Bezgraniczny wzrost. Ramując na nowo relacje między ludźmi i roślinami

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: mar 30, 2022
DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2022.84.1.16
Słowa kluczowe:
rośliny, ludzie, posthumanizm, granice

Main Article Content

Ariel Modrzyk
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0002-5075-4180

Abstrakt

Tekst ma formę dyskusji z pracą Magdaleny Zamorskiej zatytułowanej Z Uważnością i Troską. Feministyczne studia nad roślinami. Punktem wyjścia jest zaproponowany w nim postulat konieczności pisania nowych narracji, dzięki którym moglibyśmy postrzegać rośliny w sposób wykraczający poza traktowanie ich jako półżywnych, podatnych na manipulacje i pasywnych istot. Celem artykułu jest rozwinięcie tej opowieści w postaci dwóch narracji: o człowieku jako istocie kreatywnej, tworzącej dobre warunki dla rozwoju niektórych roślin; oraz o porządku ludzkim jako kruchym i podatnym na zaburzenie. Pierwsza z nich opisywana jest na przykładzie wszędobylskiej i nieuchronnej obecności roślin w mieście, druga wskazuje, że praktyki ciągłego odgradzania sfery kontrolowanej przez człowieka od samoistności przyrodniczej mają swoje ograniczenia i nie mogą być w pełni realizowane. Obie te historie zaproponowane są po to, aby spojrzeć na relacje ludzko-roślinne w inny sposób niż poprzez pryzmat obrazu człowieka jako destruktywnej siły wrogiej życiu i bioróżnorodności. Rośliny są dzięki temu ukazane jako nieodłączna i aktywna część życia społecznego. W podsumowaniu artykułu zaproponowano ideę  normatywną „dawania się zarastać”, która postuluje koniczność płynnego traktowania granic między tym, co ludzkie, a tym, co roślinne.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Modrzyk, A. (2022). Bezgraniczny wzrost. Ramując na nowo relacje między ludźmi i roślinami. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny I Socjologiczny, 84(1), 213-227. https://doi.org/10.14746/rpeis.2022.84.1.16
Numer
Tom 84 Nr 1 (2022)
Dział
* * *
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

  1. Abriszewski, K. (2007). Teoria aktora-sieci Bruno Latoura. Teksty Drugie 1/2: 113–126.
  2. Bar-On Y.M., Phillips R., Milo, R. (2018). The biomass distribution on Earth, <https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6016768/> [dostęp: 1.03.2022].
  3. Bednarek, J. (2014). Przedmowa do wydania polskiego, [w:] R. Braidotti, Po człowieku. Tłum. J. Bednarek, A. Kowalczyk. Warszawa.
  4. Bennett, J. (2010). Vibrant Matter. A Political Ecology of Things. Durham–London.
  5. Braidotti, R. (2014). Po człowieku. Tłum. J. Bednarek, A. Kowalczyk. Warszawa.
  6. Clément, G. (2019). Manifest trzeciego krajobrazu. Tłum. M. Turnau. Autoportret 3(67): 2–15.
  7. Crutzen, P.J. (2006). The “Anthropocene”, [w:] E. Ehlers, T. Krafft (eds.), Earth System Science in the Anthropocene. Berlin–Heidelberg: 13–18.
  8. de la Bellacasa, M.P. (2017). Matters of Care: Speculative Ethics in More than Human Worlds. Minneapolis.
  9. Douglas, M. (2007). Czystość i zmaza. Tłum. M. Bucholc. Warszawa.
  10. Drozdowski, R. (2018). Równowaga pędzącego wahadła, czyli o polityce wyrównywania rachunków, [w:] M. Krajewski, Z. Makłowicz-Daszkowska (red.), Błędnik. Utrzymując równowagę. Warszawa: 65–74.
  11. Drozdowski, R., Frąckowiak, M., Krajewski, M., Kubacka, M., Rogowski, Ł., Rura, P., Stamm, A., (2020a). Życie codzienne w czasach pandemii. Raport z pierwszego etapu badań. <http://socjologia.amu.edu.pl/new/images/pliki/r%C3%B3%C5%BCne_prezentacje_etc/%C5%BBycie_codzienne_w_czasach_pandemii_-_Wydzia%C5%82_Socjologii_UAM_-_WWW.pdf>. [dostęp: 1.07.2020].
  12. Drozdowski, R., Frąckowiak, M., Krajewski, M., Kubacka, M., Rogowski, Ł., Rura, P., Stamm, A., (2020b). Życie codzienne w czasach pandemii. Raport z drugiego etapu badań. <http://socjologia.amu.edu.pl/new/images/pliki/dokumenty/Do_pobrania/Zycie_codzienne_w_czasach_pandemii._Raport_z_drugiego_etapu_badan_wersja_skrocona.pdf> [dostęp: 1.07.2020].
  13. Giddens, A. (2006). Ramy późnej nowoczesności, [w:]: A. Kania, L. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Współczesne teorie socjologiczne. Tom 1. Warszawa: 687–699.
  14. Goffman, E. (2010). Analiza ramowa. Esej o organizacji doświadczenia. Tłum. S. Burdziej, Kraków.
  15. Haraway, D. (2012). Manifest gatunków stowarzyszonych. Tłum. J. Bednarek, [w:] A. Gajewska (red.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów. Poznań: 241–260.
  16. Jakubowski, K. (2019). Czwarta przyroda w mieście. Autoportret 3(67): 24–31.
  17. Krajewski, M. (2013). W kierunku relacyjnej koncepcji uczestnictwa w kulturze. Kultura i Społeczeństwo 57(1): 3–41.
  18. Krajewski, M. (2021). Miejsce drzew jest w lesie. O miejskiej biofobii. Stan Rzeczy 1(20): 203–228.
  19. Latour, B. (2010). Splatając na nowo to co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci. Tłum. A. Derra. Warszawa.
  20. Mencwel, J. (2020). Betonoza: jak się niszczy polskie miasta. Warszawa.
  21. Modrzyk, A. (2013). Pomiędzy normatywizmem a realizmem. Od teorii uznania Axela Honnetha do radykalnie refleksyjnej krytyki społecznej. Kraków.
  22. Modrzyk, A. (2019). Społeczeństwo marnotrawców? Funkcje i status normy niemarnowania żywności. Kraków.
  23. Okólski, M., Fihel, A. (2012). Demografia. Współczesne zjawiska i teorie. Warszawa.
  24. Polman, L. (2011). Karawana kryzysu. Za kulisami przemysłu pomocy humanitarnej. Tłum. E. Jusewicz-Kalter. Wołowiec.
  25. Pouteau, S. (2018). Plants as open beings: from aesthetics to plant-human ethics, [w:] A. Kallhoff, M. Di Paola, M. Schörgenhumer (eds.), Plant Ethics: Concepts and Applications. Abingdon-New York: 82–97.
  26. Prigogine, I., Stengers, I. (1990). Z chaosu ku porządkowi. Nowy dialog człowieka z przyrodą. Tłum. K. Akst-Lipszyc. Warszawa.
  27. Raworth, K. (2021). Ekonomia obwarzanka. Siedem sposobów myślenia o ekonomii XXI wieku. Tłum. A. Paszkowska. Warszawa.
  28. Rosa, H. (2020). Przyspieszenie, wyobcowanie, rezonans. Projekt krytycznej teorii późnonowoczesnej tożsamości. Tłum. J. Duraj, J. Kołtan. Gdańsk.
  29. Schumpeter, J. (2009). Kapitalizm, socjalizm, demokracja. Tłum. M. Rusiński. Warszawa.
  30. Tańczuk, R. (2017). Drony piękne jak motyle, natrętne jak komary i pracowite jak mrówki. Uwagi o naturze i sprawstwie bionicznych owadów, [w:] R. Nahirny, A. Kil, M. Zamorska (red.), Czego pragną drony? Od atrakcji wizualnej do spojrzenia władzy. Gdańsk: 23–47.
  31. Thackara, J. (2010). Na grzbiecie fali. O projektowaniu w złożonym świecie. Tłum. A. Ronżewska-Kotyńska, Ł. Kotyński. Warszawa.
  32. Zamorska, M. (2020). Etyka roślin. Wiedza, troska i stawanie się z Innym. Prace Kulturoznawcze 24(3): 43–62.
  33. Zamorska, M. (2022). Z uważnością i troską: feministyczne studia nad roślinami. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 84(1): 197–212.
  34. Ziółkowski, M., Drozdowski, R., Baranowski, M. (2020). Utowarowienie i odtowarowienie w ujęciu socjologicznym: próba (re)konceptualizacji. Studia Socjologiczne 3(238): 53–77.