Europejska karta samorządu lokalnego w orzecznictwie sądów administracyjnych
Okładka czasopisma Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, tom 85, nr 1, rok 2023
PDF

Słowa kluczowe

Europejska karta samorządu lokalnego
jednostki samorządu terytorialnego
nadzór nad samorządem terytorialnym
zasada proporcjonalności

Jak cytować

Zakroczymski, S. (2023). Europejska karta samorządu lokalnego w orzecznictwie sądów administracyjnych. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny I Socjologiczny, 85(1), 183–199. https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.1.14

Liczba wyświetleń: 420


Liczba pobrań: 407

Abstrakt

Celem artykułu jest zidentyfikowanie strategii powoływania się na przepisy Europejskiej karty samorządu lokalnego (EKSL) w wyrokach sądowych. Artykuł kompleksowo opisuje stosowanie przepisów EKSL w orzecznictwie sądów administracyjnych. W badaniu odwołano się do klasycznych metod dogmatycznych, jak i dorobku empirical legal studies. Po raz pierwszy przy badaniu tego zagadnienia posłużono się metodami ilościowymi. Wyniki badań wskazują na istotną jakościowo, choć ograniczoną ilościowo obecność EKSL w orzecznictwie sądowoadministracyjnym. Zwraca uwagę, że w ostatnich latach nastąpił pewien wzrost liczby orzeczeń z odwołaniami do jej przepisów. Częściej też sądy powołują się na ten akt ex officio. Rośnie zwłaszcza liczba spraw, w których sądy, odwołując się do EKSL, przyznają rację organom jednostek samorządu terytorialnego (JST) w sporach z organami nadzoru. Maleje z kolei częstotliwość odwoływania się do Karty przez obywateli w sporach z władzami lokalnymi. Nie pojawiają się już również istotne dawniej głosy o braku normatywnego charakteru Karty. Wciąż jednak w orzecznictwie dają się zauważyć daleko idące rozbieżności odnośnie do zakresu zastosowania oraz rozumienia poszczególnych przepisów Karty, czego przykładem są sprawy dotyczące obowiązku konsultowania mieszkańców JST (art. 4 EKSL) oraz samodzielności statutowej samorządu lokalnego (art. 6). Szczególną uwagę zwraca rosnąca liczba spraw, w których sądy odwołują się do zasady proporcjonalności nadzoru statuowanej w art. 8 ust. 3 EKSL, niewyrażonej explicite w polskim ustawodawstwie. Rośnie również znaczenie zasady ochrony sądowej JST wyrażonej w art. 11.

https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.1.14
PDF

Bibliografia

Baro Riba, D., Mangin, P. (2019). Local and Regional Democracy in Poland. Council of Europe. Congress of Local and Regional Authorities. https://rm.coe.int/local-and-regional-emocracy-in-poland-monitoring-committee-rapporteur/1680939003.

Chlipała, M. (2014). Zasada proporcjonalności nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego. Samorząd Terytorialny 3: 25–33.

Jaśkiewicz, J. (2015). Wykładnia i stosowanie przepisów Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego przez Sądy Administracyjne. W: M. Ofiarska (red.), Europejska Karta Samorządu Lokalnego a prawo samorządu terytorialnego (s. 129–144). Szczecin.

Kieres, L. (2015). Europejska Karta Samorządu Lokalnego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 77(3): 79–99. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2015.77.3.7

Leeuw, F.L., Schmeets, H. (2016). Empirical Legal Studies: A Guidance Book for Lawyers, Legislators and Regulators. Cheltenham, Northampton: Edward Elgar Publishing. DOI: https://doi.org/10.4337/9781782549413

Łętowska, E. (2005). Multicentryczność współczesnego systemu prawa i jej konsekwencje. Państwo i Prawo 60(4): 3–10.

Matan, A. (2021). Art. 8. W: B. Dolnicki (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz (s. 1017–1035). Wyd. 3. Warszawa.

Pyziak-Szafnicka, M. (2020). Trybunał Konstytucyjny à rebours. Państwo i Prawo 75(5): 25–45.

Sadurski, W. (2019). Polski kryzys konstytucyjny. Łódź.

Sześciło, D. (2019). Is there a room for local and regional self-government in the illiberal democracy? Struggle over recentralization attempts in Poland. Studia Iuridica 79: 166–179. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.1893

Sześciło, D. (2020). Samorząd-centrum. Bilans po trzydziestu latach od odrodzenia się samorządu i pięciu latach nowego centralizmu. Fundacja im. Stefana Batorego. Forum Idei. https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2020/06/Rzad_Samorzad_analiza.pdf

Szewc, T. (2006). Dostosowanie prawa polskiego do zasad Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego. Bydgoszcz–Katowice.

Tanasescu, E.-S., Moreno, A.M. (2019). Report on the reception of the European Charter of Local Self-Government in the caselaw of the national courts of last resort. Council of Europe. Congress of Local and Regional Authorities. Strasbourg.

Tarno, J.P. (2006). Status prawny jednostki samorządu terytorialnego w postępowaniu administracyjnym i sądowym. Państwo i Prawo 61(2): 13–29.

Wiktorowska, A. (2002). Prawne determinanty samodzielności gminy. Warszawa.

Zakroczymski, S. (2022a). Dekomunizacja nazw ulic w praktyce. Samorząd Terytorialny 5: 34–52.

Zakroczymski, S. (2022b). Is the European Charter of Local Self-Government an Effective Instrument for the Protection of Local Autonomy in Poland? Central European Public Administration Review 20(2): 169–189. DOI: https://doi.org/10.17573/cepar.2022.2.08

Ziemski, K. (2020). Środki nadzoru eliminujące wadliwe rozstrzygnięcia organów gminy – próba oceny przyjętych rozwiązań w świetle Europejskiej karty samorządu lokalnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 82(4): 113–127. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2020.82.4.9