Abstrakt
W artykule omówiono różne koncepcje na temat charakteru prawnego usiłowania postrzeganego tradycyjnie jako forma stadialna przestępstwa. Stosując metodę analizy przepisów prawnokarnych opartą na systemowym badaniu struktur normatywnych zakodowanych w tych przepisach, niektórzy autorzy dochodzą do odmiennych wniosków i przyjmują, że usiłowanie jest odrębnym typem czynu zabronionego. W artykule podjęto próbę takiego sposobu interpretacji, który uwzględniając dotychczasowy dorobek nauki w zakresie analiz normatywnych przepisów karnych, nie kwestionuje jednocześnie charakteru usiłowania jako nieposiadającej bytu samoistnego postaci stadialnej przestępstwa. Osobnym problemem, związanym ze sposobem odczytania charakteru normatywnego usiłowania, jest kwestia stosowania przepisów o usiłowaniu do przestępstw będących delictum sui generis usiłowania. Analiza normatywna usiłowania ukształtowanego w kodeksie karnym jako forma stadialna przestępstwa prowadzi do wniosku, że u podstaw tej konstrukcji prawnej leży naruszenie tej samej normy sankcjonowanej, którą odczytujemy z przepisu typizującego dokonanie.
Bibliografia
Dąbrowska-Kardas, M. (2012). Analiza dyrektywalna przepisów części ogólnej kodeksu karnego. Warszawa.
Dębski, R. (1995). Pozaustawowe znamiona przestępstwa. O ustawowym charakterze norm prawa karnego i znamionach typu czynu zabronionego nie określonych w ustawie. Łódź.
Dębski, R. (1998). O teoretycznych podstawach regulacji współdziałania przestępnego w kodeksie karnym z 1997 r. Studia Prawno-Ekonomiczne 58: 105–127.
Jescheck, H.H., Weigend, T. (1996) Lehrbuch des Strafrechts. Allgemeiner Teil, Berlin.
Kardas, P. (2001). Teoretyczne podstawy odpowiedzialności karnej za przestępne współdziałanie. Kraków.
Kardas, P. (2011). Zbieg przepisów ustawy w prawie karnym. Analiza teoretyczna. Warszawa.
Kardas, P. (2012). O relacjach między strukturą przestępstwa a dekodowanymi z przepisów prawa karnego strukturami normatywnymi. Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 4: 5–63.
Kardas, P. (2016). Art. 298, [w:] A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom 3: Komentarz do art. 278–363. Warszawa: 658–677.
Królikowski, M. (2020). Metody rozumowania dogmatycznego w prawie karnym. Forum Prawnicze 4: 17–37.
Krzymuski, E. (1884). Zasady nauki o usiłowaniu przestępstw. Warszawa.
Liszewska, A. (2000). Podżeganie i pomocnictwo a usiłowanie. Państwo i Prawo 55(6): 51–63.
Liszewska, A. (2004). Współdziałanie przestępne w polskim prawie karnym. Łódź.
Liszewska, A. (2017). Formy stadialne popełnienia czynu zabronionego, [w:] R. Dębski (red.), System prawa karnego. Tom 3: Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności. Warszawa: 743–871.
Majewski, J. (1997). Prawnokarne przypisywanie skutku przy zaniechaniu. Zagadnienia węzłowe. Kraków.
Małecki, M. (2016). Przygotowanie do przestępstwa. Analiza dogmatycznoprawna. Warszawa.
Oczkowski, T. (2004). Oszustwo jako przestępstwo majątkowe i gospodarcze. Kraków.
Pohl, Ł. (2001). Formy stadialne czynu zabronionego w odniesieniu do podżegania i pomocnictwa według kodeksu karnego z 1997 r. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 63(1/2): 67–74.
Pohl, Ł. (2007). Struktura normy sankcjonowanej w prawie karnym. Zagadnienia ogólne. Poznań.
Pohl, Ł. (2012). Prawo karne. Wykład części ogólnej. Warszawa.
Sitarz, O. (2015). Czynny żal związany z usiłowaniem w polskim prawie karnym. Analiza dogmatyczna i kryminalnopolityczna. Katowice.
Śliwiński, S. (1946). Prawo karne. Warszawa.
Wolter, W. (1973). Nauka o przestępstwie. Warszawa.
Wróbel, W. (1993). Struktura normatywna przepisu prawa karnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 55(3): 93–103.
Zawłocki, R. (2011). Art.17, [w:] M. Królikowski, R. Zawłocki (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Tom 1: Komentarz do artykułów 1–31. Warszawa: 631–640.
Zoll, A. (1990). O normie prawnej z punktu widzenia prawa karnego, Krakowskie Studia Prawnicze 23: 69–95.
Zoll, A. (1995). Podstawy teoretyczne regulacji współdziałania przestępnego w projekcie kodeksu karnego. Państwo i Prawo 50(6): 31–41.
Zoll, A. (2007). Odpowiedzialność karna za czyn niesprowadzający zagrożenia dla dobra prawnego w świetle Konstytucji, [w:] J. Majewski (red.), Formy stadialne i postacie zjawiskowe popełnienia przestępstwa. Toruń: 9–21.
Zoll, A. (2012). Formy popełnienia przestępstwa, [w:] A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Tom 1. Warszawa: 240–286.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.