnieniami. Warszawa.

Grzegorczyk, T., Tylman, J. (2011). Polskie postępowanie karne. Warszawa.

Jarząbek, K. (2019) Zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne na czas trwania postępowania w świetle systemu środków zapobiegawczych. Monitor Prawniczy 16: 890–897.

Karaźniewicz, J. (2018). Zakres prewencyjnego stosowania środków przymusu procesowego – próba oceny tendencji rozwojowych, [w:] S. Steinborn, K. Woźniewski (red.), Proces karny w dobie przemian. Zagadnienia ogólne. Gdańsk: 541–558.

Karlik, P. (2016). Poręczenie majątkowe w polskim procesie karnym. Warszawa.

Kosonoga, J. (2005). Funkcje środków zapobiegawczych. Wojskowy Przegląd Prawniczy 4: 111–127.

Kosonoga, J. (2008) Dozór Policji jako środek zapobiegawczy w polskim procesie karnym. Warszawa.

Kruszyński, P. (1999). Tymczasowe aresztowanie, [w:] P. Kruszyński (red.), Nowe uregulowania prawne w kodeksie postępowania karnego z 1997 r. Warszawa: 221–244.

Mogilinicki, A. (1933). Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Kraków.

Skorupka, J. (2020). Proces karny. Warszawa.

Stefański, R.A., Zabłocki, S. (2019). Kodeks postępowania karnego. Tom 2: Komentarz do art. 167–296. Warszawa.

Stefański, R.A. (1998). Środki zapobiegawcze w nowym kodeksie postępowania karnego. Warszawa.

Szumski, A. (2012). Funkcja prewencyjna tymczasowego aresztowania. Prokuratura i Prawo 7/8: 139–147.

Świda, Z. (2002). Podstawy i tryb stosowania tymczasowego aresztowania w świetle reguł prawa międzynarodowego, obowiązującego kodeksu postępowania karnego i projektu zmian kodeksu postępowania karnego z 2000 r., [w:] S. Stachowiak (red.), Współczesny polski proces karny.

Księga ofiarowana Profesorowi Tadeuszowi Nowakowi. Poznań: 175–188.

Tarnowska, D. (2002). Pozaprocesowa funkcja środków zapobiegawczych. Prokuratura i Prawo 11: 71–80.

Trzcińska, A., Wiliński, P. (2005). Tymczasowe aresztowanie w świetle Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz Międzynarodowego Paktu praw obywatelskich i politycznych, [w:] E. Dynia, C.P. Kłak (red.), Europejskie standardy ochrony praw człowieka a ustawodawstwo polskie. Rzeszów: 251–262.

Waltoś, S., Hofmański, P. (2018). Proces karny. Zarys system. Warszawa.